Ер: Ҡояш системаһындағы Ҡояштан өсөнсө планета

Ер (символы: ) — Ҡояшҡа яҡынлығы буйынса өсөнсө эске планета.

Ҙурлығы буйынса бишенсе урында. Тығыҙлығы буйынса беренсе урында. Планеталар йондоҙ-ара матдәнән — туҙан һәм газ өлөшсәләренән барлыҡҡа килгән, тигән фараз бар. Был матдә һыуына барып, уҡмашып төрлө ойошҡаҡтар барлыҡҡа килтергән. Ай — Ерҙең берҙән-бер юлдашы.

Ер Ер: Ҡояш системаһындағы Ҡояштан өсөнсө планета
Ер: Ҡояш системаһындағы Ҡояштан өсөнсө планета
Орбита характеристикалары
Перигелий

147 098 290 км
0,98329134 а. е.

Афелий

152 098 232 км
1,01671388 а. е.

Ҙур ярымкүсәр (a)

149 598 261 км
1.00000261 а. е.

Орбитаның эксцентриситеты (e)

0,01671123

Әйләнеүҙең сидерик периоды

365,256366004 көндәр
365 дн. 6 ч. 9 мин. 10 сек.

Орбита тиҙлеге (v)

29,783 км/c
107 218 км/ч

Уртаса аномалия;(Mo)

357,51716°

Ауышлығы (i)

7,155° (сағыштырмаса Ҡояш экваторы), 1,57869° (сағыштырмаса инвариант яҫылыҡ)

Долгота восходящего узла (Ω)

348,73936°

Перицентр аргументы (ω)

114,20783°

Юлдаштары

1 (Ай), 8300+ (яһалма)

Физик характеристикалар
Поляр ҡыҫылышы

0,0033528

Экватор радиусы

6378,1 км

Поляр радиусы

6356,8 км

Уртаса радиус

6371,0 км

Ҙур түңәрәк оҙонлоғо

40 075,017 км (по экватору)
40 007,86 км (по меридиану)

Өҫлөк майҙаны (S)

510 072 000 км²
148 940 000 км² ҡоро (29,2 %)
361 132 000 км² һыу (70,8 %)

Күләме (V)

10,8321·1011 км³

Массаһы (m)

5,9736·1024 кг (3·10-6 M☉)

Уртаса тығыҙлығы (ρ)

5,5153 г/см³

Экваторҙа есемдең тотҡарһыҙ төшөүе тиҙлеге (g)

9,780327 м/с² (0,99732 g)

Беренсе космик тиҙлек (v1)

7,91 км/с

Икенсе космик тиҙлек (v2)

11,186 км/с

Экваторҙа әйләнеү тиҙлеге

1674,4 км/ч (465,1 м/с)

Әйләнеү периоды (T)

0,99726968 көндәр (23 ч 56 м 4,1 с)

Күсәр ауышлығы

23°26’21".4119

Альбедо

0,306 (Бонд)
0,367 (геометрик)

Температура
 
мин. сред. макс.
Цельсий
−89,2 °C 14 °C 56,7 °C
Кельвин
184 K 287,2 К 329,9 К
Атмосфера
Состав:

78,08 % Азот (N2)
20,95 % Кислород (O2)
0,93 % Аргон (Ar)
0,039 % Углекислый газ (СO2)
Яҡын 1 % һыу быу (климат бойондороҡ)

Ерҙең азот, кислород һәм бер аҙ углекислый газдан торған атмосфераһы бар. Ер өҫтөнөң 70%-ы һыу — диңгеҙ-океандар менән ҡапланған. Башҡа планеталарҙа ундай күренеш юҡ.

Планета Ҡояштан 150 млн километр алыҫлыҡта урынлашҡан. Уның диаметры 12742 км.

Ер Ҡояш тирәләй 1 йыл эсендә үҙ орбитаһы буйынса урап сыға. Үҙ күсәре тирәләй 24 сәғәт эсендә әйләнеш яһай.

Ерҙә тормоштоң, йәшәүҙең булыуы — бүтән планеталарҙан айырып торған иң мөһим үҙенсәлек.

Планетаның эске төҙөлөшө бик ҡатмарлы. Уның уртаһында үҙәге урынлашҡан. Үҙәк тирәләй мантия һәм ер ҡабығы килә. Ерҙең үҙәге ҡаты. Үҙәгенең тышы шыйыҡ һәм ҡайнар хәлдә. Үҙәк температураһы 6000 °С-ҡа етә. Үҙәк тимер һәм никелдән тора.

Үҙәк тирәләй мантия уратып алған. Мантияның температураһы 2000 °С-ҡа етә, ул бик юғары баҫым аҫтында ҡаты һәм шыйыҡ хәлдә.

Мантияны ерҙең ҡаты тышсаһы — Ер ҡабығы уратып алған. Уның ҡалынлығы 5 км-ҙан 75 км-ға тиклем. Ер ҡабығы гранит, эзбизташ, таш күмер, балсыҡ, ҡом кеүек тау тоҡомдарынан тора.

Иҫкәрмәләр

Иҫкәрмәләр


Tags:

Ай (юлдаш)ПланетаҠояш🜨

🔥 Trending searches on Wiki Башҡорт:

Путин Владимир ВладимировичҠурайХәбиров Фәрит Барый улыҠаҙылма яғыулыҡАҡмесджит29 октябрьҒарипов Рәми Йәғәфәр улыЛуи АрмстронгБельгияКислород4 июльСССР Яҙыусылар союзыҠатнаш көрәш сәнғәтеТултырыусыӨмөтбаев Мөхәмәтсәлим Ишмөхәмәт улыӘһәмәниҙәр дәүләте25 декабрьВикипедия1995 йыл«Почёт Билдәһе» орденыЛатин алфавиты20 сентябрьДинамо (хоккей клубы, Минск)Тунис22 апрель15 февраль193019 мартАльма-матерСәмәрҡәндЕр көнөАят әл-КүрсиГәрәев Муса Ғaйса улыСалауат Юлаев һәйкәле (Өфө)Коста-РикаБал ҡорттарыТәүлек2013 йылДанияБотаникаБашҡорт телеБалаҠоштарҠыҙылса (ауырыу)12 июльХисамов Ғәлим Афзал улыОрганизмМагнит ҡырыДәүләтшина Һәҙиә Лотфулла ҡыҙыАпрельБиатлонБашҡорт халыҡ медицинаһы23 март29 ғинуарМартин Лютер Кинг🡆 More