Арда: аб’яднаньне качавых плямёнаў манголаў і татараў

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Арда (неадназначнасьць).

Аналяг племені або роду. Некаторыя пасьпяховыя орды ўтваралі дзяржавы — ханствы. Сынонімы — «юрт» (юрта, «род, племя») і «улус» («краіна»).

Слова «арда» паходзіць ад мангольскага слова «ордо» або турэцкага «орта», што азначае бок, аддзел, намёт або кірунак, перакладаецца як абоз, лягер або палац, намёт, месца ўлады або каралеўскага двара.

За часам кітайскай імпэрыі Ляо слова «ордо» выкарыстоўвалася ў дачыненьні да атачэньня найуплывовейшых людзей у дзяржаве (напрыклад, каралеўскага двара), уключаючы рабоў, слуг і ахоўнікаў. Імпэратары, імпэратаркі і князі мелі свае орды.

У беларускай, польскай, расейскай і ўкраінскай гістарычнай навуцы ардою прынята называць любую грамадзка-палітычную вайсковую структуру качэўнікаў Вялікага Эўразійскага стэпу да XIII стагодзьдзя. Так, можна сустрэць згадкі пра скіфскія і сармацкія орды, цюрскія орды, орды Атылы, булгарскія, палавецкія ды іншыя.

• Белая Арда — створаная ў 1226
• Сіняя Арда — створаная ў 1227
• Залатая Арда — татара-мангольская дзяржава, створаная ў 1240-х
• Вялікая Арда — рэшткі Залатой Арды прыблізна з 1466 да 1502
• Нагайская Арда — створаная ў 1390

• О. І. Галенко. Орда // Енциклопедія історії України : у 10 т. / редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. ; Інститут історії України НАН України. — К.: Наук. думка, 2010. — Т. 7 : Мл — О. — С. 622.
• Малий словник історії України / відпов. ред. Валерій Смолій. — Київ: Либідь, 1997.

• Орда // Юридична енциклопедія : [у 6 т.] / ред. кол.: Ю. С. Шемшученко (відп. ред.) [та ін.]. — К.: Українська енциклопедія ім. М. П. Бажана, 2002. — Т. 4 : Н — П. — 720 с. — ISBN 966-7492-04-4
• Дзяржаўнасьць і дзяржаўная служба ў даўніх стэпавых імпэрыях  (укр.)