Тӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ

ТӀоцебесеб дунялалъулаб рагъ, гьединго лъалеб КӀудияб рагъ абун ва цогидал цӀараздалъунги, — интернационалияб конфликт, жибги байбихьараб 1914 соналъул 28 юлалда ва лӀугӀараб 1918 соналъул 11 новембералда.

Гьеб тӀибитӀана Европаялъул кӀудияб бутӀаялде, гьединго Россиялде, Цолъарал Штатазде ва Туркиялде, ва гьединго унеб букӀана ГӀагараб Машрикъалда, Африкаялда ва Азиялъул бутӀаялда. тарихалда бищун хвел цӀикӀкӀарал конфликтазул цояб, жиндир заманалда, кьурал къиматазда рекъон, рагъда 9 миллион чӀвараб, 5 миллионалдаса цӀикӀкӀун ватӀанчилъиял гӀадамал оккупация, бомбагъинаби, ракъи ва унтаби сабаблъун хвараб. ГӀусманияз гьабураб геноцид ва рагъул заманалъ комбатантазул багъа-бачариялъ тӀибитӀизабураб 1918 соналъул Испан гриппалъул пандемия сабаблъун тӀолго дунялалда хвана чанго миллион чи.

ТӀоцебесеб дунялалъулаб рагъ
Тӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ
СагӀтинухалда рекъон тӀаса байбихьун:
  • Бапомалде нух Соммаялъул рагъел лӀугӀун хадуб, 1916
  • Британ Mark V танкаби Гьинденбургил линия бахунел, 1918
  • Халип:HMS гама тӀерхьин Дарданеллазда миналде тӀаде ккедал, 1915
  • Британ Викерсил гулларечӀчӀалъул речӀчӀарухъаби газалде данде маскабигун Соммаялда рагъелалъул заманалда, 1916
  • Герман Albatros D.III биплан-роржунал Дуэялда гӀагарлъухъ, Франсия, 1917
Къо-моцІ28 юл 1914 – 11 новембер 1918 (1914-07-28 – 1918-11-11)
(4 years, 3 months and 2 weeks)
Ракълил къотӀаби
  • Версалалъулаб къотӀи
    Хъвана 28 юналда, 1919
    (4 years and 11 months)
  • Сен-Жермен-ан-Леялъулаб къотӀи
    Хъвана 10 септембералда, 1919
    (5 years, 1 month, 1 week and 6 days)
  • Нейи-сюр-Сеналъулаб къотӀи
    Хъвана 27 новембералда, 1919
    (4 years, 1 month, 1 week and 6 days)
  • Трианоналъулаб къотӀи
    Хъвана 4 юналда, 1920
    (5 years, 10 months and 1 week)
  • Севралъулаб къотӀи
    Хъвана 10 августалда, 1920
    (6 years, 1 week and 6 days)
  • Цолъарал Штатазул — Австриялъул ракълилаб къотӀи
    Хъвана 24 августалда, 1921
    (3 years, 8 months, 2 weeks and 3 days)
  • Цолъарал Штатазул — Германиялъул ракълилаб къотӀи
    Хъвана 25 авсгусталда, 1921
    (4 years, 4 months, 2 weeks and 5 days)
  • Цолъарал Штатазул — Гьунгариялъул ракълилаб къотӀи
    Хъвана 29 августалда, 1921
    (3 years, 8 months, 3 weeks and 1 day)
  • Лозаннаялъулаб къотӀи
    Хъвана 24 юлалда, 1923
    (8 years, 8 months, 3 weeks and 4 days)
БакІ
Европа, Африка, ГӀагараб Машрикъ, ГӀодоцараб Океаналъул чӀинкӀиллъаби, Чин, Гьиндустаналъулаб Океан, Шималияб ва Жанубияб Атлантика
ХІасил Алянсалъул бергьенлъи
Территориалиял
хиса-басиял
Халип:Bulletlist
Къеркьеялъул рахъал
Алянсалъул КъуватӀлъаби:
  • Халип:Флаг / Лъабабилеб Паранс Республика
  • Халип:Clist
  • Халип:Flagdeco Россиялъул империя
    (1917 соналъ-лъагӀан)
  • Халип:Флаг / Сербиялъул къиралат
  • Халип:Флаг / Белгилъул къиралат
  • Халип:Флаг / Япониялъул империя
  • Халип:Флаг / Черногориялъул къиралат
  • Халип:Флаг / Италиялъул къиралат (1915 соналдаса)
  • Халип:Флаг / Цолъарал Штатал
    (1917 соналдаса)
  • Халип:Флаг / Руманиялъул къиралат (1916 соналдаса)
  • Халип:Флаг / Щуабилеб Португал Республика (1916) соналдаса
  • Халип:Флаг / ХӀӀиджазалъул къиралат (1916)
  • Халип:Флаг / Грециялъул къиралатe (1917 соналдаса)
  • Халип:Flagdeco Siam (1917 соналдаса)
  • Халип:Flagicon/Чиналъул республика (1912–1949) Чин (1917 соналдаса)
  • ... ва цогидал
Централиял къуватлъаби:
  • Халип:Флаг / Германиялъул империя
  • Халип:Флаг / Австриягин Гьунгария
