Аўтарытарызм: палітычны лад

Тэрмін «аўтарытарызм» быў уведзены ў навуковы зварот тэарэтыкамі Франкфурцкай школы нэамарксызма і азначаў вызначаны набор сацыяльных характарыстак, уласьцівых як палітычнай культуры, так і масавай прытомнасьці ў цэлым.

Палітычны рэжым, які адпавядае прынцыпам аўтарытарнасьці, азначае адсутнасьць сапраўднай дэмакратыі як у стаўленьні вольнага правядзеньня выбараў, так і ў пытаньнях кіраваньня дзяржаўнымі структурамі. Часта спалучаецца з дыктатурай асобнай асобы, якая выяўляецца ў той або іншай ступені.

Прыкметы аўтарытарнага рэжыму

• аўтакратызм або невялікі лік носьбітаў улады (манарх, дыктатар, ваенная хунта, алігархічная група);
• непадкантрольнасьць улады народу, звужаныя або зьведзеныя да мінімума дзеяньня прынцыпаў выбарнасьці дзяржаўных органаў і службовых асобаў, падсправаздачнасьць іх насельніцтву;
• ігнаруецца прынцып падзелу ўлад, глава дзяржавы, выканаўчая ўлада дамінуюць, роля прадстаўнічых органаў абмежаваная;
• манапалізацыя ўлады і палітыкі, недапушчэньне рэальнай палітычнай апазыцыі і канкурэнцыі (часам адсутнасьць разнастайных палітычных інстытутаў можа быць сьледзтвам нясьпеласьці грамадзянскага грамадзтва);
• адмова ад татальнага кантролю над грамадзтвам, неўмяшаньне або абмежаванае ўмяшаньне ў па-за палітычныя сфэры, першым чынам у эканоміку;
• у якасьці мэтадаў дзяржаўнага кіраваньня дамінуюць камандныя, адміністрацыйныя, у той жа час адсутнічае тэрор, практычна не ўжываюцца масавыя рэпрэсіі;
• адсутнічае адзіная ідэалёгія;
• правы і волі асобы галоўным чынам абвяшчаюцца, але рэальна не забясьпечваюцца (першым чынам, у палітычнай сфэры);
• асоба пазбаўленая гарантыяў бясьпекі ва ўзаемаадносінах з уладай;
• сілавыя структуры грамадзтву практычна непадкантрольныя і выкарыстоўваюцца часам у палітычных мэтах.

• Чэхаславаччына ў 1947—1989 гадах.
• Аргентына пры Пэроне.
• Баўгарыя ў 1945—1990 гадах.
• Польшча ў 1945—1981 гадах.
• Партугалія ў 1928—1974 гадах.
• Куба пры Фідэлю Кастра
• Югаславія пры маршале Ціта
• Таджыкістан пры Рахмоне
• і іншыя

Таксама часам лічыцца аўтарытарызмам дзяржаўны лад Беларусі за Лукашэнкам.

• Супэрпрэзыдэнцкая рэспубліка
• Безальтэрнатыўныя выбары