Super Bagyong Yolanda
An Super Bagyong Yolanda (Pagtatalagang pankinaban: Bagyong Haiyan, Kategoriyang pangaran na: Pambabaye) sarong makusog na bagyong nanalasa sa katahawan kan Filipinas kadtong Nobyembre 2013.
An Haiyan sa tataramon na Intsik (海燕), boot sabihon petrel. Ini an saro sa pinakamakusog na bagyong naitala sa kinaban, asin an panduwang makusugon na bagyong naitalang nagtama sa Filipinas, na tuminigbak sa dae bababa sa 3,976 katawo.
| Bagyo (JMA scale) | |
|---|---|
| Category 5 super typhoon (SSHWS) | |
 Si Bagyong Yolanda paglaog kan Filipinas kadtong ika-7 nin Nobyembre 2013 | |
| Nabuo | Nobyembre 3, 2013 |
| Nawara | . |
| Duros | 10-minute sustained: 230 km/h (145 mph) 1-minute sustained: 315 km/h (195 mph) |
| Pressure | 895 hPa (mbar); 26.43 inHg (Pigtatantya) |
| Mga gadan | 6,300 kumpirmado |
| Mga danyos | $2.05 billion (2013 USD) (Pangenot na kabuuan) |
| Apektadong lugar | |
| Parte kan Panahon nin bagyo sa norteng-sulnupan na Pasipiko kan 2013 | |
Nagkawsa nin halawig na pagkaraot an bagyo sa Filipinas, lalo na sa Isla kan Samar asin Leyte, kun saen pigtatantya kan gobernador na dae bababa sa 10,000 katawo an natigbak sa syudad pa lang kan Tacloban alagad sa opisyal na report kan gobyerno 6,300 an nagkagaradan.
Pagpreparar
Filipinas
Nagtalaga an mga kinauukulan kan mga pulis sa Kabikolan bilang pagpreparar sa bagyo. Sa mga probinsiya nin Samar asin Leyte, Pigkansela an mga klase, asin sapiritang pig-ibakuwar an mga namamanwa na nag-eerok harani sa mga harababang lugar dangan sa mga lugar na pwedeng maghuros an daga. Maaagihan man nin bagyo an pirang lugar na piglinog sa Bohol. Iminungkahi kan Presidente kan Filipinas na magpadara nin mga eroplano dangan helikopter sa mga rehiyong pig-aasahang maapektaran nin bagyo. Nin huli ta sa marikas na paghiro kan bagyong Yolanda, naglangkaw nin paisi an PAGASA sa manlaen-laen na probinsiya sa nasyon. Pigtatantyang nasa 60 na probinsiya kabali na an Punong Rehiyon sa mga tinawanan nin paisi.
Biyetnam
Kan Nobyembre 8, pigtaas ni Punong Ministro kan Bietnam na si Nguyen Tan Dung an pinakahalangkaw na estado nin pagprepreparar sa nasyon. Pigtatantyang 600,000 katawo sa kalakhang kasuran asin katahawang mga probinsiya an pig-ibakuwar mantang 200,000 man sa norteng mga probinsiya. Nagpadara nin mga paisi sa 85,328 mga sakayang pandagat, na igwang kabuuang bilang nin mga tripulanteng nasa 385,372 katawo, na maglayag sa mga ligtas na dalan parayo sa bagyo. Nagpadara man nin kamawotan sa Tsina, Malaysia, Indonesya asin Filipinas natabangan an mga parasirang mangangaipuhan nin masirungan gikan sa bagyo. Dae makulang sa 460,000 mga sunldaldos asin iba pang kinauukulan an pigwarak tanganing giyahan asin magtabang sa pag-ibakuwar. Gatos-gatos na mga byaheng pang-ere an pigkansela sa bilog na nasyon mantang pigsara an mga eskwelahan kan Nobyembre 11. Pig-onra ni Pratibha Mehta, an lokal na tagapangasiwa kan UN an pagprepreparar na piggibo kan gobyerno kan Bietnam. Alagad, igwang mga reklamo an kadaklan kan mga residente na huri nang naipaanunsyo an paisi.
Resulta
Filipinas
Kan Nobyembre 11, pigsairarom an mga probinsiya nin Aklan, Capiz, Cebu, Iloilo, Leyte, Palawan, asin Samar sa state of national calamity, tanganing tugutan an gobyerno na gamiton an mga pondo sa pagheheras nin tabang asin pagpapanibagong buhay dangan tanganing mapugol an paghiro kan mga presyo nin mga pangenot na bakalon. Dagdag kaini, pigtatantyang ₱30.6 milyon (US$700,000) an piglaan kan NDRRMC para sa pagtabang. Igwang pinagsararong 18,177 katawo, 844 sakayan, 44 sakayang pandagat, asin 31 sakayang pang-ere an pigpawarak kan lokal asin nasyunal na gobyerno para sa manlaen-laen na mga operasyon.
Halawigan na pagkadistruso sa imprastraktura sa enterong rehiyon an nagtaong sulirang lohistikal na sobra na nagpahaloy sa pagtatao nin tabang. Bagaman ipiglupad an mga tabang paduman sa lokal na palayogan, nagmantinir ining yaon duman nin huli ta namantinir na sarado an mga agihang paluwas. Segun sa pagtantya kadtong Nobyembre 13, pigtatantyang 20 porsyento lang kan naapektaran sa populasyon kan Syudad nin Tacloban an nakakua nin tabang. Nin huli ta sa kawaran nin malinig na tubig, pigkalot kan pirang mga residente an tubo nin tubig asin pinakalaga-kaga tanganing mabuhay. Ribo-ribong mga tawo an mawot na maghali sa syudad sa paagi kan pagsakay sa eroplanong C-130, alagad an haluyon na proseso an nagdagdag sa saindang pagsasakit.
Toltolan
| Ining artikulo, naglalaog nin pagdadakit-taramon kan « Super Bagyong Yolanda » gikan sa tl.wikipedia. |
Mga panluwas na takod
| An Wiki Commons igwa nin medya dapit sa Bagyong Yolanda. |
- Tropical Cyclone Information of TY 1330 (Haiyan) gikan sa Japan Meteorological Agency
- Tropical Cyclone Information Archived 2015-08-09 at the Wayback Machine. gikan saJoint Typhoon Warning Center
- General information of Typhoon 201330 (Haiyan) gikan sa Digital Typhoon
- Super Typhoon Haiyan gikan sa CIMSS Satellite Blog
- Animated sequence gikan sa Hong Kong Observatory
This article uses material from the Wikipedia Bikol article Super Bagyong Yolanda, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Content is available under CC BY-SA 4.0 unless otherwise noted. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Bikol (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.