Кадзіла Сармацкае: від расьлінаў
Кадзі́ла сарма́цкае (лац.
Melittis sarmatica) — рэдкая невысокая духмяная расьліна роду кадзіла сямейства ясноткавых парадку ясноткавакветных. Падвід адзінага прадстаўніка роду — кадзіла мялісалістнага.
| Кадзіла сармацкае | |
 Кадзіла мялісалістнае | |
| Клясыфікацыя | |
|---|---|
| Надцарства | Эўкарыёты |
| Царства | Расьліны |
| Аддзел | Пакрытанасенныя |
| Кляса | Двухдольныя |
| Атрад | Ясноткавакветныя |
| Сямейства | Ясноткавыя |
| Падсямейства | Ясноткавыя (Lamioideae) |
| Род | Кадзіла |
| Від | Кадзіла мялісалістнае |
| Падвід | Кадзіла сармацкае |
| Бінамінальная намэнклятура | |
| Melittis sarmatica (Klokov, 1957) | |
Апісаньне
Шматгадовая травяністая расьліна. Сьцябло прамастойнае, чатырохграннае, мяккаапушанае, вышынёй 20—80 см. Лісьце супраціўнае, з шырокай яйкападобнай, па краі гародчата-пілаватай пласьцінкай. Кветкі буйныя, дзьвюгубыя, бела-ружовыя. Расьліна вылучаецца сваім моцным мядовым пахам.
Распаўсюджаньне
Расьліна сустракаецца ў Сярэдняй і Атлянтычнай Эўропе.
У Беларусі сустракаецца ў Баранавіцкім, Берасьцейскім, Ваўкавыскім, Гарадзенскім, Зэльвенскім, Камянецкім, Лельчыцкім, Мазырскім, Маларыцкім, Мастоўскім, Пінскім, Пружанскім, Сьвіслацкім, Слонімскім, Столінскім і Янаўскім раёнах. Занесеная ў сьпіс ахоўных расьлінаў Беларусі (1964) і Чырвоную кнігу Беларусі (1981).
Іншыя назвы
Народныя назвы — лясны бальзам, лясная табака, дуброўка пахкая, пчальнік.
Лацінская назва Melittis sarmatica лічыцца няслушнай, сынанімічнай. У навуковай літаратуры ўжываецца назва Melittis melissophyllum ssp. carpatica (Klokov) P.W.Ball.
Выкарыстаньне
Травяную масу ўжываюць пры вольнасьці страўніка, катары, скулах у роце і горле, а таксама ў якасьці мачагоннага і загойвальнага сродку. Настойка са сьвежых кветак дзейнічае асьвяжальна, падобна мяце, узбуджае пэрыстальтыку кішочніка, здымае болі ў падлыжкавай вобласьці. Гарачая гарбата з кветак ужываецца як патагонны сродак.
Настойку з травы п’юць пры язьве страўніка і дванасткі, болях у страўніку, кішочніку, захворваньнях пячонкі, сэрца, гінэкалягічных. Вонкава настойкай апрацоўваюць раны і язвы.
У культуры
Верш Пімена Панчанкі «Сармацкае кадзіла».
Крыніцы
Вонкавыя спасылкі
| Гэты від занесены ў Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь і ахоўваецца законам. |
- Кадзіла сармацкае // slounik.org
- Віртуальныя экскурсіі па Белавескай пушчы (рас.)
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Кадзіла сармацкае, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.