Романиял мацӀал, цо-цо жидеда Латин мацӀал яги Нео-латин мацӀал абулел, ккола вулгарияб латиналдаса лӀугьарал гьанжесел мацӀазул тӀел.
Гьел руго гьиндгин европиял мацӀазул хъизаналда италиял мацӀазул цохӀого цо цӀунун хутӀараб гъоркькъокъалъун.
Романиял | |
---|---|
Географияб тӀибитӀи | Латиялда, Жанубияб, БакътӀерхьул ва Бакъбаккул Европаялда раккарал; жакъа къоялъ хӀалтӀизарула Америкаялъул пачалихъазул цӀикӀкӀанисезда, Африкаялъул, Жанубиябгин Бакъбаккул Азиялъул ва Океаниялъул бутӀабазда |
Лингвистикияб классификация | Индо-европиял
|
Цесел формаби | Прото-Гьиндо-Европияб
|
Инс-мацӀ | Прото-романияб |
Гъоркьрикьи |
|
ISO 639-2 / 5 | roa |
Linguasphere | 51- (phylozone) |
Glottolog | roma1334 |
Европаялда романиял мацӀал | |
Дунялалда романиял мацӀал ЦӀиккӀанисезул рахьдал мацӀ Цадахъ-официалияб ва цӀиккӀанисезул рахьдал мацӀ Официалияб амма дагьазул мацӀ Култураялъул ва кӀиабилеб мацӀ |
ТӀолго Ракьалда романиял мацӀал рахьдалаблъун кколезул къадар буго 900 миллионалдаса цӀикӀкӀун, аслияб къагӀидаялъ Америкабазда, Европаялда, ва Африкаялъул бутӀаялда. Аслияб романиял мацӀазда гьединго кӀалъала гьел рахьдалалъун кколарел гӀемерал гӀадамалги, ва гьел мацӀал хӀалтӀизарула лингва франка хӀисабалдаги.
Континуумалда ругел мацӀал гӀадал феноменазе къвакӀараб категория кьезе захӀмалъулелъул, гьанжесел романиял мацӀазул рикӀкӀеналъе къимат кьей буго батӀи-батӀияб. Мисалалъе, Далбица рехсолеб буго 23, цоцадричӀчӀиялъул критериялги кьочӀое росун. ГъоркьегӀан кьун руго гьелги цогидалги гьанжесел мацӀал, жал чӀагоял, ва гьединго цо хвараб, далмат мацӀги:
Романиял мацӀазул классификация гьаби жиндир кьучӀдаго буго захӀматаб, щай гурелъул лигвистикаияб ареадул цӀикӀкӀанисеб бутӀа буго диалектияб континуум, ва цо-цо бакӀазда хӀаялде лӀугьуна политикиял цебеккунпикраби. Латин (жиб романиял мацӀазде гъорлӀе бачунареб) ва некӀсияб Италиялъул чанго хвараб мацӀазда цадахъ, гьез гӀуцӀула Гьиндгин европияб хъизаналъул италияб гӀаркьел.
