Помнік сакральнай архітэктуры | |
Сабор Божага Яўленьня | |
Богаяўленская саборная царква | |
Краіна | Беларусь |
Места | Полацак |
Каардынаты | 55°29′02″ пн. ш. 28°46′07″ у. д. / 55.48389° пн. ш. 28.76861° у. д. 28°46′07″ у. д. / 55.48389° пн. ш. 28.76861° у. д. |
Канфэсія | Беларускі экзахат |
Эпархія | Полацкая япархія |
Архітэктурны стыль | барокавая архітэктура[d] |
Дата заснаваньня | 1761 |
Статус | Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь |
Сабор Божага Яўленьня | |
Сабор Божага Яўленьня на Вікісховішчы |
Царква саборная Божага Яўленьня — помнік архітэктуры XVIII ст. у Полацку. Знаходзіцца на правым беразе Дзьвіны, на гістарычнай Вялікай вуліцы. Пры пабудове была ў юрысдыкцыі Канстантынопальскага патрыярхату, цяпер — у валоданьні Маскоўскага патрыярхату. Твор архітэктуры барока. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.
Уваходзіць у склад комплексу Богаяленскага манастыра. Катэдральны сабор Полацкай і Глыбоцкай япархіі.
У 1761 годзе манахі пачалі будаваньне мураванай саборнай царквы, асьвечанай 5 жніўня 1777 году.
Па першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772 год), калі Полацак апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, царква разам з манастыром канчаткова перайшла ў валоданьне Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы).
У 1839 годзе пры перабудове царквы зруйнавалі барокавыя франтоны і завяршэньні вежаў.
У 1920-я гады савецкія ўлады зачынілі царкву, пазьней яе пераабсталявалі пад спартовую залю. У Другую сусьветную вайну помнік атрымаў пашкоджаньні. У 1981 годзе ў будынку разьмясьцілася карцінная галерэя.
У 1991 годзе царкву перадалі вернікам. У 2000-я гады купалы помніка пакрылі пазалотай, якой там ніколі не было.
Помнік архітэктуры барока. Гэта крыжова-купальная базыліка з 2 вежамі на галоўным (заходнім) фасадзе і паўкруглай апсыдай. Над перакражаваньнем асноўнага аб’ёму і трансэпту — высокі сьветлавы барабан з сфэрычным купалам, завершаным гранёным ліхтаром. Такімі ж купаламі завяршаюцца 1-ярусныя фасадныя вежы, паўночная зь якіх зьяўлялася званіцай (7 званоў). Сьцены вежы, грані барабана праразаюцца высокімі паўцыркульнымі аконнымі праёмамі і падзяляюцца пілястрамі ў прасьценках. Галоўны фасад вэртыкальна падзяляецца магутнымі слаістымі пілястрамі на высокіх цокалях, восьсю сымэтрыі аркавы ўваходны партал і аконны праём хораў над ім. Вось сымэтрыі бакавых фасадаў падкрэсьліваецца рызалітам з лучковым уваходным праёмам з глыбокімі адхіламі. Пэрымэтрам будынка праходзіць карніз простага профілю.
Усярэдзіне 4 масіўныя слупы квадратнага сечавы, перакінутыя церазь іх аркі і ветразі нясуць сфэрычны купал зь ліхтаром. Цыліндрычны барабан пад купалам мае выгляд ратонды. Перакрыцьці — цыліндрычныя скляпеньні на распалубках. Над нартэксам на тройной аркадзе разьмяшчаюцца хоры з каванай агароджай. На левым перадалтарным слупе месьціцца ракальная арка — выхад на колішні амбон. Фрагмэнтарна захаваўся фрэскавы росьпіс на ўнутранай паверхні барабана, у яго прасьценках — тэмпэрныя размалёўкі (3-мэтровыя фігуры 3 сьвяціцеляў; 2-я палова XVIII ст., часткова адноўлена ў XIX ст.). У царкве захоўваўся славуты абраз «Маці Божая Іверская» ў срэбным пазалочаным абкладзе і такой жа раме (лічыўся цудоўным), які па пажары перанесьлі ў Сафійскі сабор. Існуе 2-ярусны іканастас сучаснай работы на 6 абразоў.
Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр 212Г000617 |
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Сабор Божага Яўленьня (Полацак), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.