Togo

Sa habagatan, igwang saday na pampang sa Golpo kan Guinea, na kinamumugtakan kan Lomé, kabisera kaini. An Togo may kahiwasan na 57,000 square kilometres (22,008 square miles), kaya ini na an saro sa pinakasadit na nasyon sa Aprika, na an populasyon naabot mga 8 milyon, asin iyo man pati an saro sa pinakahayakpit na nasyon na may lakbang na kulang pa sa 115 km (71 mi) pag'ultan kan Gana asin kan kadulon sa sulnopan na Benin.

Republika Togolesa République togolaise  (French)
Bandera Emblem
Motto: "Travail, Liberté, Patrie" (French) "Work, Liberty, Homeland"
Kanta: "Terre de nos aïeux" (French) (English: "Land of our ancestors")
Lokasyon kan Togo (dark blue) in the African Union (light blue)
Kapitolyo and Pinakadakulang Syudad	Lomé 6°8′N 1°13′E / 6.133°N 1.217°E / 6.133; 1.217 1°13′E / 6.133°N 1.217°E / 6.133; 1.217
Opisyal na  mga tataramon	Pranses
Minimidbid nasyunal na mga tataramon	Ewe • Kabiye
Spoken languages	List: Arabic English French German Ewe Gbe Gur Kwa Kabiye Talensi Wasa African French Aguna Aja Ngangam Ntcham Tammari Tem
Mga etnikong grupo	99% Ewe, Kabye, Tem, Gourma, and 33 other African groups 1% European, Indian & Syro-Lebanese
Relihiyon	43.7% Christianity 35.6% Traditional faiths 14.0% Islam 6.2% No religion 0.5% Others
Demonym	Togolesa
Gobyerno	Unitary dominant-party presidential republic
• Presidente	Faure Gnassingbé
• Prime Minister	Victoire Tomegah Dogbé
Lehistratura	National Assembly
Independence from the United Kingdom. Natugdas
• Dominion	6 Marso 1957
• from France	Togoland partitioned
• Independensya iwinaras	27 Abril 1960
• French Togoland	27 Agosto 1914
Area
• Total	56,785 km2 (21,925 sq mi) (Ika-123)
• Tubig (%)	4.2
Populasyon
• 2020 tantya	8,608,444 (Ika-100)
• 2010 Sensus	6,191,155
• Densidad	125.9/km2 (326.1/sq mi) (93rde)
GDP (PPP)	2019 tantya
• Kabuuhan	$14.919 bilyon
• Per capita	$1,821
GDP (nominal)	2019 tantya
• Kabuuhan	$5.592 bilyon
• Per capita	$682
Gini (2015)	43.1 medium
HDI (2019)	0.515 low · Ika-167
Currency	West African CFA franc (XOF)
Sona nin Oras	GMT (UTC )
Nagmamaneho sa	too
Kodang pan-apod	+228
ISO 3166 code	TG
Internet TLD	.tg
Such as Ewe, Mina and Aja. Largest are the Ewe, Mina, Kotokoli Tem and Kabyè. Kadaklan Europeo, Indyano & Siryanong-Lebanes. Estimates for this country explicitly take into account the effects of excess mortality due to AIDS; this can result in lower life expectancy, higher infant mortality and death rates, lower population and growth rates, and changes in the distribution of population by age and sex than would otherwise be expected. Rankings based on 2017 figures (CIA World Factbook – "Togo")

Poon ika-11ng siglo sundo ika-16 na siglo, kun ano-anong tribu an nag'okupar sa rona' hale iba-ibang direksyon. Poon sa ika-16 na siglo abot ika-18ng siglo, an rona sa kosa kaini sarong mayor na sentro nin komersyo para sa mga Europeong nagbabakal nin mga oripon, na huli kaini nabansagan an Togo na "The Slave Coast". Kan 1884, qn Alemanya pigdeklara an rona', kabali an presenteng Togo na protectorate na inapod nindang Togoland. Pakatapos kan Ikaduwang Gerang Pankinaban, an pamomoon sa Togo nalipat sa Pransya. An Togo nakamit an independensya kaini sa Pransya kan 1960. Kan 1967, si Gnassingbé Eyadéma nag-coup d'état militar na kun saen siya nagin nang presidente nin anti-komunista, solong-partidong estado. Kataposi, si Eyadéma kan 1993 nag'atubang sa eleksyon na multi-partido, na sinasabing may mga iregularidad, alagad siya ginana an pwesto nin tolong beses. Kan siya magadan, si Eyadéma nangyari siya na an pinakahalawig na nagsirbeng lider sa historya kan modernong Aprika, na 38 anyos nagtukaw sa pwesto. Kan 2005, an aki niya na si Faure Gnassingbé naelihir na presidente. An aki niya pasige pa sa pwesto hanggan ngonyan (2021).

An Togo tropikal, asin sub-Saharang nasyon, kun saen an ekonomiya sarig na gayo sa agrikultura, na may klima na nagtataong maray na kondisyon sa pagtanom. Manta na an tataramon opisyal Pranses, dakulon na mga lenggwahe an tinataram, partikular an yaon sa pamilya Gbe. An pinakadakulang denominasyon sa relihiyon iyo an mga may pagtubod na indigenous, alagad igwa man mga Kristiyano asin mga Muslim na minoriya. An Togo myembro sa Nasyon Unidos, Unyon Aprikano, Organisation of Islamic Cooperation, South Atlantic Peace and Cooperation Zone, Francophonie, asin sa Economic Community of West African States.

Panginot na artikulo: History of Togo