I Truna Tua

Satua I Truna Tua inggih punika silih tunggil satua Bali. Satua puniki tasih kasub mamurda Nawang Wulan utawi Jaka Tarub karna alur caritane mirib.

I Truna Tua
Satua
AranI Truna Tua
Data
NegaraIndonésia
WewidanganBali

Daging carita

Ada tuturan satua anak truna tua, ya anak ja mulan ngelah tur jemet pesan koné ya maabian-abianan. Di kubuné ngaé koné ya tataman bunga-bungaan misi telaga mapancoran, yéhné ning pesan. Asri pesan koné tatamané I Truna Tua, punyan bungané sedeng nedenga mabunga tur boné miik malimpugan, nganti nganteg ka kadewatan, koné bon bungané.

Jani kacrita, watek dadariné di suargan, mapaitungan ajaka timpalné lakar tuun kayeh di tamané I Truna Tua. Ngandika dadariné ané paling duura, ané madan dadari Suprabha.

“Adi-adi pada ajak makejang dong aeng ja miik bon bungané I Truna Tua, jalan ja kema kayeh nyanan petengé lan.” Kéto abetné dadari Suprabha, nyak koné pada timpalné lakar kayeh kema.

Kacrita suba peteng, tuun lantas dadariné makejang ngojog tatamané I Truna Tua, ditu lantas kayeh ajaka makejang. Suud pada kayeh, lantas ngalap bunga. Suba pada med malali-lali ditu, makaburbur koné makeber mantuk ka kadewatan. Kadung demen dadariné kayeh di tatamané I Truna Tua, teka sabilang peteng koné kema makayeh. Suud kayeh ngalap bunga koné lantas ajaka makejang. Jani kacrita I Truna Tua, wireh sapeteng-peteng bungané ilang, lantas intipa koné, mengkeb ya di betén di samping kubuné. Kacrita suba tengah lemeng, tingalina lantas dadari paceburbur ajaka papitu, ngojog di talagané. Ditu koné dadariné pada kayeh, ngelus panganggo, engsu-engsutanga di punyan bungané, lantas kayeh di pancorané.

“Beh nenenan nengalih bungané sai-sai lesag bana. Bakal kilit ja bajuné abesik, bakal engkebang, kenken ya lakara.” Kéto kenehné I Truna Tua, lantas kilita bajun dadariné abesik aji joan. Lantas engkebanga di glebegné anggona dasar padi. Ojoga koné bajun dadariné Suprabha né bakatanga.

Jani kacrita, dadariné suba pada suud kayeh, lantas pada nyaluk baju. Nu koné dadari Suprabha dogen kileng-kileng ngalih-alihin baju. Wireh makelo suba antianga dadari Suprabha tekén timpalné, tusing masi bakatanga bajuné, lantas kalaina dadari Suprabha ajaka makejang mantuk ka kadewatan. Nu koné dadari Suprabha padidian ditu ngalih-alihin bajuné.

“Dong nyen sih ngengkebang bajun tiangé, dong uliang ja apang tiang nyidayang mulih.” Kéto abetné dadari Suprabha, tampi tani tawanga koné tekén I Truna Tua, lantas ya gending-gending.

“Nah né apa ada anak”, keto abetné dadari Suprabha.

“Jro né ngengkebang bajun tiangé nggih, uliang ja, baang tiang ngodalang."

Masaut lantas I Truna Tua ngawé tandruh. “Dados mriki ragané nakonang baju ka kubun tiangé. Raga istri bin paragayan lantas, kené peteng.”

Masaut dadari Suprabha, “Tiang dadari uli suargan, i tunian ajak liu ja tiang mriki, kalaina ya suba tekén timpal tiangé, kené bajun tiangé ilang, kénkénang tiang makeber. Jro né ngambil bajun tiangé nggih, dong uliang ja nika, nyanan silurin ja nika aji mas ambul sendiné, yan aji pipis, nyanan abaanga ja nika mai.”