Латин | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Классикияб латин | Вулгарияб латин | Килисадул латин | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Африканияб | Континенталияб романияб | Сардин мацӀ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Италгин бакътӀерхьул | Бакъбаккул романияб | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
БакътӀерхьул романияб | Италгин далмат | Балкъан романияб | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ибергин романияб | Галлгин романияб | Итал | Далмат | Прото-руман | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Галисгин португал | Мозараб | Испан | Окситангин романияб | Паранс | Галлгин италияб | Руман | Аруман | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Галис | Португал | Каталан | Окситан | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Форма ("кечӀ ахӀизе") | Латин | Нуорес Сардин | Итал | Испан | Португал | Лангедокияб Окситан | Классикияб каталан 2 | Миланалъул ломбард | Руман | Болонялъулаб эмил | Паранс |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Инфинитив | cantāre | cantare [kanˈtare̞] | cantare [kanˈtaːre] | cantar [kanˈtar] | cantar [kɐ̃ˈtaɾ] 1 | cantar [kanˈta] | cantar [kənˈta] [kanˈtaɾ] | cantar [kanˈta] | a cânta [a kɨnˈta] | cantèr [kaŋˈtɛːr] | chanter [ʃɑ̃ˈte] |
Аралъулаб бутӀалъел | cantātum | cantatu [kanˈtatu] | cantato [kanˈtaːto] | cantado [kanˈtaðo̞] | cantado [kɐ̃ˈtadu] [kɐ̃ˈtadʊ] | cantat [kanˈtat] | cantat [kənˈtat] [kanˈtat] | cantad [kanˈtaː] | cântat [kɨnˈtat] | cantè [kaŋˈtɛː] | chanté [ʃɑ̃ˈte] |
Герундий | cantandum | cantande [kanˈtande̞] | cantando [kanˈtando] | cantando [kanˈtando̞] | cantando [kɐ̃ˈtɐ̃du] [kɐ̃ˈtɐ̃dʊ] | cantant [kanˈtan] | cantant [kənˈtan] [kanˈtant] | cantand [kanˈtant] | cântând [kɨnˈtɨnd] | cantànd [kaŋˈtaŋd] | chantant [ʃɑ̃ˈtɑ̃] |
1SG INDIC | cantō | canto [ˈkanto̞] | canto [ˈkanto] | canto [ˈkanto̞] | canto [ˈkɐ̃tu] [ˈkɐ̃tʊ] | cante [ˈkante] | cant [ˈkan] [ˈkant] | canti [ˈkanti] | cânt [ˈkɨnt] | a3 cant [a ˈkaŋt] | chante [ˈʃɑ̃t] |
2SG INDIC | cantās | cantas [ˈkantaza] | canti [ˈkanti] | cantas [ˈkantas] | cantas [ˈkɐ̃tɐʃ] [ˈkɐ̃tɐs] | cantas [ˈkantɔs] | cantes [ˈkantəs] [ˈkantes] | càntet [ˈkantɛt] | cânți [ˈkɨntsʲ] | t cant [t ˈkaŋt] | chantes [ˈʃɑ̃t] |
3SG INDIC | cantat | cantat [ˈkantata] | canta [ˈkanta] | canta [ˈkanta] | canta [ˈkɐ̃tɐ] | canta [ˈkantɔ] | canta [ˈkantə] [ˈkanta] | canta [ˈkantɔ] | cântă [ˈkɨntə] | al canta [al ˈkaŋtɐ] | chante [ˈʃɑ̃t] |
