मङ्गोलिया

मङ्गोलिया एशिया कय एक्ठु देश होय । मंगोलिया (मंगोलियन: Монгол улс,) पूरुब औ मध्य एशिया मा एक्ठु जमिन से घेरान (लेंडलॉक) देश होय। यकर सीमा उत्तर मा रूस, दक्खिन, पूरुब और पच्छु मा चीन से सटा है। जबकि मंगोलिया कय सीमा कज़ाख़िस्तान से नाइ सटा हय, लेकिन यकर सबसे पच्छु कय छोर कज़ाख़िस्तान कय पूरुब ओर से खालि 24 मील (38 किमी) दूर है। देश कय राजधानी औ सबसे बड़ा सहर उलान बाटोर होय, जहां देश कय लगभग 38% जनसंख्या रहत है। मंगोलिया मा संसदीय गणतंत्र है।

मंगोलिया
Монгол улс
Mongol uls
मङ्गोलिया
मङ्गोलिया
राष्ट्रगान: "Монгол улсын төрийн дуулал"
मंगोलिया कय राष्ट्रगान
मङ्गोलिया
स्थिति: प6 मंगोलिया
राजधानीउलान बतोर
47°55′N 106°53′E / 47.917°N 106.883°E / 47.917; 106.883
सबसे बड़ा नगर उलान बतोर94र
राजकाज कै भाषा(एँ) मंगोलियन
निवासी मंगोलियान
सरकार संसदीय गणतन्त्र 666वे4
 -  4प्रधानमंत्री सानजाजिन बायर
गठन
 -  मंगोल साम्राज्य कय गठन 1206 
 -  स्वतंत्रता कय घोषणा (क्विंग साम्राज्य से) 29 दिसंबर 1911 
क्षेत्रफल
 -  कुल 1,564,115.75 वर्ग किलोमीटर (19वां)
603,909 वर्ग मील
 -  पानी (%) 0.43
आबादी
 -  जुलाई 2007 जनगणना 2,951,786 (139वां)
 -  2000 जनगणना 2,407,500
सकल घरेलू उत्पाद (पीपीपी) 2008 प्राक्कलन
 -  कुल $9.399 बिलियन (-)
 -  प्रति व्यक्ति $3,541 (-)
मानव विकास सूचकांक (2013)मङ्गोलिया ०.६९८
मद्धिम · 103वाँ
मुद्रा तोगोर्ग (MNT)
समय मण्डल (यू॰टी॰सी॰+7 से +8)
तारीख प्रारूप yyyy.mm.dd (CE)
कॉलिंग कोड 976
इंटरनेट टीएलडी .mn