  • Халип:Флаг / ГӀусманияб империя
  • Халип:Флаг / Булгариялъул къиралат (1915 соналдаса)
  • ... во цогиял
Командирзаби ва церехъаби
  • Халип:Flagicon/French Third Republic Раймонд Пуанкаре
  • Халип:Flagicon/French Third Republic Жорж Клемансо
  • Халип:Flagicon/United Kingdom of Great Britain and Ireland Георг V
  • Халип:Flagicon/United Kingdom of Great Britain and Ireland H. H. Asquith
  • Халип:Flagicon/United Kingdom of Great Britain and Ireland Дэвид Ллойд Джорджe
  • Халип:Flagdeco Николай IIХалип:Executed
  • Халип:Flagicon/Russian Republic Georgy Lvov
  • Халип:Flagicon/Russian Republic Alexander Kerensky
  • Халип:Flagicon/Kingdom of Italy Victor Emmanuel III
  • Халип:Flagicon/Kingdom of Italy Vittorio Orlando
  • Халип:Flagicon/United States Woodrow Wilson
  • Халип:Flagicon/Empire of Japan Emperor Taishō
  • Халип:Flagicon/Belgium Albert I
  • Халип:Flagicon/Kingdom of Serbia Peter I
  • Халип:Flagicon/Kingdom of Romania Ferdinand I
    and others ...
  • Халип:Flagicon/German Empire Wilhelm II
  • Халип:Flagicon/Austria-Hungary Franz Joseph I
  • Халип:Flagicon/Austria-Hungary Karl I
  • Халип:Flagicon/Ottoman Empire Mehmed V
  • Халип:Flagicon/Ottoman Empire Mehmed VI
  • Халип:Flagicon/Ottoman Empire Three Pashas
  • Халип:Flagicon/Kingdom of Bulgaria Ferdinand I
    and others ...
Къуват
Кинавниги: 42,928,000 чи
  • Халип:Flagdeco 12,000,000
  • Халип:Flagicon/French Third Republic 8,660,000
  • Халип:Flagicon/British Empire 5,839,000
  • Халип:Flagicon/Kingdom of Italy 5,093,000
  • Халип:Flagicon/United States 4,744,000
  • Халип:Flagicon/British Raj 1,680,000
  • Халип:Flagicon/Kingdom of Romania 1,234,000
  • Халип:Flagicon/Empire of Japan 800,000
  • Халип:Flagicon/Kingdom of Serbia 707,000
  • Халип:Flagicon/Canada 629,000
  • Халип:Flagicon/Australia 417,000
  • Халип:Flagicon/Belgium 380,000
  • Халип:Flagicon/Kingdom of Greece 230,000
  • Халип:Flagicon/First Portuguese Republic 200,000
  • Халип:Flagicon/Union of South Africa 136,000
  • Халип:Flagicon/Dominion of New Zealand 129,000
  • Халип:Flagicon/Kingdom of Montenegro 50,000
  • Халип:Flagicon/Kingdom of Hejaz 50,000
Кинаниги: 25,248,000 чи
  • Халип:Flagicon/German Empire 13,250,000
  • Халип:Flagicon/Austria-Hungary 7,800,000
  • Халип:Flagicon/Ottoman Empire 2,998,000
  • Халип:Flagicon/Kingdom of Bulgaria 1,200,000
68,176,000 чи (Кинавнги гӀаммго)
Къурбанал ва камиял
  • Рагъда хварал: 5,525,000
  • Рагъда лӀукъарал: 12,832,000
  • Кинавниги: 18,357,000 KIA, WIA ва MIA
  • ВатӀанчагӀазул: 4,000,000
тӀадеги деталал ...
Рагъда хварал пачалихъазда рекъон:
  • Халип:Flagdeco 1,811,000
  • Халип:Flagicon/French Third Republic 1,398,000
  • Халип:Flagicon/British Empire 1,115,000
  • Халип:Flagicon/Kingdom of Italy 651,000
  • Халип:Flagicon/Kingdom of Romania 250,000–335,000
  • Халип:Flagicon/Kingdom of Serbia 275,000
  • Халип:Flagicon/United States 117,000
  • Халип:Flagicon/Belgium 59,000–88,000
  • Халип:Flagicon/Kingdom of Greece 26,000
  • Халип:Flagicon/First Portuguese Republic 7,000
  • Халип:Flagicon/Kingdom of Montenegro 3,000
  • Халип:Flagicon/Empire of Japan <1,000
  • Рагъда хварал: 4,386,000
  • Рагъда лӀукъарал: 8,388,000
  • Кинавниги: 12,774,000 KIA, WIA and MIA
  • ВатӀанчагӀазул: 3,700,000
тӀадеги деталал ...
Рагъда хварал пачалихъазда рекъон:
  • Халип:Flagicon/German Empire 2,051,000
  • Халип:Flagicon/Austria-Hungary 1,200,000
  • Халип:Flagicon/Ottoman Empire 772,000
  • Халип:Flagicon/Kingdom of Bulgaria 88,000
Халип:Campaignbox World War I

