Неадназначнасьць Бізантыйскі Крыж
Бізантыйскі крыж — назва хрысьціянскага крыжа, які паходзіць зь Бізантыйскай імпэрыі.
- Бізантыйскі крыж — чатырохканцовы крыж, у якім папярочкі пашыраюцца ад цэнтру да канцоў, прычым вэртыкальная папярочка даўжэйшая за гарызантальную;
- Васьміканцовы крыж (таксама бізантыйскі крыж) — хрысьціянскі сымбаль у форме лятарынскага крыжа з кароткай папярочкай унізе, гарызантальнай або дыяганальнай. Узьнік у часы Бізантыйскай імпэрыі, да падзелу хрысьціянаў на каталікоў і праваслаўных. Нахіл ніжняй папярочкі зьявіўся ня згодна з кананічнымі пастановамі, а ў выніку творчага пошуку царкоўных мастакоў дзеля наданьня ўмоўнага аб’ёму плоскай выяве ў выяўленчым мастацтве і падкрэсьленьня адметнасьці ніжняй папярочкі ў структуры Гальгоцкага крыжа. У 1551 годзе з ініцыятывы маскоўскага гаспадара Івана IV Тырана ўкосны варыянт васьміканцовага крыжа ўпершыню ў гісторыі пачаў ставіцца на купалы маскоўскіх цэркваў (раней ён, як і васьміканцовы крыж з роўнай ніжняй папярочкай, ужываўся толькі ў сакральным выяўленчым і дэкаратыўна-прыкладным мастацтве). Таксама з гэтага часу ўкосны васьміканцовы крыж пачаў выкарыстоўвацца на маскоўскай дзяржаўнай і вайсковай сымболіцы. У 2-й палове XIX ст. ён насаджаўся ўладамі Расейскай імпэрыі ў рэчышчы палітыкі русіфікацыі Беларусі і Ўкраіны. Да канца XX стагодзьдзя стаў сымбалем Расейскай праваслаўнай царквы і адметнасьцю культурнага ляндшафту Расеі. Гэта прывяло да таго, што варыянт васьміканцовага крыжа з касой ніжняй папярочкай стаў называцца маскоўскім (расейскім) крыжам і атаясамлівацца з расейскай рэлігійнай экспансіяй.
Крыніцы
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Бізантыйскі крыж (неадназначнасьць), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.