इतिहास

आज जवने कय मंगोलिया कहि जात हय कउनो जमाना मे शिओंगु, शियानबेइ ,रोउरुन जइसन तमाम घुमन्ता साम्राज्य यहपै शासन किहिन । सन् 1206 म चंगेज खान  मंगोल साम्राज्य कय खडा़ कीहिस । लेकिन युआन राजवंश कय पतन कय बाद मंगोल अपने पुरान रहन-सहन पय लौटि आए। 16 वीं और 17 वीं शताब्दी मा मंगोलिया तिब्बती बौद्ध धर्म कय प्रभाव तरे आवा। 17 वीं सदी कय अंत मा मंगोलिया कय ढेर क्षेत्र मा क्विंग राजवंश कय शासन लगि गा रहा । १९११ म किंग राजवंश कय पतन कय समय मा मंगोलिया आपन स्वतंत्रता कय घोषणा कीहिस , लेकिन १९२१ तक स्वतंत्रता कय बनावै मा औ १९४५ तक अंतरराष्ट्रीय मान्यता पावै खातिर संघर्ष करैक परा रहा। यकरे नाते में देश मजबूत रूस और सोवियत प्रभाव में आवा, १९२४ मा मंगोलियाई जनवादी गणराज्य कय घोषणा कइ गै औ राजनीतिक रूप से मंगोलिया उ समय कय सोवियत राजनीति कय मानै लाग। १९८९ मा पूरुबी यूरोप मा कम्युनिस्ट शासन कय टूटैक बाद, मंगोलिया म १९९० मा लोकतांत्रिक क्रांति देखैक मिला , जवनेकै नाते से बहु-दलीय व्यवस्था बना , १९९२ मा नँवा संविधान बना औ देस बजार अर्थव्यवस्था कय ओर आगे बढा। छिगिस खान (जेका चंगेज खान कय नाँव से जानि जात है) मंगोल जातिन कय यकठ्ठा करैक औ एक्ठु बहुतै बडा साम्राज्य कय नेयइ डारिन। इ साम्राज्य चीन, रूस, पूरुबी यूरोप औ मध्य एशिया तक फइला रहा।मंगोल इतिहास मा लिखा है कि छठवा शताब्दी मा भारत से दुई आर्चाय ‘‘नरेन्द्र यशसँ’’ औ ‘‘शाक्य वंश’’ मंगोलिया आये। वे अपने साथे बौद्ध सूत्र ग्रन्थ औ मूर्ति लाये। छठवा शताब्दी मा बौद्धमत कय परचार सुरु होइ गवा औ चालु रहा। भारत से धरम गुरु हुँवा जात रहे औ मंगोल तीरथ यात्रा करै वाले, संस्कृत कय पढाई करै वाले औ धरम कय ज्ञान पावै खर्तिन भारत आवत रहेँ। 17वां शती तक इ चलतै रहा। मंगोलवासी अपने कय भगवान बुद्ध कय प्रिय शिष्य मौद्गल्यायन कय संतान मानत हैं। मूलरूप में जवन मंगोल देश रहा अब उ 3 भागन मा बंटा रहा। मंगोलिया कय एक भाग चीन कय अधीन है।जवने कय आन्तरिक मंगोलिया कहत हैं। मुख्य भाग जवन अब स्वतन्त्र है, बाहरी मंगोलिया कहा ला। कुछ भाग रूस कय अधीन है जवने कय साईबीरिया प्रदेश कय भाग बना दिहा है। यका बुयार्त गणराज्य कहत हैं। मंगोलिया कय राजधानी उलान बातर होय जवने कय माने होय 'लाल बहादुर'। मंगोलिया कय राष्ट्र पताका कय स्वयंभू (सोयंबू उच्चारण करत हैं) कहि जात हय । 'स्वयं भू' संस्कृत कय शब्द होय। बहुत मंगोल मनई संस्कृत नाँव धरा लैं। वहं भारतीय पतत्रा औ आयुर्वेद काय चलन है। महिनन कय नाँव औ हप्तन कय दिन कय नाँवो भारतै से है । जइसैे अत्तवार कय आदिया (आदित्यवार), सोम कय सोमिया, मंङ्ङर कय संस्कृत मा अंगारक शब्द है। बुद्ध=बुद्ध, बिहफै=व्रिहस्पत, शुक्क=सूकर, सनिच्चर कय सांचिर बोलत हैं।

मंगोलीया कय एक्ठु राष्ट्रपति कय नाँव शुंभू रहा। मंगोल देस कय जवन वैज्ञानिक सबसे पहिले अन्तरिक्ष में गँय, ओनकय नाँव गोरक्षथा रहा। केहु केहु कय नाँव कीर्ति, कुषली, कुमुद, कुबेर सुमेर,जय जिमित्र, वज्रमपाणि होय । मेहरारुन कय नाँव इन्द्री, रत्ना, अमृता जइसनौ रहत हय। चीन मे मंगोलवंश कय पहिला सम्राट कुब्लेखान होय। उ तिब्बत से महायान बौद्धमत कय प्रधान आर्चाय फाग्सपा (आर्य) कय पीकिग मे बोलाइकै ओनसे दीक्षा लीहिस। आर्चाय फाग्सपा कय राजगुरु कय पदवी दइ गै। ओन चीन में विहार बनवाइन। चीन कय बू-वाई शान नाँव कय पहाड पै मंजू श्रीदेवी कय बडका मंदिर बनवाइन।

