Быстрыца: вёска ў Беларусі

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Быстрыца (неадназначнасьць).

Уваходзіць у склад Варнянскага сельсавету Астравецкага раёну Гарадзенскай вобласьці. Насельніцтва на 2014 год — 154 чалавекі. Знаходзіцца за 29 км на поўнач ад Астраўцу, за 34 км ад чыгуначнай станцыі Гудагай.

Быстрыца лац. Bystryca
Першыя згадкі:	1390
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Гарадзенская
Раён:	Астравецкі
Сельсавет:	Варнянскі
Насельніцтва
колькасьць:	154 чал. (2014)
колькасьць двароў:	80
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1591
Паштовы індэкс:	231221
Нумарны знак:	4
Геаграфічныя каардынаты:	54°47′47″ пн. ш. 25°52′30″ у. д. / 54.79639° пн. ш. 25.875° у. д. / 54.79639; 25.875 25°52′30″ у. д. / 54.79639° пн. ш. 25.875° у. д. / 54.79639; 25.875
Быстрыца на мапе Беларусі ± Быстрыца Быстрыца
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Быстрыца — даўняе мястэчка гістарычнай Віленшчыны. Да нашага часу тут захаваўся касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа ў стылі віленскага барока, помнік архітэктуры XVIII стагодзьдзя.

На думку географа Вадзіма Жучкевіча, тапонім Быстрыцы ўтварыўся ад тэрміну «быстрыца» — дзялянка хуткай плыні ў рацэ.

Вялікае Княства Літоўскае

Першы пісьмовы ўпамін пра Быстрыцу датуецца 1390 годам, калі вялікі князь Ягайла заснаваў тут касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа. У канцы XIV — пачатку XVI стагодзьдзяў пры касьцёле дзейнічаў кляштар белых аўгустынаў (канонікаў рэгулярных).

У першай палове XVI ст. Быстрыца была цэнтрам воласьці ў Віленскім ваяводзтве і рэзыдэнцыяй ваяводы. У 1537 годзе яна атрымала статус мястэчка. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў мястэчка ўвайшло ў склад Віленскага павету.

 

У XVII—XVIII стагодзьдзях Быстрыца — цэнтар староства Бжастоўскіх. На 1612 год у мястэчку было 56 двароў.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

 

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Быстрыца апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, дзе стала цэнтрам воласьці Віленскага павету Віленскай губэрні. На 1886 год у мястэчку існавалі народная вучэльня, прытулак, крама, 2 карчмы.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Быстрыцу занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Быстрыца абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 3 кастрычніка 1920 году мястэчка ўваходзіла ў склад Сярэдняй Літвы, з 1922 году — міжваенннай Польскай Рэспублікі.

У 1939 годзе Быстрыца ўвайшла ў БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 году стала цэнтрам сельсавету Астравецкага раёну (з 25 сьнежня 1962 году — Ашмянскага, з 6 студзеня 1965 году — Астравецкага) раёну Вялейскай вобласьці (з 20 верасьня 1944 году — Маладэчанскай, з 20 студзеня 1960 году — Гарадзенскай) вобласьці. Статус паселішча панізілі да вёскі.

У Другую сусьветную вайну з чэрвеня 1941 да ліпеня 1944 году Быстрыца знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху. З 17 студзеня 1969 году ў складзе Трокеніцкага сельсавету. На 1971 год тут быў 91 двор, на 1991 год — 86, на 1995 год — 82, на 2014 — 80. 26 лютага 2013 году ў зьвязку зь ліквідацыяй Трокеніцкага вёску перавялі ў склад Варнянскага сельсавету.

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1880 год — каля 103 чал.
• XX стагодзьдзе: 1901 год — каля 405 чал.; 1971 год — 295 чал.; 1991 год — 251 чал.; 1995 год — 234 чал.; 1999 год — 216 чал.
• XXI стагодзьдзе: 2010 год — 174 чал.; 2014 год — 154 чал.

Інфраструктура

У Быстрыцы працуе няпоўная сярэдняя школа.

Славутасьці

• Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа (1760—1761)

Страчаная спадчына

• Кляштар аўгустынаў

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 3: Беларусы — Варанец. — 511 с. — ISBN 985-11-0068-4
• Гарады і вёскі Беларусі: энцыклапедыя. Т. 9. Гродзенская вобласць. Кн. 1 / рэдкал.: У.У. Андрыевіч (гал. рэд.) [і інш.]. — Менск: БелЭн, 2015. — 656 с.: іл. ISBN 978-985-11-0839-4.
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1994. — Т. 2: Беліцк — Гімн. — 537 с. — ISBN 5-85700-142-0
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom I: Aa — Dereneczna. — Warszawa, 1880.

• Быстрыца , Radzima.org