Сяргей Законьнікаў; 1909, вёска Ліцьвінава, цяпер Зарубскі сельсавет, Дубровенскі раён, Віцебская вобласьць, Беларусь — 1942, ст. Сухабязводнае, цяпер Ніжагародзкая вобласьць, Расея) — беларускі паэт. Іншыя псэўданімы і крыптанімы: Р. С., С. Асот.
Жыцьцяпіс
Нарадзіўся 15 кастрычніка 1909 году ў вёсцы Ліцьвінава Холбнянскай воласьці, Горацкага павету, Магілёўскай губэрні ў сялянскай сям’і. Скончыў пачатковую школу ў Ліцьвінаве й Новатухінскую школу другой ступені ў 1925 годзе. Быў сакратаром мясцовай камсамольскай ячэйкі, у 1927 выбраны чальцом аршанскага акруговага камітэту ЛКСМБ. Будучы вучнем, пісаў даклады ў Аршанскую акруговую газэту «Камуністычны шлях», часопіс «Малады араты» . У 1929 годзе накіраваны на работу ў рэдакцыю Гомельскай абласной газэты «Палеская праўда». З 1930 году зьяўляўся кіраўніком Гомельскай філіі БелАПП. Служыў у Чырвонай Арміі з 1932году па 1933 год. Працаваў у Менску ў рэдакцыях газэт, на Беларускім радыё, у Дзяржаўным выдавецтве Беларусі, адначасова вучыўся ў Камуністычным інстытуце журналістыкі імя С. М. Кірава.
20 кастрычніка 1936 году арыштаваны ў Менску па адрасе: вул. Гарбарная, д. 33, кв. 8. 3 чэрвеня 1937 году Галоўная ўправа ў справах літаратуры і выдавецтваў Беларускай ССР (Галоўліт БССР) выдала Загад № 33 «Сьпіс літаратуры, якая падлягае канфіскацыі зь бібліятэк грамадзкага карыстаньня, навучальных установаў і кнігагандлю». Паводле Загаду, «усе кнігі» Сяргея Ракіты прадугледжвалася «спальваць». 5 кастрычніка 1937 году асуджаны пазасудовым органам НКУС як «член контррэвалюцыйнай нацыянал-фашысцкай арганізацыі» і за «антысавецкую дзейнасьць» да 10 гадоў зьняволеньня. Працаваў на лесапавале ў Горкаўскай вобласьці. Загінуў 23 сакавіка 1942 году. Рэабілітаваны пасьмяротна прэзыдыюмам Вярхоўнага суда БССР 29.12.1954. Асабовая справа Р. № 9935-с з фатаздымкам захоўваецца ў архіве КДБ Беларусі.
Творчасьць
Сяргей Ракіта дэбютаваў у часопісе «Аршанскі маладняк» пад уласным прозьвішчам вершам, які стаў праграмным на некалькі наступных гадоў жыцьця. Паэт шчыра, натхнёна, усім сваім, талентам служыў ідэі стварэньня новага мастацтва ў барацьбе за перамогу над старым сьветам, ствараючы пры гэтым узоры «пралетарскай паэзіі». Яго жыцьцё й творчасьць непадзельныя ад свайго часу. Гэтым тлумачыцца агітацыйны й дэкляратыўны характар многіх яго вершаў, матывы супрацьпастаўленьня «ганебнага ўчора» «шчасьліваму сёньня». Паэт ня ведаў тады, што гэта быў палон ілюзіяў і мрояў.
| …Шматчаканы новы Прамяністы дзень. Дзень ня той, што ўчора Плакаў недародам І ў парванай сьвітцы На марозе стыў— Новы дзень электрыкі, Фабрык і заводаў, Дзень шумліва сьпелых Ураджайных ніў… | |
—«Аршанскі маладняк», 1928 год, № 7, с. 63 |
Бібліяграфія
- Сяргей Ракіта. Вячаслаў Палескі, Рыгор Казак. Разгон: кніжка вершаў. — Гомель: Гомельская філія БЕЛАПП, 1930. — 80,3л.партрэты с. — 1000 ас.
- Сяргей Ракіта. Кадры: Верш. // Вясна: штомесячны літаратурны дадатак да газеты Камуніст : Часопіс. — Бабруйск: Друкарня Камунтрэста, 1930. — № 8.
- Сяргей Ракіта. «Ніколі не згубім надзеі…»: Верш. // Палеская праўда : газэта. — Гомель: 5 студзеня 1930.
- Сяргей Ракіта. Дарогу творчаму літаратурнаму маладняку. // Палеская праўда : газэта. — Гомель: 6 красавіка 1930.
- Сяргей Ракіта. Паэма аб першай баразне. // Палеская праўда : газэта. — Гомель: 9 красавіка 1930.
- Сяргей Ракіта. Заленінскую нацыянальную палітыку. // Палеская праўда : газэта. — Гомель: 9 траўня 1930.
- Сяргей Ракіта. Ты заклікаеш: Верш. // Палеская праўда : газэта. — Гомель: 11 траўня 1930.
- Сяргей Ракіта. Гудкамі абуджан спакой: Верш. // Палеская праўда : газэта. — Гомель: 25 траўня 1930.