Masaut I Truna Tua. “Tiang tusing ngengkebang baju, apa nyen uliang tiang.” Kéto abetné I Truna Tua, masih pituiyanga tekén dadari Suprabha. I Truna Tua kereng masih tusing ngaku, kanti suba das lemah koné nu dogen makecantean, lantas lemesina koné dadariné nagih anggona kurenan, tekén I Truna Tua, kéné koné abetné.

“Sapuniki ja suba, ragané masih tusing nyidaang mantuk ka suargan, ban bajun ragané ical, driki ja suba ragané bareng nemu suka duka ajak tiang, bawakné ragané lakar anggon tiang kurenan.” Kéto abetné I Truna Tua. Kablet koné dadari Suprabha suba tusing ngelah itungan, nyak lantas dadari Suprabha makurenan tekén I Truna Tua.

Nah suba koné makurenan, nyumingkinang koné jemetné I Truna Tua maabian. Sabilang semengan ka abian koné ya, tengai tepet mara koné teka. I Suprabha ja seleg pesan koné ngayahin I Truna Tua. Makalah dogen kurenané ka abian, nyemak koné ya padi akatih di glebegné, ento koné jakana, dadi suba nasi akus-kusan. Sai-sai koné i Suprabha nyakan padi akatih-akatih, ngon koné I Truna Tua ban kurenané tusing taén nebuk ngalesung dadi sai-sai nepukin nasi asokasi-asokasi. Delokina padiné di glebegné, tileh koné nu, ané telah tusing lebian tekén akatih. Kacrita suba koné makelo makurenan, ngelah koné I Suprabha panak tatelu luh-luh. Né paling keliha madan Ni Wayan Sekar, adiné Ni Madé Bunga, ané paling cerika madan koné Ni Nyoman Ratna.

Gelising satua, sedek dina anu, semengan sedekan I Suprabha nongosin jakan, makita koné ya masakit basang. Dadi nujuang koné kurenané dogen jumah, pianakné makatatelu tusing ada, yan ija koné lakuna malali, kurenané lantas kaukina tondena nongosin jakané.

“Bapanne-bapané, tongosin ja jakané akejep, icang makita masakit basang. Nyanan da nyen ungkab-ungkabina.” Nyak koné ané muani nongosin jakan ané luh pesuan koné lantas.

“Né kené masih dadi tusing baanga ngungkabin jakané, tegarang ja bakal ungkabin, apa ya misi.” Kéto keneh né I Truna Tua lantas ungkabanga koné jakané. Nota lantas padi tuah akatih, misi kuskusané.

“Beh né kené né. Padi akatih-akatih jakana sai-sai, beneh ya tusing taen nebuk.” Kéto abetné I Truna Tua, buin lantas tekepina jakané. né suba koné keto, teka lantas I Suprabha, ia lantas buin nongosin jakané. Dening maan ungkabina tekén I Truna Tua jakané, apa tusing lebeng-lebeng. Punah koné suba, tileh padiné tusing nyak dadi nasi. Matakon lantas I Suprabha tekén kurenané.

“Bapanne-bapané, maan ngungkabin jakané.”

“Maan”, keto pasaut kurenané.

“Beh, amonto né orain, tusing baang ngungkabin, masih ungkabina. Saking bapané mabudi apang énggal telah ja padiné. Nah uli jani bakal sai-sai tebuk padiné, apang énggal san telah". Kéto abetné I Suprabha, mendep dogen koné I Truna Tua. Nah kacrita nebuk dogen koné I Supraba sai-sai, makelo-kelo nu padiné tuah atenah-atenah, ané neteh bajuné dogen koné nu.

Buin maniné, ya mara ukana tuunanga totonan, ya bakatanga lantas bajuné. Apa buung I Suprabha nuunang padi, ngénggalang lantas ia tuun.

