Коре́й теле — Корейҙар һәм Корей ярымутрауының ике дәүләтенең: КНДР һәм Корей Республикаһының теле.
Ҡытай, Япония, АҠШ, Рәсәйҙә, Урта Азия илдәрендә таралған. Ошо телдә дөйөм һөйләшеүселәр иҫәбе 78 млн кеше. Күп кенә тикшеренеүселәр уны айырым телдәр төркөмөнә индерә. , шулай ҙа ҡайһы берәүҙәр уны Алтай телдәренең гипотезаға нигеҙләнгән өлөшө тип йөрөтә. . Корей теле — агглютинатив тел, һүҙҙәр тәртибе «SOV» тибында.
Корей теле | |
Халыҡтың үҙенә үҙе биргән исеме | 한국어, 조선어, 조선말 |
---|---|
Илдәр | КНДР, Корея Республикаһы, Ҡытай, Япония, АҠШ, Канада, Рәсәй |
Рәсми статусы | КХДР |
Идара итеүсе ойошма | Коньяҡ Кореяла — Корей теленең милли институты |
Был телдә һөйләшеүселәр | 78 млн. |
Телде белеүселәр | 11 |
Статус | живой |
Классификация | |
Категория | Евразия телдәре |
изоляцияланған | |
Әлифба | хангыль, ханча |
Тел коды | |
ГОСТ 7.75–97 | коо 330 |
ISO 639-1 | |
ISO 639-2 | |
ISO 639-3 | |
Был телдә Википедия | |
Хәҙерге Өс корей батшалығы корей телдәре — пэкче (тел), силла (тел) һәм когурёск теле мәсьәләһе, өс телдең лексикаһында һәм грамматик төҙөлөшөндә оҡшашлыҡ булһа ла, бәхәсле ҡала.
Ҡайһы бер лингвистарҙың фекере буйынса ошо телдәр араһында когурёск теленең генә оҡшашлығы аҙ. Уны күп кенә тел белгестәре япон теленең ҡәрҙәш теле тип һанай. Силла теле киреһенсә, корей теленән килеп сыҡҡан тел булараҡ ҡарала
Корей һәм япон теленең оҡшашлығына тәүгеләрҙән булып, Огура Симпэй иғтибар итә. Хәҙерге көнбайыш лингвистикаһында корей, япон һәм Корей ярымутрауының боронғо телдәре йыш ҡына пуё телдәрен бер төркөмгә берләштерә.
1945 йылға тиклем «чосонмаль» (кор. 조선말?, 朝鮮말?) йәки «чосоно» атамаһы файҙаланыла. (кор. 조선어?, 朝鮮語?); ошо уҡ атама Төньяҡ Кореяла әле лә файҙаланыла. Көньяҡ Кореяла әле «хангуго» йәки һирәгерәк «хангунмаль» атамаһы ҡулланыла. (кор. 한국어?, 韓國語?) (кор. 한국말?, 韓國말?); йыш ҡына «куго» (кор. 국어?, 國語?, «дәүләт теле»). Шулай уҡ, Кореяның ике өлөшөндә лә «урималь» тип аталған һөйләү теле лә бар. (우리말, «беҙҙең тел»).
Телдең флектив йүнәлешен көсәйтеүсе агглютинатив телдәр. SOV һүҙҙәр тәртибе (эйә— тултырыусы— хәбәр). Буйһонған һөйләм киҫәге баш һүҙҙең алдынан була.
иренләшкән тартынҡылар | Альвеоляр тартынҡылар | Постальвеоляр тартынҡылар | тел арты тартынҡылары (Веляр) | йотҡолоҡ тартынҡылары | ||
---|---|---|---|---|---|---|
Танау тартынҡылары | ㅁ /m/ | ㄴ /n/ | ㅇ /ŋ/ (в конце слога) | |||
шартлаулы тартынҡылар һәм Аффрикаттар | ябай | ㅂ /p/ | ㄷ /t/ | ㅈ /t͡ɕ/ | ㄱ /k/ | |
Көсөргәнешле тартынҡылар | ㅃ /p͈/ | ㄸ /t͈/ | ㅉ /t͈͡ɕ/ | ㄲ /k͈/ | ||
ышҡылыулы | ㅍ /pʰ/ | ㅌ /tʰ/ | ㅊ /t͡ɕʰ/ | ㅋ /kʰ/ | ||
Фрикатив тартынҡылар | ябай | ㅅ /s/ | ㅎ /h/ | |||
көсөргәнешле | ㅆ /s͈/ | |||||
Талғын тартынҡылар | ㄹ /l/ |
корей телендә музыкаль баҫым бар.
Корей телендә исемдәрҙең килеш системаһы үҫешкән. Һүҙ яһаусы ялғауҙар бөтә исемдәр өсөн дә бер төрлө, шуға күрә килеш менән үҙгәртеү һәм уны өйрәнеү ҡыйын түгел.
Корей ҡылымы үҙенә яраҡлы һүҙ яһаусы ялғауҙарҙы ҡушып, төрлө эш-хәлде белдерә. Бөтә һүҙ яһаусы ялғауҙар ҙа ике ҡылым формаһының береһенә ҡушыла.
Корей сифаттары ике формаға эйә: аныҡлаусы һәм йомғаҡлаусы.
Корей сифат ҡылымы, рус теленән айырмалы рәүештә, төрлө грамматик заманда (хәҙерге, үткән, киләсәк) булырға мөмкин.
Корей һандар системаһы Япон һандарына оҡшаған. Төп Корей сығышлы һандар ҙа, үҙләштерелгән ҡытай һандары ла бар. Күп булмаған предметтар иҫәбе корей телендә иҫәпләнә, әгәр предметтар күп икән, иҫәп ҡытай һанына күсә. Шул уҡ ваҡытта сәғәтте иҫәпләгәндә корей һандары, ә минуттар ҡытай-корей һандары менән иҫәпләнә. Предметтарҙы корей һандары менән 1-ҙән 99-ға тиклем һанап була.
Корейские | Китайские | |||
---|---|---|---|---|
Формула | Пример | Примечание | Формула | Пример |
Числительное + 째 (ччэ) | 스물째 (сымульччэ) — двадцатый | «первый» — 첫째 (чхоччэ) | 제 (че) + числительное | 제오 (чео) — пятый |
Ҡытай теленән корей теленә бөтә исемдәр менән дә ҡулланылған иҫәп һүҙе лә күсә.
Корей телендә йыйыу ялғауҙары бар, улар ҡылымдар араһында йыйыу теркәүестәре ролен үтәй.
Ҡалып:Wiktionarycat
This article uses material from the Wikipedia Башҡорт article Корей теле, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Башҡа шарт булмаһа, CC BY-SA 4.0 лицензияһына ярашлы, эстәлек менән һәр кем файҙалана ала. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Башҡорт (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.