Нарвэ́жцы, часам сустракаецца нарвэ́гі, — народ у Паўночнай Эўропе, асноўнае насельніцтва Нарвэгіі.
Агульная колькасьць — больш за 5 мільёнаў чалавек, у тым ліку ў Нарвэгіі — каля 4,3 мільёнаў, яшчэ больш за 500 тыс. чалавек у ЗША, больш за 150 тыс. у Канадзе, па некалькі дзясяткаў тысячаў ва ўсіх скандынаўскіх краінах-суседзях Нарвэгіі.
Нарвэжцы |
У нарвэскай мове, што належыць да скандынаўскай падгрупы германскай групы індаэўрапейскай моўнай сям’і, значны дыялектны падзел. Існуюць дзьве літаратурныя нормы: нюношк і букмол.
Веравызнаньне нарвэжцаў пераважна лютэранскае, ёсьць прадстаўнікі іншых плыней пратэстантызму і каталікі.
Лічыцца, што нарвэжцы — патомкі германскіх плямёнаў жывёлаводаў і земляробаў, што пасяліліся ў Скандынавіі ў канцы 3-га тысячагодзьдзя да н. э. Даўнейшыя ўзоры нарвэскай пісьменнасьці — рунічныя надпісы (не пазьней за VIII ст.).
Тэрмін «нарвэжац», менавіта нордман («паўночны чалавек») упершыню фіксуецца ў стараангельскіх крыніцах IX стагодзьдзя.
Стварэньне ў X—XI стагодзьдзях раньнефэадальнай дзяржавы і хрысьціянізацыя (з канца X ст.) спрыялі фармаваньню нарвэскага народа.
У часы вікінгаў (IX—XI ст.) нарвэскія перасяленцы заснавалі калёніі на астравах Паўночнай Атлянтыкі і Ісьляндыі, дзе зьмяшаліся зь іншымі этнасамі, ствараючы новыя этнасы — ісьляндцы і фарэрцы.
У канцы XIV ст. нарвэжцы трапляюць пад уладу Даніі і адбываюцца працэсы данізацыі, якія яшчэ ўзмацніліся пасьля Рэфармацыі 1536 году.
У 1814 годзе заключаная швэдзка-нарвэская унія. Зь яе разарваньнем у 1905 годзе Нарвэгія здабывае незалежнасьць.
Сёньня Нарвэгія — адна з найбольш разьвітых дзяржаваў сьвету. Разам з нарвэжцамі ў Нарвэгіі цяпер жыве і працуе шмат эмігрантаў зь іншых краінаў сьвету.
Ад эпохі сярэднявечча да нас дайшлі ісьляндскія сагі, якія апавядаюць пра падзеі ў розных кутах скандынаўскага сьвету, у тым ліку ў Нарвэгіі. Збольшага народная творчасьць захоўваецца ў выглядзе шматлікіх чарадзейных казак і харавых і сольных песень. Папулярныя музычныя інструмэнты — скрыпка, арфа, рог, акардэон.
У старажытнасьці танец лічыўся часткай рытуальнага рэлігійнага досьведу. Але ўжо ў сярэднявеччы з Ангельшчыны і Францыі ў Нарвэгію трапілі танцы, якія дазвалялі супольна бавіць час і зьяўляліся прыемнай формай сацыяльных кантактаў. У Нарвэгіі шырока распаўсюджаныя парныя танцы і карагод рынгданс. Парныя народныя танцы: кадрыль рэлендэр, танец-гульня халінг і запаволеная нарвэская форма мазуркі.
Сярод выдатных нарвэжцаў былі:
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Нарвэжцы, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.