Ігнат Грынявіцкі

ст. 1 сакавіка] 1881, Санкт-Пецярбург, цяпер Расея) — беларускі рэвалюцыянэр-нарадаволец, які забіў расейскага імпэратара Аляксандра ІІ (1855—1881).

Ігнат Грынявіцкі

Прагоня[d]
Герб «Прагоня»(pl)
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	17 чэрвеня 1856 маёнтак Басін (53°28′27.20″ пн. ш. 29°05′22.25″ у. д. / 53.4742222° пн. ш. 29.0895139° у. д. / 53.4742222; 29.0895139), Бабруйскі павет, Менская губэрня, Расейская імпэрыя
Памёр	13 сакавіка 1881 Санкт-Пецярбург, Расейская імпэрыя
Род	Грынявіцкія
Бацькі	Яўхім Грынявіцкі Бальбіна Дамброўская
Рэлігія	Хрысьціянства
Дзейнасьць	палітык, тэрарыст

Нарадзіўся ў маёнтку Басін (Сьвіслацкая воласьць, Бабруйскі павет, Менская губэрня) у сям’і каталіцкага шляхціца Яўхіма Грынявіцкага. Яўхім Грынявіцкі здаваў спадчынны маёнтак Грынявічы Вялікія (Бельскі павет, Гарадзенская губэрня) у арэнду, а сам служыў эканомам ва ўладаньнях Незабытоўскага на Меншчыне. У 1864 годзе сямья вярнулась ў Грынявічы Вялікія. На пачатку чэрвеня 1875 г. у Беластоку (Гарадзенская губэрня, Паўночна-Заходні край) скончыў 7-клясную гімназію (цяпер Ліцэй імя Жыгімонта Аўгуста(pl); вул. Варшаўская(pl), д. 8 (53°08′06.29″ пн. ш. 23°10′02.05″ у. д. / 53.1350806° пн. ш. 23.1672361° у. д. / 53.1350806; 23.1672361)). У верасьні 1875 г. паступіў у Санкт-Пецярбурскі дзяржаўны тэхналягічны інстытут, які скончыў у траўні 1880 году.

Студэнтам Пецярбурскага тэхналягічнага інстытуту (1875—1880) удзельнічаў у польска-беларускіх і расейскіх рэвалюцыйных гуртках, вёў прапаганду сярод рабочых, зьбіраў грошы палітычным вязьням, фабрыкаваў пашпарты рэвалюцыянэрам. З 1879 году чалец партыі «Народная воля». Адзін з заснавальнікаў яе беларускай фракцыі, што абвясьціла сябе Беларускай Сацыяльна-рэвалюцыйнай партыяй, нацыянальная праграма якой надрукавана ў 1884 годзе ў часопісе «Гомон» (№ 2). Паводле народавольца Льва Ціхамірава(ru) (1852—1923), Грынявіцкі «называў сябе літвінам».

У траўні 1880 году Грынявіцкі пакінуў інстытут і, перайшоўшы на нелегальнае становішча, вырабіў сабе пашпарт на імя віленскага мешчаніна Ельнікава. Разам з А. І. Жалябавым, С. Л. Пяроўскай і іншымі ўваходзіць у цэнтральны нарадавольскі гурток прапагандыстаў. Адзін са стваральнікаў, аўтараў і наборшчыкаў нарадавольскай «Рабочей газеты» на кансьпіратыўнай кватэры ў доме № 27 на Траецкім завулку , уключыў у выданьне газэты сябра і земляка Антона Барэйшу.

На ўстаноўчым сходзе партыі «Народная Воля» ў жніўні 1879 году ў Ліпецку быў зацьверджаны сьмяротны прысуд Імпэратару Аляксандру ІІ. Выкананьне прысуду стала галоўнай мэтай і прыцягнула ўсе сродкі партыі. На працягу двух гадоў была зроблена шэсьць замахаў.

Ігнат уваходзіў у групу, якая ўсю зіму 1880—1881 гадоў сачыла за выездамі цара. 26 лютага 1881 году на кватэры Грынявіцкага ў доме № 59 на Сімбірскай выліцы Выбарскай стараны адбыўся сход арганізатараў замаху на расейскага цара Аляксандра ІІ. Грынявіцкі стаў адным з 4 выканаўцаў, якім «Народная воля» даручыла тэрарыстычную апэрацыю. У сваім запавеце напісаў:

«Аляксандар ІІ павінен памерці. Ён памрэ, а разам зь ім памрэм і мы, яго ворагі, яго забойцы… Гісторыя сьведчыць, што раскошнае дрэва свабоды вымагае чалавечых ахвяраў…».