भाषा

यँह कय राज काज कय भाषा औ सबसे ढेर बोलि जाय वाला भाषा मंगोलियन होय । ९५% जनता इहै भाषा बोलत हँय ।

धरम

मंगोलिया म रहै वाले १५ साल से उप्पर कय मनईन मे ५३% बौद्ध धरम मानै वाले औ ३९% कवनौ धरम ना मानै वाले मनई रहें ।

प्रशासनिक बटवारा

सरकार औ राजनीति

सन्दर्भ

एशिया कय देश

अजरबैजानमङ्गोलिया  अफगानिस्तानआर्मेनियाइण्डोनेशियाईराकइजरायलइरानउज्बेकिस्तानउत्तर कोरियाओमानकजाख्स्तानकतारकुवेतकम्बोडियाकिर्गिजस्तानचीनजापानजर्जियाताइवानताजिकिस्तानतुर्कमेनिस्तानटर्कीथाइल्याण्डदक्षिण कोरियामङ्गोलिया  नेपालपाकिस्तानपूर्वी टिमोरफिलिपिन्सबहराइनमङ्गोलिया  बंगलादेशब्रुनाईभारतभूटानमकाउमलेशियामंगोलियामालदिभ्सम्यानमारयमनजोर्डन • रूस • लाओस • लेवनान • भियतनाम • संयुक्त अरब इमिरेट्स • साइप्रस • साउदी अरब • सिंगापुरसीरियाश्रीलंकाहङकङ

नोट:१-यूरोप कय देश होय लेकिन एशिया मे गिनी जात है काहे से एकर ढेर जमिन एशिया मे है २.सांसकृतिक अव ऐतिहासिक समानता कय नाते कब्बो कब्बो यूरोप कय देश कही जात है ३.विशेष जमिन

मङ्गोलिया 

Tags:

मङ्गोलिया इतिहासमङ्गोलिया भाषामङ्गोलिया धरममङ्गोलिया प्रशासनिक बटवारामङ्गोलिया सरकार औ राजनीतिमङ्गोलिया सन्दर्भमङ्गोलियाराजधानीरूस

🔥 Trending searches on Wiki अवधी:

म्याग्नेजियमसेटपिक्सहनुमानअलीगढ़हंगरीअराइजोनाओमानस्वीडनपेरीसविन्स्टन चर्चिलसुषमा स्वराजईद उल-फ़ित्रमनमोहन सिंहडेंगूहिजरीप्योङ्गयाङ्गकोक बोरोक भाषाताप्लेजुंग जिलाआर्कटिक महासागरपेड़अरण्यकाण्डक्रिसमसअण्डमान अव निकोबार द्वीपसमूह कय जिलेकछौना पतसेनीफस्फोरसअक्षय कुमारअन्वेषकयूरेनस ग्रहसफारी वेब ब्राउज़रप्रतापगढ़कपिलवस्तु (पत्रिका)पनामाहाथीह्यारी पोटरश्रीमद्भगवद्गीताकोसेली (पत्रिका)लाओसओरनहेनरी फोर्डजलालीआई॰ऍस॰बी॰ऍन॰दिल्ली उच्च न्यायालयविलियम शेक्सपियरजोन्हरीरूसतराईपरमाणुजाकर्तास्विट्ज़रलैंडइंडियन ओवरसीज़ बैंकहैरी ट्रूमनअलीगढ़ मंडलअर्नेस्ट रदरफोर्डकोभिड़ 19वनस्पतिमहेंद्र सिंह धोनीविद्युतराजाराजेश्‍वर मंदिरबलराज साहनीसुषम बेदीबास्केटबॉलक्याल्सियमनेपोलियन बोनापार्टकर्नाटक बैंक🡆 More