“Nah jani té bakat bajuné, jani gantiné i dewek nyidaang mulih ka kadewatan.” Kéto kenehné I Suprabha, lantas ya moraan tekén kurenané.

“Bapanne-bapané, mai ja negak malu.”

“Apa sih ada itungang.” Kéto koné abetné muani.

“Né, né, icang lakar ngalain bapané mulih ka kadewatan, bawakné icang suud ngayahin bapané, da bapané sebet, jeneng tuah amonean utang karman icangé makurenan tekén bapané. Né ada tumbuh anak cerik tatelu, melah-melahang men, eda pati muen-muena. Nah lamun bapané nepukin kakewehan, acep dogen icang, ditu ada lakar utusan icang mai teka tekén bapané.” Kéto abetné I Suprabha, I Truna Tua kereng koné tusing maang ané luh ngalin, masih marereng I Suprabha.

Kacrita makeber koné suba I Suprabha mulih ka kadewatan. Ngeling lantas pianakné makejang ban kalaina tekén méméné. Jani tuyuh koné I Truna Tua nyakan, ngempu, tusing koné pati maan kabian.

Kacrita jani Men Baluan, teka padalema koné I Truna Tua, tusing ada ngempuang pianakné, kema lantas ya nagih ngayahin I Truna Tua. “Truna tua - Truna tua, dong padalem ja I Truna Tua, kené padidiana nyakan, len pianak tatluan sing ada ngempuang, icang ja suba anggon pangayah dini nah.”

Nah gelising satua, nyak koné I Truna Tua nganggon Men Baluan kurenan. Mara jani lasian I Truna Tua, maan ya nelok-nelokin pabiané kapah-kapah. Men Baluan sabilang sanja kaabian koné ya ngebet keladi, semengan adepa koné ka peken. Sai-sai Men Baluan ngadep keladi. Sekat ya ngadep-ngadep keladi, mapungkusan Men Keladi. Mara-marané Men Keladi ditu, jemet pesan ya ngempu panak kawaloné, suba maklo-kloan ngangsan tusing koné karuan-karuananga. Mampah madaar mampah tusing panakné I Truna Tua, suba tusing runguanga tekén Men Keladi. Yan I Truna Tua tusing jumah, pianakné amul-amula dogen, temaina baanga munyi jele-jelé. Yan anaké cerik nagih nasi, nasiné adukina koné oot, ento lantas baanga pianakné. Sai-sai koné keto, sabilang I Truna Tua tra jumah, adukina oot dogen nasiné ané baanga panakné. Ento ané paling cerika koné kereng nyadu-nyaduang tekén bapané.

Welanga dogen lantas Men Keladi tekén kurenané. Dening sai-sai I Nyoman Ratna nyaduang mémé kualoné, pedih gati koné Men Keladi, lantas ajakina pianakné makatatelu ka kayehan. "Cening-cening, jalan kayeh ka tukad miwah cening".

Dening bes takut pianakné, nyak koné pianakné makejang. Nyemak koné Men Keladi tiuk, lantas majalan atehanga pianakné. Matakon Ni Wayan Sekar tekén méméné.

“Memé, dadi mémé ngaba tiuk kayeh.”

“Sambilang ngalih bé kal jukut apa nyanan, paku, apa ja nyanan nepuk.” Kéto abet méméné, mendep koné Wayan Sekar, gelengangé lantas ibané majalan. Suba teked di tukadé, suba pada ngembus kamen pianakné lakar kayeh, lantas saupa koné I Nyoman Ratna tekén méméné.

“Nah jani mati dosan sigané kereng masadu.” Kéto abetné Men Keladi, kamémégan koné embokné makadadua. Tegakina lantas tangkah I Nyoman Ratnané tekén méméné, lantas seluha matané makadadua aji tiuk, entunganga lantas I Nyoman Ratna di awungané.

Jerit-jerit I Nyoman Ratna ngeling naanang sakit, pati grepé ngasisiang, suba teked di sisi, tinjaka lantas tekén méméné.

