Wayang Golék

Wayang golék inggih punika silih tunggil kasenian wayang tradisional Sunda saking Jawa Kawan, Indonésia.

Mabinayan sareng kasenian wayang ring wawengkon liyanan ring nusa Jawi sané nganggén kulit ring pangardian wayangné, wayang golek punika seni wayang sané malakar saking taru. Wayang Golek sanget kasub ring Jawa Kawan, khususné ring wawengkon tanah Pasundan. Rahina mangkin, wayang golék sampun dados pahan utama saking budaya Sunda.

Wayang Golék
Wayang Golék
TipéTéater bonéka tradisional
Séni pitarawong Sunda
Budaya asalIndonésia
Téater Wayang
Tetamian Budaya Tenbenda UNESCO
Wayang Golék
Satunggil dalang ngamainang tokok Gatotkaca ring duur panggung
NegaraIndonésia
KriteriaSeni Bali-balihan, Kawikanan Tradisional
Pustaka063
WewidanganAsia miwah Pasifik
Babad Inskripsi
Inskripsi2008 (sesi ka-Ka-3)
LisLis Pawakilan
Wayang Golék
Wayang Kulit, Wayang Golék, Wayang Klithik

Ring tanggal 7 Nopémber 2003, UNESCO netapang Wayang sané marupa wayang kulit, wayang klitik (wayang sané malakar saking kulit taru), miwah wayang gole (wayang taru tigang sisi), dados Karya Agung Tetamian Budaya Lisan miwah Tenbenda Manusa. Dados upah antuk pangakuan punika, UNESCO ngicain krama Indonésia sesana antuk ngalestariang dresta miwah budaya punika.

Étimologi

Paistilah wayang golék punik maasal saking kruna basa Jawa, sané madaging kalih kruna punika wayang miwah golék. Wayang maartos "lawat" utawi "tetrawangan" miwah "Golék" maartos "nyelehin". Padanan kruna ring Basa Indonésia punika bayang miwah mencari. Ring kruna basa Jawa miwah Indonésia modérn saparahina, “wayang” prasida nganggit ring wayang punika pedidi utawi sajangkepan balih-balihan téater wayang.

Lelintihan

Wayang Golék 
Bali-balihan Wayang Golék, Indonésia

Lelintihan Wayang Golek kakawitin ring abad ka-17. Ring pamahbahné kasenian Wayang Golék embas ring pasisi kalér Nusa Jawa khususné ring Cirebon, Wayang sané kaanggén punika Wayang Cepak sané marupa tapak utawi tendas tapak. Mawitim legenda, Sunan Suci nganggén Wayang Cepak puniki antuk nyebarang Islam ring para panjak ipun. Ritatkala bali-balihan Wayang Cepak ring pabaosanné kantun nganggén Cirebonan. Kasenian Wayang Golék ngawitin ngalimbak ring Jawa Kawab ring aab pajimbaran kasultanan mataram.

Wayang Golék ngawitin ngalimbak nganggén pabaosan Sunda. Siosan dados média panyebaran agama, Wayang Golék mawiguna dados pajangkep acara syukuran utawi ruwatan. Daweg nika wayang golék kantun tanpa kairingin sindén. Wayang Golék wawu kairingan sindén ring warsa 1920-an. Ngantos mangkin Wayang Golék ngalimbak dados bali-balihan antuk panjak kautamané ring tanah sunda. Makudang seniman terus ngapimbakang antuk makudang wewehan kréasi mangda kacingak becik miwah tetep lestari tanpa ngicalang pakem ring jeroné.

Piranti lan Carita

Ring bali-balihan Wayang Golek puniki, sekadi paindikan bali-balihan wayang liyanan, lakon miwah carita kamainang olih satunggil dalang. Sané ngabinayang basa ring pabaosan ipun nganggén basa sunda. Patokan miwah wayang golek taler pateh sareng wayang kulit, sekadi ring carita Ramayana miwah Mahabharata. Sakéwanten pabinayan nyané wénten ring tokoh punakawan, pawastaan miwah rupa punakawan madué soroh soang-soang punika soroh sunda.

Liyana carita Ramayana miwah Mahabharata, wénten taler carita liyanan. Ring carita wayangan puniki, dalang ngaryanin alur caritané ngaraga miwha ketah kaambil saking carita rakyat utawi kauripan saparahina. Ring carita karangan ketahné madaging pabesen, kritik, bebanyolan miwah sané liyanan. Ring carita karangan nénten wantah kaanggén antuk ngelimbakang carita, sakéwanten taler antuk ngukurin kualitas dalang ring ngaryanin carita. Ring bali-balihan wayang puniki siosan kairingin olih sindén taler kairingin olih gamelan Sunda sekadi saron, bonang, kenong, gong, rebab, gambang kempul, kendang miwah kendang alit.

Galéri

Pustaka

Tags:

Wayang Golék ÉtimologiWayang Golék LelintihanWayang Golék Piranti lan CaritaWayang Golék GalériWayang Golék PustakaWayang GolékIndonésiaJawa Barat

🔥 Trending searches on Wiki Bali:

Gubernur BaliBeng, Gianyar, GianyarPangenalan objek digital1809Abad ka-1819921995ARusiaSpanyol19821917Uzbékistan2 MaretTabu1994185621 JuliMahalini RaharjaTaman Nasional SibiloiAngka RomawiI Nyoman MandaTunisLelipi (shio)Basa SpanyolSamudraWesiI Nyoman Dekker2016Y19891919Seka karbonSesame StreetToyaBasang GedéMasekepungMaretIAksara latinKarachiKabupatén BanyumasKalénder GrégorianGo, Dog. Go!2026Tajikistan1899Cristina Fernández de KirchnerI PucungAbad ka-11959ApemCinaDangap-dangapÉropaJagungPluit, Penjaringan, Jakarta UtaraBasa Jerman18951882The HydrantVincent van GoghSultan Hasanuddin1921Bakung, Biringkanaya, MakassarAthéna1980Kruna tironYogaKopiTri MurtiIstanbul🡆 More