Талибан
«Талибан», йәки талибтар (пушту طالبان «студенттар, мәҙрәсә шәкерттәре»), — донъяның күп илдәрендә тыйылған исламсылыҡ радикаль дини-сәйәси хәрбиләштерелгән хәрәкәт (шул иҫәптән Рәсәйҙә).
| Талибан | |
| пушту طالبان | |
| Флаг[d] | |
 | |
| Нигеҙләү датаһы | 1994 |
|---|---|
 | |
| Террорист тип иғлан ителгән | Америка Ҡушма Штаттары |
| Һуғыш/алыш | Гражданская война в Афганистане[d] һәм Панджшерский конфликт (2021)[d] |
| Нигеҙләүсе | Мухаммед Омар[d] һәм Абдул Гани Барадар[d] |
| Ойошма етәксеһенең вазифаһы | Әмир әл-мөьминин |
| Етәксе | Мухаммед Омар[d], Ахтар Мансур[d] һәм Хайбатулла Ахундзада[d] |
| Дәүләт | Афғанстан |
| Ағзалар һаны | 70 000 |
| Сәйәси спектрҙағы урыны | ультраправые[d] |
| Сәйәси идеология | Исламсылыҡ, Пуштунвалай[d], Диүбәндилек, религиозный национализм[d], исламский фундаментализм[d] һәм джихадизм[d] |
| Барлыҡҡа килеү урыны | Ҡандағар |
| Штаб-фатирҙың урынлашыуы | Афғанстан Пакистан Катар |
| Ил | Афғанстан |
| Рәсми сайт | alemarahenglish.af |
| Һештег | Taliban |
 | |
| Ҡыҙыҡһыныу өлкәһе | Шәриғәт |
| Сәйәси коалиция | Пакистан |
| Категория членов | Категория:Персоналии:Талибан[d] |
| Социаль селтәрҙә күҙәтеүселәр | 81 500 ± 99 |
 Талибан Викимилектә | |
Тарихы
Афғанстанда пуштундар араһында 1994 йылда барлыҡҡа килгән террористик ойошма, 1996 йылдан 2001 йылға тиклем Афғанстан менән идара итә һәм 2021 йылда власҡа ҡайта: 2021 йылдың яҙында америка ғәскәрҙәрен тулыһынса сығарыу ниәттәрен раҫланғандан һуң 15 августа илдең баш ҡалаһы Ҡабулды баҫып ала һәм Афғанстанды тулыһынса контролгә алыуын иғлан итә.
«Талибан» Рәсәйҙә (Рәсәй юғары суды), Төркиәлә һәм Канадала террористик ойошма тип таныла. Әммә, шул уҡ ваҡытта, Рәсәйҙә 2022 йылдың мартынан Афғанстан менән аккредитация менән дипломатик мөнәсәбәттәр урынлаштырылыуын иҫәпкә алырға.
2021 йылдың 15 авгусында Ҡабулдың ҡолауынан һуң «Талибан» Афғанстандың бөтә биләмәһен үҙ контроленә ала һәм унда үҙенең власын урынлаштыра. Әлеге ваҡытта талиб власын БМО-ның бер дәүләт-ағзаһы ла танымаған. Халыҡ-ара берләшмә Ҡабул ҡолаған көндө эшләүен туҡтатҡан Афғанстан Ислам Республикаһының власын законлы тип иҫәпләүен дауам итә.
Кешеләре һаны
- 1995 25 мең
- 1998 яҡынса 110 мең
- 2006 яҡынса 12 мең
- 2010 27 мең
- 2014 5260 мең
- 2021 яҡынса 70 мең
Иҫкәрмәләр
Әҙәбиәт
- урыҫ телендә
- башҡа телдәрҙә
Һылтанмалар
 | Талибан Викимилектә |
|---|---|
 | Талибан Викияңылыҡтарҙа |
- «Голос Джихада», сайт движения Талибан. Доступен на пушту, урду 2015 йыл 18 ноябрь архивланған., дари (фарси-кабули), арабском 2020 йыл 6 декабрь архивланған. и английском.
- Талибан — Лентапедияла мәҡәлә. 2012 йыл.
- Асатрян Г. Э. Соглашение США с талибами: признание провала американцев в Афганистане? // ТАСС, 02.03.2020
- Асатрян Г. Э. Талибам помощь России не нужна. Что стоит за скандальной публикацией New York Times // ТАСС, 29.06.2020
- Кривушин И. В. Талибан // Кругосвет
- Густерин П. В. Как вырождается «Талибан» // Военное обозрение. — 11.09.2014.
Был тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып Википедия проектына ярҙам итә алаһығыҙ.
This article uses material from the Wikipedia Башҡорт article Талибан, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Башҡа шарт булмаһа, CC BY-SA 4.0 лицензияһына ярашлы, эстәлек менән һәр кем файҙалана ала. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Башҡорт (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.