Bagyo Sa Filipinas
Sa historya kan nasyon na Filipinas, natural lang na maghampas an mga Bagyo sa Pilipinas, nin huli ta natural sana na tumama sa mga nasyon na napapalibotan kan kadagatang Pasipiko, nagpupuon an mga ini sa mga bulan kan amay na Mayo asin bihira na nagtatapos sa mga bulan kan Disyembre, sa ngunyan minakusog pa an mga ini sa bulan kan Hulyo sagkod Nobyembre.
| Kategorya | Namantinir na kusog |
|---|---|
| Supertyphoon (STY) | >220 km/h >119 knots |
| Typhoon (TY) | 118–220 km/h 64–119 knots |
| Severe tropical storm (STS) | 89–117 km/h 48–63 knots |
| Tropical storm (TS) | 62–88 km/h 34–47 knots |
| Tropical depression (TD) | ≤61 km/h ≤33 knots |
Pirming nabibilog an mga bagyo sa kadagatang Pasipiko dangan inaagihan kan mga ini an mga nasyon na Taiwan, Tsina, Habagatan na Korea, Hapon, Filipinas, Isla nin Carolina asin Bietnam.
.png)
Pigtatantyang duwampulong bagyo an naglalaog sa responsibilidad nin lugar kan Filipinas taon-taon, sarong lugar na pig-iiba an mga parte kan Kadagatang Pasipiko, Dagat Habagatang Tsina asin Kaiislahan nin Filipinas (apwera sa probinsya kan Tawi-Tawi). Sa mga bagyong ini, sampulo an magiging bagyo, na igwang limang may potensyal na mapangdistruso. An Filipinas an "pinaka-nakalantad na nasyon sa kinaban sa mga tropikal na bagyo" segun sa sarong Time Magazine na artikulo kadtong 2013. Sa mga tataramon kan Filipinas, pangkagabsan na pig-aapod an tropical cyclones na bagyo.
Ginikanan-ngaran
An Bagyo (pigbabaybay man minsan na bagyu) sarong taramon o kataga para sa taramon na Ingles na "typhoon" o "storm" sa kadaklan na Mga tataramon kan Filipinas, kaiba an Tagalog, Bisaya, Ilokano, Bikol, Hanunó'o, Aklanon, asin Pangasinan. Gikan ini sa Proto-Austronesyo na *baRiuS, ba boot sabihon "bagyo". Mga kognato sa iba pang mga tataramon na Austronesyo kaiba an Sama baliw ("duros"), Amis faliyos o farios ("bagyo"); Saisiyat balosh ("bagyo"), Babuza bayus ("bagyo"), Puyuma variw, Bintulu bauy ("duros"), Kelabit bariw ("duros nin bagyo"), asin Chamorro pakyo ("bagyo").
Mga bagyo na mapandistruso
| Ranggo | Bagyo | Taon | Rehiyon | PHP | USD |
| 1 | Yolanda (Haiyan) | 2013 | Kabilugang Kabisayaan | 89.6 bilyon | $ 2.02 bilyon |
| 2 | Pablo (Bopha) | 2012 | Rehiyon Dabaw | 42.2 bilyon | $ 1.04 bilyon |
| 3 | Glenda (Rammasun) | 2014 | Rehiyon Bikol, Kalakhang Maynila, Habagatan Katagalugan | 38.6 bilyon | $ 871 |
| 4 | Pepeng (Parma) | 2009 | Rehiyon Lambak Cagayan | 27.3 bilyon | $ 608 |
| 5 | Pedring (Nesat) | 2011 | Katahawang Luzon, Kalakhang Maynila | 15 bilyon | $ 333 |
| 6 | Frank (Fengshen) | 2008 | Sulnupang Kabisayaan, Habagatang Katagalugan | 13.5 bilyon | $ 301 |
| 7 | Lando (Koppu) | 2015 | Katahawang Luzon, Rehiyon Iloko | 11 bilyon | $ 236 |
| 8 | Juan (Megi) | 2010 | Rehiyon Lambak Cagayan | $ 255 | |
| 9 | Ondoy (Ketsana) | 2009 | Kalakhang Maynila, CALABARZON | $ 244 | |
| 10 | Ruping (Mike) | 1990 | Katahawang Bisaya, Rehiyon Negros | 10.86 bilyon | $ 241 |
Mga Super Bagyo (2010s)
| Ranggo | Bagyo | Petsa | Kusog nin Paros | Presyon |
| 1 | Yolanda (Haiyan) | Nobyembre 6 - 9, 2013 | 230 km/h (145 mph) | 895 hPa (26.43 inHG) |
| 2 | Juan (Megi) | Oktubre 15 - 20, 2010 | 230 km/h (145 mph) | 885 hPa (26.13 inHG) |
| 3 | Lawin (Haima) | Oktubre 16 - 21, 2016 | 215 km/h (130mph) | 900 hPa (26.58 inHG) |
Mga toltolan
Mga panluwas na takod
| An Wiki Commons igwa nin medya dapit sa Tropical cyclones in the Philippines. |
This article uses material from the Wikipedia Bikol article Bagyo sa Filipinas, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Content is available under CC BY-SA 4.0 unless otherwise noted. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Bikol (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.