Левабярэ́жная Ўкраі́на (па-ўкраінску: Лівобережна Україна) — гістарычны рэгіён ва Ўкраіне, што пачынаецца на ўсход ад левага (усходняга) берагу Дняпра і ахоплівае сучасныя Чарнігаўскую, Палтаўскую, Сумскую вобласьці, усходнія часткі Кіеўскай і Чаркаскай вобласьцяў краіны, паўночная частка Днепрапятроўскай вобласьці, а таксама Кіеў і ягоныя навакольлі на Правабярэжжы.
Тэрмін зьявіўся ў 1663 годзе з выбраньнем у якасьці гетмана Ўкраіны Івана Брухавецкага, які супрацьпастаўляўся Паўлу Цяцеру — гетману Правабярэжнае Ўкраіны. Брухавецкі стаў першым вядомым гетманам тэрыторыі Левабярэжнае Ўкраіны, якая ў тыя часы знаходзілася пад расейскім уплывам.
Да сярэдзіны XVII ст. рэгіён Левабярэжнае Ўкраіны належаў Рэчы Паспалітай. З 1654 году паводле ўмоваў Пераяслаўскае Рады гэтыя землі, за выключэньнем яе паўднёвай часткі, трапляюць у склад Расеі, што пазьней было пацьверджана Андрусаўскім мірам (1667 год) і «Вечным мірам» (1686), складзенымі між Рэччу Паспалітай і Расейскай дзяржавай. Будучы падуладнай Расеі, Левабярэжная Ўкраіна першапачаткова мела пэўную аўтаномію ў якасьці гетманату, якая была пастуопва скасаваная ў XVIII ст. зь ліквідацыяй Войска Запароскага.
Аўтаномія Левабярэжнай Украіны кіравалася гетманам, які фармальна абіраўся на генэральнай вайсковай радзе. Адміністрацыйна Левабярэжная Ўкраіна ў складзе Расеі падзялялася на дзесяць палкоў, якія, у сваю чаргу, падразьдзяляліся на сотні. На чале палкоў і соцень стаялі, адпаведна, палкоўнікі й сотнікі. Фармальна гэтыя пасады таксама належалі абраньню, але фактычна іх прадстаўлялі пасланцы казацкага старшыні, якія прызначаліся на пасаду гетманам з наступным зацьвярджэньнем паводле царскага загаду.
У 1722—1734 гадох часткова, а 1764 годзе гетманскае кіраваньне было скасаванае, а ягоныя функцыі перададзеныя Маларасійскай калегіі. Абмежаваная ступень аўтаноміі Левабярэжнай Украіны захоўвалася да 1781 году, калі яна была падзеленая на Чарнігаўскае, Ноўгарад-Северскае й Кіеўскае намесьніцтвы. У 1783 годзе казацкія палкі былі рэарганізаваныя ў рэгулярныя палкі расейскай арміі, а ў 1796 годзе рэгіён атрымаў назву Маларасейскай губэрні, якая ў 1802 годзе была падзеленая на Чарнігаўскую й Палтаўскую губэрні.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Левабярэжная Ўкраіна, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.