- Сяргей Ракіта. Патрэбны ўпартыя сілы і розум у рубільнік будоўлі ўключыць: Вершы. // Палеская праўда : газэта. — Гомель: 20 чэрвеня 1930.
- Сяргей Ракіта. Кадры: 3 цыкла вершаў. // Палеская праўда : газэта. — Гомель: 26 жніўня 1930.
- Сяргей Ракіта. Гомельскай канферэнцыі ўдарнікаў: Ліст-заява. // Палеская праўда : газэта. — Гомель: 17 верасьня 1930.
- Сяргей Ракіта. Другу-ударніку: Верш. / Арон Мітлін // Звязда : газэта. — Менск: 30 верасьня 1930.
- Сяргей Ракіта. Другу-ударніку: Верш. // Палеская праўда : газэта. — Гомель: 1 кастрычніка 1930.
- Сяргей Ракіта. Ліст да настаўніцы: Верш. // Палеская праўда : газэта. — Гомель: 15 кастрычніка 1930.
- Сяргей Ракіта. Вясна пяцігодкі: Верш. // Палеская праўда : газэта. — Гомель: 6—7 лістапада 1930.
- Сяргей Ракіта. Візіт чытача да паэта: Раздзел з паэмы. // Палеская праўда : газэта. — Гомель: 15 лістапада 1930.
- Сяргей Ракіта. Нашы граніцы — граніты: Верш. // Палеская праўда : газэта. — Гомель: 21 лістапада 1930.
- Сяргей Ракіта. Песня Асавіяхімаўца: Верш. // Палеская праўда : газэта. — Гомель: 23 лістапада 1930.
- Сяргей Ракіта. 3 кнігі «Горад на балоце»: Верш. // Палеская праўда : газэта. — Гомель: 2 снежня 1930.
- Сяргей Ракіта. Марш маладосьці: Верш. // Палеская праўда : газэта. — Гомель: 21 снежня 1930.
Крытыка, рэцэнзіі
Крыніцы
Літаратура
- Шушкевіч, С.. Паэт-агітатар першых пяцігодак. / Леанід Прокша // Літаратура і мастацтва : газэта. — Менск: 7 кастрычника 1969. — № 1. — С. 3.
- Шушкевіч, С.. Паэт-агітатар першых пяцігодак. // Шушкевіч С. Выбр. тв.: У 2 т.. — Менск: 1978. — Т. 2.
- Паўлюкоўскі І. Вітаў пяцігодак будні. / Алесь Асіпенка // ЛіМ : газэта. — Менск: 26 кастрычніка 1979. — Т. 5.
- М. М. Казлоўская . Ліцвінава. Радзіма Ракіты. / Рэдкал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі : энцыкляпэдыя. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя, 1985. — Т. Віцебская вобласьць. — С. 266 (№ 1385).
- Ракіта Сяргей Васільевіч. // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. У 5 т. / Рэд. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1986. — Т. 4: Накцюрн — Скальскі. — 742 с. — 9500 ас. С. № 482.
- Паэт Сяргей Ракіта. // Дняпроўская праўда : газэта. — Дуброўна: 3 траўня 1988. — С. 3.
- Пруднікаў, П. Паэт трагічнага лёсу. / Сяргей Законьнікаў // Полымя : часопіс. — Менск: 1993. — № 2. — С. 213—217.
- Стукалава, В. Сяргей Ракіта. // Дняпроўская праўда : газэта. — Дуброўна: 17 снежня 1994. — С. 2.
- Марціновіч, А. А.. Сувязь: літаратурна-крытычныя артыкулы.. — Менск: Мастацкая літаратура. — 253 с. — ISBN 5-340-01389-8
- Сяргей Ракіта / Аляксей Гардзіцкі // Беларускія пісьменнікі: 1917-1990. : Даведнік. — Менск: Мастацкая літаратура, 1994. — ISBN ISBN 5-340-00709-X.
- І. Э. Багдановіч, В. М. Грышкевіч. Ракіта Сяргей. / пад рэд. А. В. Мальдзіса ; рэдкал.: І. Э. Багдановіч і інш. ; гал. рэд. Б. І. Сачанка // Беларускія пісьменнікі : біябібліяграфічны слоўнік : у 6 т. : энцыкляпэдыя. — Менск: Беларуская энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1995. — Т. 5: Пестрак — Сяўрук. — С. 134—135. — ISBN 5-85700-168-4.
- Ракіта Сяргей Васільевіч. // Памяць: Гіст.-дак. хроніка Дубровенскага р-на. Кніга 1. — Мн.: Паліграфафармленне, 1997. — 598 с.: іл. ISBN 985-6351-02-02 С. 515.
- Асіпенка, В. Паэт трагічнага лёсу // Дняпроўская праўда : газэта. — Дуброўна: 16 кастрычніка 1999. — С. 2.
- Ракіта Сяргей. // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 13: Праміле — Рэлаксін. — 576 с. — ISBN 985-11-0216-4 — С. 284.
- Панкрат, А. Нельга забываць! Гадзіна памяці Сяргея Ракіты. // Бібліятэка прапануе : вытворча-практычны часопіс. — Менск: Красіка-Прынт, 2009. — № 5. — С. 13—15.
Вонкавыя спасылкі
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Сяргей Ракіта, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.