Стачка

Strike або германізм: штрайк ад ням. Streick) — шырока ладжанае, супольнае спыненьне працы з мэтай задавальненьня патрабаваньняў. Спрыяе ўзьнікненьню прафэсійных зьвязаў і партыяў.

• Паводле дзейнікаў: вязьняў, гандляроў, работнікаў сельскай гаспадаркі, рамесьнікаў, штата служачых.
• Паводле галіны: прамысловы, прафэсійны, студэнцкі, сялянскі, шматгаліновы.
• Паводле спосабу: галодны, зваротны, па хваробе, праз звальненьне, пратэсту, салідарнасьці, сядзячы.
• Паводле правядзеньня: абмежаваны, без папярэджаньня, выбарачны, з распаўсюдам, пачарговы, сымбалічны, усеагульны, частковы.

Першы стыхійны гаспадарчы страйк ў Эўропе адбыўся ў 1345 годзе ў Флярэнцыі (Італія). У XVI—XVIII стагодзьдзях страйкі суправаджаліся палітычнымі патрабаваньнямі і ўзброенай барацьбой (Ліёнскія паўстаньні 1831 і 1834 гадоў, Сылескае паўстаньне 1844 году). Найбольшы палітычны страйк І паловы XIX ст. адбыўся ў красавіку 1820 г. ў Брытаніі. Цягам XIX ст. зьявіліся заканадаўства аб страйках. У 1896—1905 гадох у ЗША адбылося 21 950 страйкаў. У Эўропе найбольш страйкаў адбылося ў Нямеччыне ў 1900—1907 гг. — 14 790.

У XIX ст. у Беларусі адбыліся першыя мясцовыя абарончыя страйкі. У пачатку XX ст. яны сталі наступальнымі. У 1903 г. адбылося 20 палітычных страйкаў, за 2 месяцы 1904-га — 17. У кастрычніку 1905 году праходзіў усеагульны палітычны страйк, што ахапіла Баранавічы, Берасьце, Воршу, Гомель, Лунінец, Пінск, усе прадпрыемствы, пошту і тэлеграф у Менску і сельскагаспадарчых працаўнікоў у 25 з 35 паветаў Беларусі. У 1927—1928 гадох у Заходняй Беларусі (Беласток, Берасьце, Ліда, Маладэчна, Наваградак і Пінск) было 370 гаспадарчых страйкаў, што спалучаліся з барацьбой за народнае вызваленьне. У 1932—1933 гадох ладзіўся страйк у Белавескай пушчы. У 1935—1939 гадох адблося Нарачанскае выступленьне рыбакоў. У красавіку 1990 году ў Гомелі і ў красавіку 1991 году ў Менску ладзіліся страйкі супраць ураду СССР. 15 сьнежня 1992 году зьявілася беларускае заканадаўства аб страйках.

Цягам апошняга тыдня чэрвеня 2013 году гандляры рынкаў і гандлёвых цэнтраў, якія складалі 70% індывідуальных прадпрымальнікаў Беларусі, правялі страйк. Прычынай паслужыла ўвядзеньне абавязку мець пасьведчаньні якасьці ад вытворцаў замежных тавараў, што прадугледжваў новы тэхнічны рэглямэнт Мытнага зьвязу Беларусі, Казахстану і Расеі.