1914 соналъ КӀудиял къуватлъаби рикьун рукӀана цоцаде данде чӀараб кӀиго алянсалде: Лъабгоязул Антанта, жинда гъорлӀ КӀудияб Британия, Франсия ва Россия ругеб, ва Лъабгоязул Алянс, Германиялдасаги, Австриягин Гьунгариялдасаги, Италиялдасаги гӀуцӀараб. Балкъаназда букӀараб хӀалуцин ботӀроде бахана 1914 соналъул 28 юналда Босниялдаса сербав Гаврило Принципица Австриягин Гьунгариялъул варисав, эрцгерцог Франц Фердинанд чӀван хадуб. Австриягин Гьунгариялъ гӀайиб гӀунтӀизабуна Сербиялде, ва цоцада рухьарал алянсаз къуватлъаби цӀана дипломатиял дандрайиязул сериялде, жал юлалъул кризис абун лъалел. Австриягин Гьунгариялъ рагъ лъазабуна Сербиялда; Россия бахъана Сербия цӀунизе, в 4 августалде конфликт тӀибитӀана Германиялде, Парансалде ва КӀудияб Британиялде гьезул колониалиял империялгун цадахъ. Новембералда ГӀусманияб империялъги, Германиялъги Австриялъги гӀуцӀана Централиял къуватлъаби, 1915 соналъул априлалда абуни Италия (жиб Централиял къуватлъабазул цояб букӀараб) ана КӀудияб Британиялъулги, Франсиялъулги, Россиялъулги, Сербиялъулги рахъалде Алянсалъул къуватлъи хӀисабалда.

