Вёска Гомель

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Гомель (неадназначнасьць).

Цэнтар сельсавету Полацкага раёну Віцебскай вобласьці. Знаходзіцца за 23 км на поўдзень ад места і чыгуначнай станцыі Полацку, за 128 км ад Віцебску; на аўтамабільнай дарозе Полацак — Менск.

Гомель лац. Homiel
Курган
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Віцебская
Раён:	Полацкі
Сельсавет:	Гомельскі
Насельніцтва:	310 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 23 2
Паштовы індэкс:	211657
Нумарны знак:	2
Геаграфічныя каардынаты:	55°18′0.30″ пн. ш. 28°46′30.86″ у. д. / 55.3000833° пн. ш. 28.7752389° у. д. / 55.3000833; 28.7752389 28°46′30.86″ у. д. / 55.3000833° пн. ш. 28.7752389° у. д. / 55.3000833; 28.7752389
Гомель на мапе Беларусі ± Гомель Гомель
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Гомель — даўняе мястэчка гістарычнай Полаччыны, старажытны замак Вялікага Княства Літоўскага. У суседнім Двары Гомлі існавала сядзіба Арліцкіх у стылі клясыцызму, помнік архітэктуры XIX ст., зьнішчаны прарасейскім рэжымам Лукашэнкі.

Вялікае Княства Літоўскае

Упершыню Гомель упамінаецца ў XVI стагодзьдзі, калі вялікі князь Жыгімонт Аўгуст збудаваў тут замак (відаць, з выкарыстаньнем старажытнага гарадзішча).

Мястэчка знаходзілася ў валоданьні роду Жукоў і ўваходзіла ў склад Полацкага ваяводзтва.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Гомель апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Полацкім павеце Віцебскай губэрні. У XIX ст. мястэчка знаходзілася ў валоданьні Місуноў. На 1867 год у Гомлі было 14 двароў. У 1906 годзе вёска перайшла да А. Перата.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Гомель занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

 

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Гомель абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР, аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР. У 1924 годзе Гомель вярнулі БССР, дзе ён стаў цэнтрам сельсавету. Статус Гомля панізілі да вёскі. У 1936 годзе ў вёсцы збудавалі гідраэлектрастанцыю.

У 1977 годзе ў Гомлі збудавалі мэмарыяльны комплекс, прысьвечаны савецкім падпольнікам і партызанам. На 1997 год у вёсцы было 128 двароў. У 2010 годзе Гомель атрымаў афіцыйны статус «аграгарадку». У 2021 годзе мясцовыя ўлады, прызначаныя рэжымам Лукашэнкі, зьнішчылі сядзібу Арліцкіх, помнік архітэктуры XIX ст.

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1838 год — 61 чал. (28 муж. і 33 жан.), зь іх мяшчанаў-хрысьціянаў 1 муж. і 1 жан., мяшчанаў-юдэяў 21 муж. і 24 жан., сялянаў зямянскіх 5 муж. і 6 жан., аднадворцаў 1 муж. і 2 жан.; 1867 год — 68 чал.; 1868 год — 144 чал.
• XX стагодзьдзе: 1979 год — 184 чал.; 1997 год — 362 чал.; 1999 год — 361 чал.
• XXI стагодзьдзе: 2010 год — 310 чал.

Інфраструктура

У Гомлі працуюць сярэдняя школа, амбуляторыя, дом культуры, бібліятэка і пошта.

Лясьніцтва, гідраэлектрастанцыя.

Інфраструктура

 

Дзейнічае філія Полацкага гістарычна-культурнага музэю-запаведніка «Поле ратнай славы». База адпачынку прадпрыемства «Полацкі сельскі раён электрасетак».

Славутасьці

За 2 км на паўднёвы захад ад Гомля захаваўся курганны могільнік часоў Русі (XII—XIII стагодзьдзі). У вёсцы знаходзіцца гідралягічны помнік прыроды «Гомельская крыніца».

• Фартыфікацыі (1930-я; Полацкі ўмацаваны раён)

Страчаная спадчына

 

• Замак (XVI ст.; захаваліся рэшткі валоў)
• Сядзіба Арліцкіх (XIX ст.; у Двары Гомлі)
• Царква (XIX ст.)
• Фальварак «Сядзелішча» (Селішча)

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1997. — Т. 5: Гальцы — Дагон. — 576 с. — ISBN 985-11-0090-0
• Брэжго Б. Замкі Віцебшчыны. — Вільня: Друкарня Я. Левіна, 1933. — 38 с.: іл.
• Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Полацкага р-на. — Мн.: Вышэйшая школа, 1999. — 699, [1] с. ISBN 985-06-0447-6.
• Соркіна І. Мястэчкі Беларусі ў канцы ХVІІІ — першай палове ХІХ ст. — Вільня: ЕГУ, 2010. — 488 с. ISBN 978-9955-773-33-7.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom III: Haag — Kępy. — Warszawa, 1882.

• Гомель, Radzima.org