“Mabudi kija siga Ah? Mabudi mulih masadu tekén bapan sigané? Kénkénang siga mulih? Celekotokan sigané suba seluh kai.” Ento embok-embokné makadadua ngeling koné pagrong madalem adiné.

“Mendep siga.” Kétoanga embok-embokné tekén méméné.

"Jalan mulih kalain cicing I Ratnané, nyanan da ngorahanga tekén bapané. Yan lejeh ngorahang, tusing nyai payu kulakin matané." Gelekanga lantas lingné Ni Wayan Sekar ajaka Ni Madé Bunga, tur suba koné ngamulihang ajaka tatelu. Kacarita suba neked jumahné, matakon lantas bapané tekén panakné.

“Cening, cening, dija adiné dadi tusing bareng mulih?” Masaut pianakné. Itunian anak makelieng di betén, mara alih tusing ada. Dulurina lantas tekén Men Baluan omong pianakné.

“O, anak tuah akliengan gati jeg suba ilang meh méméné jenengé ajaka ka kadewatan.” Kéto abetné Men Baluan, teka jeg guguna koné tekén I Truna Tua.

Kacarita buin maniné, suud Men Baluan nyakan lantas ka peken koné ia ngadep keladi. Mara makalah Men Baluan ka peken, mapaitungan lantas Ni Wayan Sekar ajaka adiné.

“Madé, Madé, kadung i mémé sing jumah, jalan ja abaang nasi I Nyoman lan. Padalem gati ja ia uli ibi sanja tra kena nasi.”

“Jalan akesep ké ditu nah, nyanan tawanga tekén i mémé nyen.” Kéto abet adiné, lantas ngaput koné Ni Wayan Sekar nasi ménggal-énggalan, lantas majalan ajaka adiné ka aungané. Teked ditu, kaukiné lantas adiné, Ni Nyoman Ratna.

“Nyoman, Nyoman mai ka sisi.” Mara dingeha munyin embokné tekén Ni Nyoman Ratna, ngénggalang lantas ia ngasisiang grepe-grepé. Suba neked di sisi Ni Nyoman Ratna, saupa lantas tekén Ni Wayan Sekar singala, pangelingina ajaka dadua. né embok ngabaang nyai nasi, madaar malu. Sopina koné Ni Nyoman Ratna tekén embokné. Suba suud madaarin, ngomong koné Ni Wayan Sekar.

“Nyoman sabuk emboké keles, tuun malu nyai.” Nyak koné tuunanga adiné. Mara tuun Ni Nyoman Ratna, palaibina lantas tekén embokné. Ngeling koné lantas Ni Nyoman Ratna buin macelep ka awungané. Buin maniné disubané méméné ka peken, buin koné abaanga nasi Ni Nyoman Ratna tekén embokné.

Kacarita suba neked ditu, makaukan lantas ajaka dadua. “Nyoman, Nyoman, mai ka sisi madaar.”

Mara dingeha munyin embokné tekén Ni Nyoman Ratna, pati gadab lantas ia ngasisiang. Marasa dogen ia neked di sisi, saupa koné lantas tekén embokné tur pangelingina. Sopina lantas adiné nasi. Suba suud embokné ngesopin, ngorahang koné deket uled.

“Né batis emboké deket uled cicing, tuun ja nyai malu." Kéto abet embokné. Tuun koné Ni Nyoman Ratna. Mara dogen keles Ni Nyoman Ratna, palaibina lantas tekén embokné. Ngeling koné Ni Nyoman Ratna buin macelep ka tengah awungané. Buin maniné subané makalah méméné ka peken, buin koné lantas abaanga nasi Ni Nyoman Ratna tekén embokné.