На набярэжнай Кацярынінскага канала 13 сакавіка [ст. ст. 1 сакавіка] 1881 году бомбай, якую кінуў Ігнат Грынявіцкі, забіты цар Аляксандар II, а Грынявіцкі сьмяротна паранены.

•  
  Выбух першай бомбы
•  
  Выбух другой бомбы
•  
  Санкт-Пецярбург. На вуліцы Малой Садовай(ru) раскапана міна, 4-га сакавіка
•  
  Пошук падкопа перад Зімнім палацам

Нацыянальнае самавызначэньне Ігната Грынявіцкага засьведчыў яго расейскі паплечнік Леў Ціхаміраў(ru):

	Палякі ўпарта называлі яго Грунявецкі і залічалі да сваіх. Ён сам, аднак, называў сябе ліцьвінам, а не палякам; <…> Афіцыйна яго, вядома, трэба лічыць палякам, бо паводле веры ён быў каталік. Арыгінальны тэкст  (пол.)   Поляки упорно называли его Грюневецкий и причисляли к своим. Он сам, однако, называл себя литвином, а не поляком; <…> Официально его, конечно, нужно считать поляком, потому что по вероисповеданию он был католик.
—Воспоминания Льва Тихомирова. — М.; Л.: Гос. изд-во, 1927. С. 319.

• Арлоў, Уладзмер. Прысуд выканаў невядомы. Ігнат Грынявіцкі. — Нашы славутыя землякі. — Менск: Навука і тэхніка, 1992. — 54 с. — 14 500 ас. — ISBN 5-343-00883-6.
• Біч, Міхась. Грынявіцкі Ігнат Яўхімавіч. Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя. — 527 с. — ISBN 985-11-0041-2 — С. 164.
• Біч, М. Я. Грынявіцкі Ігнат Яўхімавіч. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1997. — Т. 5: Гальцы — Дагон. — 576 с. — ISBN 985-11-0090-0 — С. 484.
• Весялкоўскі, Юры. Нарадавольцы, Ігнат Грынявіцкі і цень К. Каліноўскага / Юры Весялкоўскі // Голас часу : Царкоўна-грамадскі часапіс. — Лёндан: 1991. — № №3 (12)—№5 (14).
• Герасімчык, Васіль. Грынявіцкі, або проста «Коцік» / Аксана Колб // Новы час : газэта. — Менск: "Час навінаў", 4 сакавіка 2016. — № 9 (474). — С. 11.
• Герасімчык, Васіль Адрэзаная галава Ігната Грынявіцкага.  (бел.) // ARCHE : электронная газэта. — 12 сакавіка 2020.
• Дулеба, Г. І.  В. Калінаўка, Віркаўскі сельсавет. № 1258. Радзіма Грынявіцкага / Рэдкал.: С. В. Марцелеў (гал. рэд.) і інш. // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі : энцыкляпэдыя. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя, 1986. — Т. Магілёўская вобласьць. — С. 248.
• Ліпскі, Уладзімер. Невядомы: аповесць пра Ігната Грынявіцкага / рэдактар Анатоль Сідарэвіч, мастак Віктар Альшэўскі. — Менск: Мастацкая літаратура, 1990. — 294 с. — ISBN 5-340-00620-4
• Біографія И. Гриневицкаго // На Родинѣ : газэта. — London: Вольная русская типогр, 1882. — № 1.
• Жуковский-Жук И. И.(ru). Игнатий Иоакимович Гриневицкий. — Москва: Изд-во О-ва политкаторжан, 1930. — 34 с.
• "Народная воля" перед царским судом : к пятидесятилетию партии «Народная воля». 1879—1929. Труды кружка народовольцев при обществе политкаторжан и ссыльно-поселенцев. / Под ред. А. В. Якимовой-Диковской, М. Ф. Фроленко, М. И. Дрея, И. И. Попова, Н. И. Ракитникова, В. В. Леоновича-Ангарского.. — Москва: Изд-во Всесоюз. о-ва полит. каторжан и ссыльно-поселенцев, 1930. — Т. Вып. 1. — С. 55-88. — 163 с. — 5000 ас.
• Памяти Гриневицкаго / Бурцевъ В. Л.(ru) // «Былое»(ru) (1900—1902). Журналъ издававшійся за границей. Выпускъ 1 : часопіс. — Растов-на-Дону: Русская историческая библіотека, 1906. — В. № 4. — С. 6-13.
• Тырков, Аркадий Владимирович. К событию 1 марта 1881 года / составители В. Н. Гинев… и др. ; научный редактор С. С. Волк // "Народная воля" и «Черный передел» : воспоминания участников революционного движения в Петербурге в 1879—1882 гг. — Ленінград: Лениздат, 1989. — С. 267—285.

Гэты тэкст напісаны пры дапамозе матэрыялаў старонкі Гісторыя Беларусі. Асобы.