КӀиго фронталда рагъда цебе 1914 соналъ германиязул стратегия, Шлиффенил план абун жиндир цӀар араб, букӀана цин Франсиялда тӀад бергьенлъи босизе, хадур жидерго къуватал бакъбаккуде рехизе ва Россия рагъулӀа бахъизе. Гьелъул жо ккечӀо Франсиялде цереин Марнаялда чӀезабиялъ; 1914 соналъул ахиралде кӀиябго рахъ цоцаде данде чӀун букӀана бакътӀерхьул фронталда — гьеб букӀана Ла-Маншалдаса Швейцариялде щвезегӀан халатбахъараб траншеязулаб мухъ, жиб 1917 соналде щвезегӀанги кӀудияб хисичӀеб. Гьелде дандеккун, бакъбаккул фронт букӀана хисардулеб: Австриягин Гьунгариялъ ва Россиялъ цин рахъулел рукӀана чӀахӀиял территориял, хадур гьел гьезухъа унел рукӀана. Цогидал кӀвар бугел театразда гъорлӀе унел рукӀана ГӀагараб Машрикъ, Алпазулаб фронт ва Балкъанал, рагъулӀе Булгарияги, Руманияги, Грецияги цӀан.

Алянсалъ рагъулабгин ралъдалаб блокада лъеялъ лӀугьараб дефицит сабаблъун, 1917 соналъул авалалда Германиялъ гӀорхъи гьечӀеб лъекьаб рагъ байбихьана, гьелъул хӀасилалда 1917 соналъул 6 априлалда церегӀан нейтралиял рукӀарал Цолъарал Штататал рагъулӀе лӀугьана. 1917-лъул Октобералъул революциялъул хӀасилалда Россиялда хӀакимлъм бахъана болшевиказ ва рекъел хъвана 1918 соналъул марталда Брест-Литовскалда хъвараб сепаратияб къотӀиялда рекъон, гьелдалъун германиязул аскаразул кӀудияб къадар эркенлъана бакъбаккул фронталдаса. Гьел бакътӀерхьул фронталде реххулаго, Германиялъул генералияб штабалъул хьул букӀана тӀубан бергьенлъи босизе, американ кумекалъ рагъалъел иналде асар гьабилалде, ва гьез байбихьана германиязул ихдалилаб гьужум 1918 соналъул марталда. Байбихьуда битӀ ккканиги, кватӀичӀого гьеб чӀчӀезабуна захӀматал камиязги ачуяб дандечӀеялъги; августалда алянсчагӀаз байбихьана нускъойил гьужум, германиязул аскар хӀалуцун данде чӀолеб букӀаниги, гьелда тӀокӀаб кӀвечӀо гьезул тӀаде рачӀин чӀезабизе.

1918 соналъул ахиралда Централиял къуватлъабаз байбихьана рикьа-риххун ине; 29 септембералда Булгариялъ хъвана рекъел, 31 октобералъ — гӀусманияз, 3 новембералъ абуни — Австриягин Гьунгариялъ. Живго цо ххутӀарав, рокъоб революциягун ва аскар питнадиналда хӀинкъараб хӀалгун дандчӀварав Вилгьелм кайзерас инкар гьабуна тахидаса 9 новембералда, ва цӀияб герман хӀукуматалъ заманалъе рекъел хъвана 1919 соналъул 11 новембералда, рагъелазе ахирги лъун. 1919-лъул Парижалъулаб ракълилаб конференциялъ къурал къуватлъабазда хъвазаруна батӀи-батӀиял къотӀи-къаял, жидер бищун цӀар араблъун Версалалъулаб къотӀи букӀараб. Россиялъул, Германиялъул, ГӀусманиязул ва Австриягин Гьунгариялъул империял риххиялъ лӀугьана гӀемерал революциял, гӀуцӀана чиядарачӀел пачалихъал, гьезда гъорлӀ Полша, Чехословакия ва Югославия. Жакъа къоялъги тӀасан бахӀс бугел гӀиллаби, рагъазда гьоркьоб периодалъ баккараб хисарди инабизе бажарунгутӀи сабаблъана КӀиабилеб дунялалъулаб рагъ байбихьиялъе 1939 соналъ.

ЦӀарал

Цебетарих

Багьанаби

Рагъул ин

Сербиялъул кампания

Цералъул рагъ

29 июля-11 август-Австро-Венгриял Аскар гlарада бай  байбихьана северияб цадахъ севералъул бакътIерхьул рахъалдехунисалги Сербиялда, хадуб кlвана гlарада бай гьабизе, бан системагун понтонных мостазул ахчихъа Сава и Дрина

ХӀасилал

Технология

Рагъулал такъсирал

Солдатияб хӀалбихьи

Рагъалъул рахъкквей

Рагъалде дандечӀей

Рагъулаб хъулухъалде ахӀи

Дагъистаниял Дунялалъул ТIоцебесеб рагъалда

Дагъистаналъул чотIахъабазулин (яги ГIалхулаб дивизия) цIар лъураб кIиго полк машгьурлъана гьеб рагъда букIана. Амма гьенир хъулухъ гьабулел рукIун руго дагъистаниял гурелги, Кавказалъул цогидал халкъалги.

