27°36′4″ у. д. / 53.91722° пн. ш.
27.60111° у. д.
Белару́скае прыва́тнае аге́нцтва наві́наў (БелаПАН) — інфармацыйнае агенцтва Беларусі, заснаванае ў лістападзе 1991 году Алесем Ліпаем.
Тып | закрытае акцыянэрнае таварыства |
---|---|
Заснаваная | 19 лістапада 1991 (32 гады таму) |
Заснавальнікі | Алесь Ліпай |
Краіна | Беларусь |
Разьмяшчэньне | Менск |
Адрас | Першамайскі раён, Акадэмічная вул., д. 17, оф. 3 |
Ключавыя фігуры | Ірына Леўшына |
Галіна | сфэра паслугаў |
Паслугі | навіны |
Зьяўляецца крыніцай палітычнай, эканамічнай, дзелавой, фінансавай і іншай інфармацыі зь Беларусі, займае сур’ёзнае месца на рынку розных дасьледаваньняў, маніторынгу, рэклямы і PR-паслуг. Акцыянэры агенцтва — прыватныя асобы.
Створана 19 лістапада 1991 году Алесем Ліпаем і Віталём Цыганковым. Спачатку БелаПАН меў 5 супрацоўнікаў і месьціўся ў драўляным будынку побач зь лётнішчам «Мінск-1», а навіны рассылаліся падпісантам уручную па факсе некалькі разоў у дзень. Першую дамову на пастаўку інфармацыі заключылі з газэтаю «Зьвязда». У 2001 годзе паўстаў праект «Выбары ў Беларусі». Улетку 2002 году пачаўся выпуск інтэрнэт-газэты «Белорусские новости» (Naviny.by). Да 16-ых угодкаў у 2007 г. агенцтва наладзіла рэгулярны выпуск мультымэдыйных матэрыялаў — фота-, аўдыё- і відэарэпартажаў, а таксама інфаграфікі.
Сёньня навінавая стужка агенцтва абнаўляецца кожныя некалькі хвілін, у дзень зьяўляецца каля ста паведамленьняў. Паведамленьні БелаПАН публікуюць найбуйнейшыя выданьні Беларусі, цытуюць многія сусьветныя радыёстанцыі і тэлекампаніі. Сярод кліентаў таксама — дзяржаўныя і міжнародныя арганізацыі, дыпляматычныя прадстаўніцтвы, банкаўскія і фінансавыя інстытуты, прадпрыемствы і кампаніі. БелаПАН выпускае навіны на беларускай, расейскай і ангельскай мовах у рэжыме рэальнага часу. Агенцтва мае разгалінаваную сетку карэспандэнтаў ва ўсіх рэгіёнах Беларусі і ў суседніх краінах.
14 студзеня 2021 году ў рэдакцыі прайшоў ператрус, была канфіскавана аргтэхніка й частка рукапіснай і пячатнай дакумэнтацыі, што паралізавала працу інфармацыйнае агенцыі.
18 жніўня 2021 году сілавікі рэжыму Лукашэнкі правялі ператрусы ў рэдакцыі і ў журналістаў, канфіскавалі тэхніку, некалькі супрацоўнікаў былі затрыманыя, у тым ліку галоўная рэдактарка Ірына Леўшына, а сайты belapan.by і belapan.com перасталі працаваць. Праца БелаПАН у Беларусі была паралізаваная, але частка рэдакцыі паабяцала працягнуць дзейнасьць за мяжою . Зьняволеныя ў рамках крымінальнае справы паводле арт. 342 КК («Арганізацыя й актыўны ўдзел у дзеяньнях, якія груба парушаюць грамадзкі парадак») Леўшына, былы дырэктар Зьміцер Наважылаў і бухгальтар Кацярына Боева сумеснаю заяваю дзесяці арганізацыяў, сярод якіх «Вясна», Беларуская асацыяцыя журналістаў, Беларускі Хэльсынскі камітэт, Беларускі ПЭН-цэнтар, 19 жніўня 2021 году былі прызнаны палітычнымі вязьнямі.
У лістападзе 2021 году КДБ прызнаў «групу грамадзян зь ліку супрацоўнікаў БелаПАН» «экстрэмісцкім фармаваньнем». Стварэньне такога фармаваньня або ўдзел у ім зьяўляецца ў Беларусі крымінальным злачынствам, і сапраўды, Леўшыну і Наважылава абвінавацілі ў стварэньні экстрэмісцкага фармаваньня.
