Сарматы: старажытны іранскі качавы этнас

У 6-4 стагодзьдзі да н. э. жылі ў стэпах паміж рэкамі Табол (у Сыбіры) і Волга. У III стагодзьдзі да н. э. расьсяліліся ў раёнах на поўнач ад Каўкаскіх гор і ў паўночным Прычарнамор’і, дзе моцна пацясьнілі скіфаў. У II стагодзьдзі да н. э. разам са скіфамі ваявалі супраць Пантыйскага царства, але ў I стагодзьдзі да н. э. падтрымалі пантыйскага цара Мітрадата VI Эўпатара ў барацьбе з Рымам. У I стагодзьдзі н. э. сярод сарматаў асабліва ўзмацніліся аляны. У III стагодзьдзі ўлада сарматаў на паўночным Прычарнамор’і падарвана готамі, у IV стагодзьдзі яны разгромлены гунамі. Скіфы прынялі ўдзел у Вялікім перасяленьні народаў (IV—VII стагодзьдзі н. э.), асобныя групы алянаў дасягнулі Гішпаніі і Паўночнай Афрыкі. У наступныя стагодзьдзі сарматы асыміляваліся зь іншымі народамі, у тым ліку зь цюркамоўнымі і славянскімі. У складзе асэтынаў сарматы (аляны) захавалі аснову сваёй мовы. Сарматы дасягнулі высокага майстэрства ў рамёствах, асабліва ў мастацкай апрацоўцы мэталаў і ювэлірнай справе, пра што сьведчаць шматлікія знаходкі ў курганах.

• Сарматы // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т.. — Мн.: 2002 Т. 14: Рэле — Слаявіна. — С. 182—183.