1852 соналдаго гIурус пачаясул генерал Аргутинский-Долгоруковас кьураб гIакълу букIун буго пачаясе гьеб – имам Шамилида дандечIезелъун хас гьабун дагъистанияздасан полк гIуцIизе. Гьедин гьелда гъорлъе рачун руго Шамилидаса рази гьечIел магIарулалги, бидулалги, имамасе хиянатлъарал чагIиги.

Гьедин гьеб полк дунялалъул тIоцебесеб рагъдаго гIадин, гIурусазулгун япониязул рагъдаги, гIурусазулгун турказул рагъдаги гIахьаллъун буго.

Гьенив гIахьаллъарал дагъистаниязул цоявлъун шагIир ХъахӀабросолъа МахӀмудги ккола.

Дипломатия

Ирс ва ракӀалде щвей

Ралагье гьединго

  • ТӀоцебесеб дунялалъулаб рагъалда хурхарал темабазул сияхӀ
  • ТӀоцебесеб дунялалъул рагъалъул хӀакъалъулӀ хъвай


Баянкьелал

МугъчӀваял

Библиография

Ингилис мацӀалда

ТӀадеги цӀалиялъе

КъватӀисел регӀелал

Халип:Spoken Wikipedia Халип:Sister project links

Анимациониял картаби

Библиотекабазул гидал

Халип:Balkan Wars Халип:World War I Халип:WWI history by nation

This article uses material from the Wikipedia Авар article ТӀоцебесеб дунялалъулаб рагъ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Контент рагьараб буго CC BY-SA 4.0 лицензиялда гъоркь, цогидаб бихьизабун гьечӀони. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Авар (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.

Tags:

Тӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ ЦӀаралТӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ ЦебетарихТӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ БагьанабиТӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ Рагъул инТӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ ХӀасилалТӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ ТехнологияТӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ Рагъулал такъсиралТӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ Солдатияб хӀалбихьиТӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ Рагъалъул рахъкквейТӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ Рагъалде дандечӀейТӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ Рагъулаб хъулухъалде ахӀиТӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ ДипломатияТӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ Ирс ва ракӀалде щвейТӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ Ралагье гьедингоТӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ БаянкьелалТӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ МугъчӀваялТӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ БиблиографияТӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ ТӀадеги цӀалиялъеТӏоцебесеб Дунялалъулаб Рагъ КъватӀисел регӀелалТӏоцебесеб Дунялалъулаб РагъАзияАфрикаГӀагараб МашрикъГӀусманияб империяЕвропаРоссиялъул империя

🔥 Trending searches on Wiki Авар:

ГІурхъиКьудаб контентИнгилис мацӀGermanwings гьавамухъазул 9525 рейсГъведиш росдал бо14 июнАлександр МакедониявMДанияДжексон, МайклГӀободаса МухӀамадхӀажиГӀусманияб империя1922РафаэлХъахӀаб циМухӀаммадПутин, Владимирил ВладимирШамахаРагьукъалВикипедияНаполеон1 апрель15 октябрЦой, ВикторСамилахъМинскАваразул кицаби ва абиялХьабалухъагӀучӀМиллат1910Бакъда ГьиристанXVI гӀасру13 октябрБакъанил какНорвегияЯнварьАндорБетӀераб гьумерСанигӀортӀа росдал бо1964 сонТвиттерПаранс1913АвстралияXII гӀасру27 ФевралТӀабигӀатГерман мацӀЕвропа1996 сонГӀурус географияб жамагӀатПолинезиялъул кӀудияб гӀункӀкӀСтавропол улкаИталияАмерикалъул Цолъарал ШтаталМаргай🡆 More