Kacarita suba neked ditu kaukinna lantas adiné. Suba ngasisiang adiné saupa lantas tekén embokné singala tur pangelingina ajaka dadua. Suud padaarina mara nagih tuunanga, teka tusing nyak koné adiné tuun, nagih milu mulih. Orahanga deket lelintah koné batis embokné, tusing masih nyak Ni Nyoman Ratna tuun. Orahanga kilit lelipi batisné, tusing masih nyak adiné tuun. Tekekanga gati koné bangkiang embokné melekor, suba tusing guguna ban suba sai-sai belog-beloga. Ngeling koné ditu di sisin awungané marumpiuk ajaka tatelu.

“Kenkenang nyanan abeté yan tawanga i dewek mai tekén i mémé?” Kéto koné abetné embokné makedadua.

Nah, gelising satua, tengai koné suba. Teka koné bapané uli abian, méméné teka koné masih uli peken. Dening pianakné tusing ada makejang, ewa koné lantas bapané ngibukang.

“Né kija i cening dadi tusing jumah makadadua méménne?”

“Kija kaden, dugas kalain icang ka peken jemet makadadua mapalalianan.” Kéto koné abetné Men Baluané.

“Jalan ja alih, nyen buin juanga tekén méméné ajaka ka kadewatan, jalan.” Majalan lantas ajaka dadua ngalih pianakné. Men Baluan takeha koné pianakné ngalih adiné ka awungané. Jani impasina dogen koné tongosné Ni Nyoman Ratnané tekén Men Baluan. Dening makelo bana ngalih-alihin, masih tusing tepukina, mapalasan lantas pajalané ngalih.

Lantas tepukina koné panakné tekén I Truna Tua marumpiuk ajaka tatelu di sisin aungané. Saupa lantas Ni Nyoman Ratna tekén bapané.

“Né nyen ngeneang nyai, Nyoman? Kaden bapa ja ajaka ka kadewatan tekén mémén nyainé.” Oraanga lantas saunduk-undukné tekén panakné ané kelih-kelihan. Kangen pesan I Truna Tua madingehang tutur panakné ané kelih-kelihan, makadadua. Suba koné keto, sangkola lantas Ni Nyoman Ratna ajaka mulih, tututina tekén Ni Wayan Sekar muah Ni Madé Bunga. Suba neked jumahné dapetanga Men Baluan suba jumah. Tegakanga dogen Ni Nyoman Ratna, lantas jorjora Men Baluan tekén I Truna Tua jeg jagura cadikné Men Baluan macuah-cuah lantas bungutné pesu getih. Men Baluan duuh-duuh nakonang pelih, tusing runguanga tekén I Truna Tua, gati koné ia ninjakin nyagurin. Suba med nyagurin, lantas sereda Men Baluan ajaka ka natahé kebusina, lima batisné tegula. Apang tusing dadi bana kija-kija. Ngarod-ngarod koné Men Baluan ngeling naanang sakit tekén kebus.

Kacarita I Truna Tua ajaka panakné maling-lingan kangen tekén Ni Nyoman Ratna kasakitan tra ningalin. Inget lantas I Truna Tua tekén pabesen I Suprabhané dugasé makiken ngalain. Ditu lantas I Truna Tua ngalempugang asep ngacep lad kurenané. Kacarita dadari Suprabha di kadewatan, meles lantas pesu yeh telapakan limané.

“Né nguda pesu yeh telapakan limanne? Kenken jenenga pianak gelahé di mercapada?” Kéto kayuné dadari Suprabha, lantas kaukina I Gowak Putih.

“Gowak Putih, Gowak Putih, kema tegarang iba tuun ka mercapada, tatasin panak nirané". Tuun lantas I Gowak Putih ngojog umahné I Truna Tua. Matinggah koné I Gowak di nebné.

“Gowak-gowak." Dening dingeha munyin gowaké tekén I Truna Tua, tuunan koné ya ka natahé.

“Yé né I Gowak Putih, ngenken jroné mai?” Masaut I Gowak.

“Gowak nira utusan mai tekén dadari Suprabha natasin okan idané.” Masaut I Truna Tua.

