Тышкевічы: шляхецкі род

Тышкевічы

Герб «Ляліва»
Краіна паходжаньня	Вялікае Княства Літоўскае
Тытул	графы
Прызнаныя ў	Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая, Расейская імпэрыя

Валодалі вялікімі маёнткамі на тэрыторыі сучасных Беларусі (галоўная рэзыдэнцыя — Лагойск), Летувы (Біржы) і Ўкраіны (Бярдычаў).

У наш час прадстаўнікі роду жывуць у Бэльгіі, Вялікабрытаніі, Польшчы і Францыі.

 

Паходяць ад Каленіка Мішкавічы, якому вялікі князь Сьвідрыгайла падараваў у 1437 сяло Буркаўцы і слабадзішчы (г.зн. з палёгкамі для сялянаў) Мігеявічы, Хадарковічы і Ейковічы ў Жытомірскім павеце, а таксама сёлы Астаф’ева, Вальковічы, Дэмадковічы, Вішчы і Кусопічы ў Оўруцкім павеце. Каленік Мішкавіч таксама атрымаў вялікі маёнтак Чарталесы, у якім ягоныя нашчадкі збудавалі Бярдычаў. Зь цягам часу колькасьць маёнткаў у прадстаўнікоў роду павялічылася.

У Каленіка Мішкавіча было 3 сыны — Сенька, Івашка і Тышка (Цімафей) Каленікавічы, якія падзялілі паміж сабой бацькоўскія ўладаньні. Сенька Каленікавіч быў падскарбіем і падканцлерам вялікага князя Сьвідрыгайлы ў 1450 г. Як сьведчаць імёны прадстаўнікоў гэтага роду і дакумэнты, да 2-й паловы XVI ст. Тышкевічы былі праваслаўнай веры.

Ад трэцяга сына Каленіка Мішкавіча Тышкі менавіта паходзіць прозьвішча роду (г.зн. нашчадкаў Тышкі), у якога было 5 сыноў. Старэйшы Барыс (памёр пасьля 1498) быў жанаты зь Мілохнай, сястрой вядомага вайсковага дзеяча і кіраўніка казакоў Астафія Дашкевіча (Дашковіча). Пра нашчадкаў Барыса зьвестак няма. Другі сын, Леў (памёр да 1515) быў вялікакняскім дваранінам (прыдворным). Ад яго сына Скуміна Львовіча Тышкевіча (інакш — Івана Скуміна Львовіча; памёр у 1566) паходзіць галіна роду Скумінаў-Тышкевічаў (згасла 26 чэрвеня 1808). Трэцім сынам Тышкі быў Васіль Тышкевіч (памёр 13 жніўня 1571), ад якога паходзіць графская галіна роду Тышкевічаў-Каляніцкіх (так спачатку яны называліся), або Тышкевічаў, графаў «на Лагойску і Бярдычаве».

Выкарыстоўвалі прыватны шляхецкі герб «Ляліва», якім таксама карысталіся 593 роды Вялікага Княства Літоўскага і Каралеўства Польскага.

Апісаньне гербу: у блакітным полі залаты маладзік рогамі ўгору, над ім залатая 6-прамянёвая зорка. Кленод — над прылбіцай з каронай на паўлінавых пёрах такія ж маладзік й зорка.

Герб выбіваўся на літоўскіх манэтах Тэадорам Тышкевічам — падскарбіем вялікім літоўскім.

• Васіль Тышкевіч (1492—1571) — ваявода падляскі і смаленскі; атрымаў ад вялікага князя Жыгімонта Аўгуста тытул графа
• Ян Скумін Тышкевіч (каля 1572 — 1642) — ваявода амсьціслаўскі, троцкі і віленскі
• Юры Тышкевіч (1596—1656) — біскуп віленскі і жамойцкі
• Людвік Тышкевіч (1748—1808) — гетман польны літоўскі
• Канстантын Тышкевіч (1806—1868) — беларускі археоляг, гісторык, этнограф, фальклярыст; адзін з заснавальнікаў беларускай навуковай археалёгіі
• Яўстах Тышкевіч (1814—1873) — беларускі археоляг, гісторык, этнограф, краязнаўца, музэязнаўца; адзін з заснавальнікаў беларускай навуковай археалёгіі

• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая. — 591 с. — ISBN 985-11-0214-8

  Тышкевічы — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў