Вільня Нямецкая Вуліца

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Нямецкая вуліца.

Vokiečių gatvė) — вуліца ў цэнтральнай частцы Вільні, у Старым Месьце. Зьвязвае скрыжаваньне вуліцаў Троцкай, Дамініканскай і Віленскай з Ратушным пляцам.

Нямецкая лац. Niamieckaja
вуліца
Вільня
Агульная інфармацыя
Гістарычны раён	Старое Места
Былыя назвы	Гаштольдаўская, Манэтная, Музэйная
Даўжыня	360 м
Паштовыя індэксы	LT-01013, LT-01130
На мапе
Google
Вуліца Нямецкая ў Вікісховішчы

Архітэктурныя дамінанты вуліцы — меская ратуша, ад якой пачынаецца вулічная траса, а таксама лютэранская кірха і палац Тызэнгаўзаў, помнікі архітэктуры XVI—XVIII стагодзьдзяў.

За часамі Гедзіміна ў гэтай частцы Вільні пачалі сяліцца купцы і рамесьнікі з ганзейскіх местаў. Да Другой сусьветнай вайны вуліца была гандлёвым цэнтрам Вільні. Ужо ў XVI ст. у дамох на Нямецкай вуліцы зьявіліся першыя драўляныя водаправодныя трубы. Тут разьмяшчалася Віленская мынца.

За часамі Другой сусьветнай вайны нацысты стварылі жыдоўскае гета з абодвух бакоў вуліцы. У выніку ваенных разбурэньняў з правага паўночна-ўсходняга боку вуліцы ўтварыліся вялікія пусткі. Савецкія акупацыйныя ўлады плянавалі зьнішчыць частку Старога Места і пракласьці трасай вуліцы шырокую магістраль да Зялёнага моста. У 1950—1960-х гадох у выніку руйнаваньня часткі гістарычных будынкаў з паўночна-ўсходняга боку вуліца стала ў чатыры разы шырэйшай.

Даўжыня вуліцы каля 360 м. Нумарацыя дамоў пачынаецца ад скрыжаваньня зь Вялікай вуліцай. З правага паўночна-ўсходняга боку вуліцы дамы зь няцотнымі нумарамі, зь левага паўднёва-заходняга боку — цотная нумарацыя.

Зь левага боку адыходзяць вуліцы Ятковая і Сьвятога Мікалая.

Усярэдзіне вуліцы месьціцца бульвар з фантанам, лаўкі і роварная дарожка. З правага боку бульвару рух аўтамабільнага транспарту ад Ратушы і вуліцы Вялікай у паўночным кірунку двухбаковы, ад перакрыжаваньня вуліцаў Троцкай, Дамініканскай і Віленскай зь левага боку — у адным кірунку, у бок скрыжаваньня з вуліцай Рудніцкай.

Няцотны бок

 

• №№ 1, 3, 5, 7, 11, 13, 15 — жылыя дамы з крамамі і паштовым аддзелам, збудаваныя па Другой сусьветнай вайне на месцы зруйнаванай гістарычнай забудовы

Цотны бок

 

• № 2 — палац мастацкіх выставаў, збудаваны ў 1965—1967 гадох
• № 4 — кутні 3-павярховы старасьвецкі дом на рагу зь Ятковай вуліцай
• № 6 — кутні 3-павярховы старасьвецкі дом на рагу зь Ятковай вуліцай
• № 8 — дом скарбніка Л. Тышкевіча
• №№ 10, 12, 14 — карпусы дома Пацеяў
• № 16 — дом Кішкаў
• № 18 — кутні 3-павярховы старасьвецкі дом на рагу з вуліцай Сьвятога Мікалая
• № 18а — кутні дом на рагу з вуліцай Сьвятога Мікалая
• № 20 — 2-павярховы дом пры Лютэранскай кірсе
• № 22 — дом Попінга
• № 24 — дом Гозія

 

• № 26 — дом Мюлераў. Камяніцу збудавалі ў 1521 годзе. Пазьней яна неаднаразова зьмяняла гаспадароў (Флемінгі, Бжастоўскія, Пацім), пакуль ня стала ўласнасьцю доктара філязофіі і мэдыцыны П. Мюлера, які ў 1675 годзе перадаў будынак лютэранскай грамадзе. Сучаснае аблічча будынак набыў па перабудове паводле праекту архітэктара А. Касакоўскага (1773). У 1840—1858 гадох туту жыў кампазытар Станіслаў Манюшка, зяць Мюлера. У прасторных залях гэтага будынка адбываліся спэктаклі, канцэрты, маскарады і гастрольныя выступленьні замежных артыстаў. Тут ставіліся драматычныя творы Людвіка Кандратовіча (Уладзіслава Сыракомлі), які некаторы час жыў на супрацьлеглым баку гэтай жа вуліцы.
• № 28 — палац Тызэнгаўзаў. Упершыню гатычная камяніца ўпамінаецца ў 1579 годзе. У другой палове XVIII ст. уладальнікам дома стаў магнат і асьветнік Антоні Тызэнгаўз, які грунтоўна перабудаваў і пашырыў старую камяніцу. Імаверна, аўтарам праекту перабудовы быў галоўны архітэктар Вялікага Княства Джузэпэ Сака. Па банкруцтве А. Тызенгаўза, які кіраваў каралеўскімі эканоміямі ў Вялікім Княстве Літоўскім, і ягонай сьмерці (1785) палац у 1789 годзе перайшоў да генэральшы фон Фітынгоф. Сучаснае аблічча з манумэнтальнымі клясычнымі фасадамі і сымэтрычнай кампазыцыяй будынак набыў у выніку рэканструкцыі 1790 году. Па пажары ў 1944 годзе ад палаца захаваліся толькі сьцены. У 1945 годзе будынак аднавілі, а ў 1957 годзе — рэканструявалі і рэстаўравалі.

• Луцкевіч Л. Вандроўкі па Вільні. — Вільня: Рунь, 1998.— 160 с.: іл. ISBN ISBN 9986-9228-2-8.