“Nah lamun keto, kema jroné malipetan, aturang okané Ni Nyoman Ratna, ulakina paningalané makadadua tekén Men Baluan.”

“Gowak-gowak.” Makeber lantas I Gowak ka kadewatan.

Teked di kadewatan, matur lantas I Gowak tekén dadari Suprabha, ngaturang tingkah okané di mercapada pada kasakitan. Ngandika dadari Suprabha.

“Nah lamun keto, kema iba buin tuun, abaang panak nirané ubad. né lidi telung katih anggon mutputin, suud keto né juuk linglang anggon meresin paningalané makadadua. To Men Baluan, tunden men ngajak ka pempatan agungé ditu anggon dengdeng, apang asing teka anaké ngiis-ngiis seka bedik.” Suba koné keto, tuun lantas I Gowak Putih, kema ka umah I Truna Tuané ngaba lidi muah juuk linglang.

Kacarita suba koné neked ditu I Gowak sapana lantas tekén I Truna Tua.

“Jro Gowak mara teka? Men ken-ken pangandikané dadari Suprabha?” Masaut I Gowak.

“Gowak, nira kapangandikaang ngubadin okan idané. Lenan tekén ento, ada pangandikan ida, kandikayang ngencang Men Baluan di pempatan agungé, asing-asing anaké teka tunden ngiis-iis seka bedik.”

“Nah lamun keto lautang ubadin okan idané.” Kéto abetné I Truna Tua, lantas kapiyutina Ni Nyoman Ratna aji lidi telung katih tekén I Gowak, suud keto lantas peresina paningalané makadadua aji juuk linglang. Mara peresina juuk linglang, waas lantas paningalané Ni Nyoman Ratna, tileh buka jati mula, tuara ada nyang lad tatu. Suba waas paningalané Ni Nyoman Ratna, makeber lantas I Gowak Putih ka kadewatan. Kacarita jani Men Baluan paida lantas tekén I Teruna Tua ajaka ka pempatan agungé, ditu lantas janga asing anaké teka tundena ngiis sakabedik. Tusing nganti a lemeng mati lantas Men Baluan. Suba mati Men Baluan, jani I Teruna Tua lega koné kenehné jumahné ngajak panakné, tur ia masasat lakar tusing ngalihang pianakné mémé koalon buin. Puput.

Pustaka

Tags:

🔥 Trending searches on Wiki Bali:

Komuné ring departemén MeuseBiuPébruari2 JuliDeutériumSampik Ingtai950Kabupatén Bangka TengahNikola Tesla1150-anRahina Idul AdhaTim nasional sépakbola Kroasia201613 Nopémber25 AgustusKartini10 Juli187614 JuliPatemon, Seririt, BuléléngBéijingNéptunusGeorge WashingtonDéwa SiwaKabupatén TapinKaret Semanggi, Setiabudi, Jakarta SelatanGroningenWong Melayu24 OktoberAgama Buddha20-an SMKaluwarga (Biologi)830Prigi, Kanor, BojonegoroDéwan Perwakilan Rakyat Daérah Kota PrabumulihTaman Nasional Kapuloan VirginCandi Abing Krobokan18 Oktober136025 MéiPondok Labu, Cilandak, Jakarta SelatanGaluh PituCandi MendutWikipédiaGaluh PayukPutat, Patuk, GunungkidulEverton F.C.1 OktoberPantai GadingGunung SanghyangBudaya29 JuniBendungan Yeh Aya Hulu TabananKucit30 OktoberAry KencanaLebak Bulus, Cilandak, Jakarta SelatanBupati LebakLutung tekén KambingKapibaraBarcelonaPanjang, Kedungadem, BojonegoroKobér BelandaGedangan, SidoarjoAgastya ParwaStadion 974Perserikatan Bangsa-BangsaBandar Udara I Gusti Ngurah Rai860Institut Téknologi MassachusettsGunung Takahé🡆 More