6 кастрычніка 2022 году судзьдзя Менскага абласнога суду Вячаслаў Тулейка вырак:
Аляксандраву, Леўшынай і Наважылаву закідалі стварэньне «экстрэмісцкага фармаваньня», якім 1 лістапада 2021 году Камітэт дзяржаўнай бясьпекі Беларусі абвясьціў «БелаПАН». Аляксандраву і Злобінай закідалася «здрада дзяржаве» і падрыхтоўка звыш 260 грамадзянаў да ўдзелу ў парушэньні грамадзкага парадку ў 2020 годзе, бо з 14 жніўня 2020 году па 12 студзеня 2021 году яны аплачвалі за іх штрафы, рахункі за харчаваньне ў ізалятарах і паслугі адвакатаў. Урэшце, Аляксандрава і Наважылава абвінавацілі ва ўхіленьні ад сплаты «БелаПАНам» падаткаў паводле спрошчанага парадку падаткаабкладаньня зь 2015-га да 2020 году і падаходнага падатку зь лютага 2015 году па красавік 2021 году шляхам заніжэньня падатковай базы ў падатковым разьліку. У суме налічылі 450 000 рублёў (200 000 даляраў) нясплаты падаткаў.
У апошнім слове на судзе Ірына Леўшына адмовіла сваю віну: «Рэдакцыю, у якой я прапрацавала амаль 30 гадоў, спрабуюць выставіць экстрэмісцкім фармаваньнем, а мяне — яго стваральніцай і кіраўніцай. Гэта поўнае трызьненьне. ... Нехта відавочна пераблытаў прычынна-выніковыя сувязі, вырашыўшы зрабіць журналістаў адказнымі за падзеі, якія адбыліся ў нашай краіне ў 2020 годзе. Вось толькі мы ні да чога не заклікалі, мы нічога не скажалі і не выдумлялі». У сваю абарону Леўшына заявіла: «Мне ставіцца ў віну публікацыя на сайтах БелаПАН артыкулаў аўтараў, чые меркаваньні не адпавядалі афіцыйным устаноўкам. Але хачу зьвярнуць вашу ўвагу на тое, што згодна з Законам Рэспублікі Беларусь «Аб СМІ» разнастайнасьць меркаваньняў — гэта адзін з асноўных прынцыпаў дзейнасьці сродкаў масавай інфармацыі. Цытую артыкул 4 Закону: «Сродкі масавай інфармацыі забясьпечваюць свабоднае выказваньне і распаўсюджваньне меркаваньняў і поглядаў у грамадзтве», цэнзура СМІ з боку дзяржаўных органаў не дапускаецца». Урэшце, Леўшына абвінаваціла Галоўную ўправу па барацьбе з арганізаванай злачыннасьцю і карупцыяй МУС Беларусі ў вядзеньні «сфабрыкаваных крымінальных справаў» і заявіла: «Я лічу сябе невінаватай. ... Усё, што тут адбываецца, — гэта расправа зь БелаПАНам за сумленную журналістыку, якая ў момант гістарычных пераменаў у нашай краіне раптам прыйшлася некаму не даспадобы».
У структуры інфармацыйнай кампаніі БелаПАН дзейнічаюць:
Інфармацыйнае агенцтва БелаПАН — адзіны беларускі ўдзельнік міжнароднага праекту «CEE-BusinessLine» — «Стужкі эканамічных навін з краін Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы».
У 2004 годзе БелаПАН быў уганараваны прэміяй імя Дзьмітрыя Завадзкага — «За мужнасьць і прафэсіяналізм», як «пацьвярджэньне бездакорнай рэпутацыі БелаПАН і прызнаньне высокага прафэсіяналізму журналістаў». У 2005 годзе інфармацыйная кампанія БелаПАН была названа ляўрэатам Прэміі імя Герда Буцэрыюса «Вольная прэса Ўсходняй Эўропы(ru)». У 2006 годзе БелаПАН і інтэрнэт-газэта «Белорусские новости» (naviny.by) атрымалі «Прэмію Рунэту(ru)» — у намінацыі «Рунэт за межамі Ru». Цырымонія ўзнагароджаньня адбылася 29 лістапада ў Маскве.
Штодня па падпісцы ажыцьцяўляецца рассылка звыш 10 зводак навінаў і бюлетэня «Беларускі эканамічны агляд». Штотыдня па аўторках рассылаецца бюлетэнь «Беларускі ваенны агляд», па панядзелках — зьвесткі маніторынга звыш 40 сталічных і мясцовых газэтаў Беларусі.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article БелаПАН, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.