Менск Палац Сапегаў: палац у Менску (Беларусь)

Помнік грамадзянскай архітэктуры
Палац Сапегаў
Палац Сапегаў. М. Філіповіч, 1920-я гг.
Краіна	Беларусь
Места	Менск
Каардынаты	53°54′09.6″ пн. ш. 27°33′39.2″ у. д. / 53.902667° пн. ш. 27.560889° у. д. / 53.902667; 27.560889 27°33′39.2″ у. д. / 53.902667° пн. ш. 27.560889° у. д. / 53.902667; 27.560889
Дата заснаваньня	XVII ст.
Стан	не захаваўся
Палац Сапегаў на мапе Беларусі Палац Сапегаў

Палац Сапегаў — помнік архітэктуры XVII ст. у Менску. Знаходзіўся на Юраўскай вуліцы, вакол будынка месьціўся выдатны сад. Доўгі час лічыўся адным з найлепшых дамоў места. Існаваў да Другой сусьветнай вайны.

Вялікае Княства Літоўскае

 

 

 

Палац збудавалі, відаць, у XVII ст. У Вялікую Паўночную вайну (1700—1721) з 15 лютага да 13 сакавіка 1706 году ў ім спыняўся маскоўскі гаспадар Пётар I. Уласьнік палаца Ўладзіслаў Язафат Сапега (1652—1733) у той час быў ваяводам менскім.

Па Сапегах сад з палацам, напэўна, перайшоў да Галаўнёў.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У пачатку XX ст. пра палац ужо існавалі шматлікія паданьні, пра што апавядаў часопіс «Минская старина»:

	Паданьні і народныя пагалоскі паказваюць нават на дамок, у якім спыняўся ў Менску цар Пётар I. Гэты мураваны 2-павярховы на два вакны ў шырыню і пяць вокнаў у даўжыню дом на Юраўскай вуліцы, у двары…

На 1912 год палац разьмяшчаўся ў двары дома, дзе месьціўся рэстаран Акварыюм (вуліца Юраўская, 13). Ад колішняга саду да таго часу засталося толькі дзьве грушы. На 1918 год лічыўся адным з найстарэйшых будынкаў места.

Найноўшы час

 

У 1918 годзе палац замаляваў Караль Біске, у 1920-я гады — Міхась Філіповіч.

Будынак пацярпеў ад пажару ў пачатку Другой сусьветнай вайны, па якой яго рэшткі зьнішчылі.

Гэта быў мураваны 2-павярховы будынак. Да яго прыбудавалі тамбур, які завяршаўся трыкутным франтонам. У цэнтры фасаду — лесьвічны вузел, з абодвух бакоў якога разьмяшчаліся жылыя памяшканьні.

У XIX ст. зьявілася яшчэ адна прыбудова.

• У садзе, які атачаў сядзібны дом, гаспадар разводзіў каштоўныя гатункі яблынь і грушаў, што давалі садавіну чорнага колеру. Чорныя грушы з Францыі ў Вялікае Княства Літоўскае прывезьлі дочкі Казімера Яна Сапегі. Вырашчаная тут садавіна атрымала пашырэньне ня толькі ў Менску, але і за ягонымі межамі пад назвай сапяжанак.
• Бацька Кацярыны I Іван Скаваршчук (Скаўронскі) у 1670—1780-я гады служыў у гаспадара палаца Казімера Яна Сапегі, пакуль ня ўцёк ад яго ў Эстляндыю, дзе нарадзілася будучая маскоўская гаспадыня. За часамі Кацярыны I расейскі ўрад пачаў выкупляць з прыгону ў зямянаў Вялікага Княства Літоўскага яе братоў і сясьцёр.

• Мінск. Стары і новы / аўт.-склад. У. Валажынскі; пад. рэд. З. Шыбекі — Менск: Харвест, 2007. — 272 с.: іл. ISBN 978-985-16-0092-8.
• Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска. У 4 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БЕЛТА, 2001. — 576 с.: іл. ISBN 985-6302-33-1.
• Страчаная спадчына / Т. Габрусь, А. Кулагін, Ю. Чантурыя, М. Ткачоў: Уклад. Т. Габрусь. — Менск: Беларусь, 2003. — 351 с.: іл. ISBN 985-01-0415-5.
• Хилькевич Х. Эх, вдоль по Юрьевской... // Туризм и отдых. 23 лістапада 2006. С. 18.

• Палац Сапегаў (г.зв. «Дом Пятра І») (рас.). Менск стары і новы. Праверана 12 сакавіка 2011 г.