Qiymətli bitki olaraq dünyanın bir sıra ölkələrində çox qədimdən becərilir. Üzümdən şərab, kişmiş, şərbət, doşab (bəkməz) hazırlanır. FAO-ya (BMT ərzaq və kənd təsərrüfatı təşkilatı) görə dünyada üzüm istehsalının təxminən 71% şərab üçün, 27% təzə meyvə olaraq, 2% isə quru üzüm (kişmiş) olaraq istifadə olunur. Azərbaycanın əksər rayonlarında üzüm becərilir.
Kürdəmir rayonu məşhur Şirvanşahı üzüm növünün vətəni sayılır.
Müəyyən edilmişdir ki, üzümün şirəsində bir sıra müalicə əhəmiyyətli olan maddələr vardır. Bunlardan şəkəri (qlükoza, fruktoza, saxaroza), dəmir duzlarını, kalium-permanqanatı, C və B qrupu vitaminləri, karotin, aşı, boyayıcı və pektin maddələrini və s. göstərmək olar. Üzüm tənəyinin yarpağının tərkibində çoxlu miqdarda C vitamini, karotin, aşı maddəsi, üzvi turşular və s. vardır.
Üzümün giləsi və şirəsi ürək-qan damar sistemi xəstəliklərində, tənəffüs yolları iltihabında, mədə-bağırsaq, qaraciyər, öd yolları və böyrək xəstəliklərində çox xeyirlidir.
Üzümdən hazırlanan doşab qanazlığında, ümümi zəiflikdə çox faydalı qüvvətverici vasitədir. Üzüm qorasından hazırlanan "abqora" isə xəstəliyin ilk dövründə çox yaxşı təsir göstərir. O, susuzluğun qarşısını almaqla yanaşı, xəstənin tez sağalmasını tezləşdirir. Qurudulmuş üzüm gilələri isə qanazlığında çox xeyirlidir.
Yayılması — Quba rayonu (Alpan kəndi), Zaqatala rayonu (Muxax kəndi), Hadrut rayonu (Domu kəndi), Zəngilan (Ağbənd kəndi), Astara (Maşhan kəndi) rayonları. Azərbaycandan kənarda – Moldoviya, Krım, Ön Qafqaz, Dağıstan və Türkmənistan, Qərbi Avropa, Aralıq dənizi, Kiçik Asiya və İran.
Bitdiyi yer — çay subasarları və düzən meşələri.
Ehtiyatı — azdır.
Çoxalması — toxumla və vegetativ yolla çoxalır.
Ehtiyatının dəyişilmə səbəbləri — çaykənarı meşələrdən təsərrüfat üçün istifadə edilməsi.
Becərilməsi — məlumat yoxdur.
Qəbul edilmiş qorunma tədbirləri — xüsusi mühafizə tədbirləri hazırlanmamışdır.
Zəruri qorunma tədbirləri — botanika bağlarında əkmək, mövcüd yasaqlıqlarda və qoruqlarda qiymətli bitki kimi qorumaq lazımdır.
Məlumat mənbələri. Azərbaycan SSR-in Qırmızı kitabı, 1989
Dində
"Quran"da üzüm haqqında belə bir ifadə var:
"Sənin bir xurma bağçan və üzüm bağın olmalı; belə ki, içlərindən gürül-gürül çaylar axıtmalısan."
This article uses material from the Wikipedia Azərbaycanca article Üzüm, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır. Images, videos and audio are available under their respective licenses. ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Azərbaycanca (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.