1PL INDIC | cantāmus | cantamus [kanˈtamuzu] | cantiamo [kanˈtjaːmo] | cantamos [kanˈtamo̞s] | cantamos [kɐ̃ˈtɐmuʃ] [kɐ̃ˈtɐ̃mʊs] | cantam [kanˈtam] | cantam [kənˈtam] [kanˈtam] | cantom [ˈkantum, kanˈtum] | cântăm [kɨnˈtəm] | a cantän [a kaŋˈtɛ̃] | chantons [ʃɑ̃ˈtɔ̃] |
2PL INDIC | cantātis | cantates [kanˈtate̞ze̞] | cantate [kanˈtaːte] | cantáis [kanˈtajs] | cantais [kɐ̃ˈtajʃ] [kɐ̃ˈtajs] | cantatz [kanˈtats] | cantau [kənˈtaw] [kanˈtaw] | cantev [kanˈteː(f)] | cântați [kɨnˈtatsʲ] | a cantè [a kaŋˈtɛ:] | chantez [ʃɑ̃ˈte] |
3PL INDIC | cantant | cantant [ˈkantana] | cantano [ˈkantano] | cantan [ˈkantan] | cantam [ˈkɐ̃tɐ̃w̃] | cantan [ˈkantan] | canten [ˈkantən] [ˈkanten] | canten/canta [ˈkantɛn, ˈkantɔ] | cântă [ˈkɨntə] | i cànten [i ˈkaŋtɐn] | chantent [ˈʃɑ̃t] |
1SG SBJV | cantem | cante [ˈkante̞] | canti [ˈkanti] | cante [ˈkante̞] | cante [ˈkɐ̃tɨ] [ˈkɐ̃tᶴɪ] | cante [ˈkante] | cant [ˈkan] [ˈkant] | canta [ˈkantɔ] | cânt [ˈkɨnt] | a canta [a ˈkaŋtɐ] | chante [ˈʃɑ̃t] |
2SG SBJV | cantēs | cantes [ˈkante̞ze̞] | canti [ˈkanti] | cantes [ˈkante̞s] | cantes [ˈkɐ̃tɨʃ] [ˈkɐ̃tᶴɪs] | cantes [ˈkantes] | cantes [ˈkantəs] [ˈkantes] | càntet [ˈkantɛt] | cânți [ˈkɨntsʲ] | t cant [t ˈkaŋt] | chantes [ˈʃɑ̃t] |
3SG SBJV | cantet | cantet [ˈkante̞te̞] | canti [ˈkanti] | cante [ˈkante̞] | cante [ˈkɐ̃tɨ] [ˈkɐ̃tᶴɪ] | cante [ˈkante] | cant [ˈkan] [ˈkant] | canta [ˈkantɔ] | cânte [ˈkɨnte̞] | al canta [al ˈkaŋtɐ] | chante [ˈʃɑ̃t] |
1PL SBJV | cantēmus | cantemus [kanˈte̞muzu] | cantiamo [kanˈtjaːmo] | cantemos [kanˈte̞mo̞s] | cantemos [kɐ̃ˈtemuʃ] [kɐ̃ˈtẽmʊs] | cantem [kanˈtem] | cantem [kənˈtəm] [kənˈtɛm] [kanˈtem] | cantom [ˈkantum, kanˈtum] | cântăm [kɨnˈtəm] | a cantaggna [a kɐnˈtaɲɲɐ] | chantions [ʃɑ̃ˈtjɔ̃] |
2PL SBJV | cantētis | cantetis [kanˈte̞tizi] | cantiate [kanˈtjaːte] | cantéis [kanˈte̞js] | canteis [kɐ̃ˈtejʃ] [kɐ̃ˈtejs] | cantetz [kanˈtets] | canteu [kənˈtəw] [kənˈtɛw] [kanˈtew] | cantev [kanˈteː(f)] | cântați [kɨnˈtatsʲ] | a cantèdi [a kaŋˈtɛ:di] | chantiez [ʃɑ̃ˈtje] |
3PL SBJV | cantent | cantent [ˈkante̞ne̞] | cantino [ˈkantino] | canten [ˈkante̞n] | cantem [ˈkɐ̃tẽj̃] | canten [ˈkanten] | canten [ˈkantən] [ˈkanten] | canten/canta [ˈkantɛn, ˈkantɔ] | cânte [ˈkɨnte̞] | i cànten [i ˈkaŋtɐn] | chantent [ˈʃɑ̃t] |
2SG imperative | cantā | canta [ˈkanta] | canta [ˈkanta] | canta [ˈkanta] | canta [ˈkɐ̃tɐ] | canta [ˈkantɔ] | canta [ˈkantə] [ˈkanta] | canta [ˈkantɔ] | cântă [ˈkɨntə] | canta [ˈkaŋtɐ] | chante [ˈʃɑ̃t] |
2PL imperative | cantāte | cantate [kanˈtate̞] | cantate [kanˈtaːte] | cantad [kanˈtað] | cantai [kɐ̃ˈtaj] | cantatz [kanˈtats] | cantau [kənˈtaw] [kanˈtaw] | cantev [kanˈteːn(f)] | cântați [kɨnˈtatsʲ] | cantè [kaŋˈtɛ:] | chantez [ʃɑ̃ˈte] |
1 Гьединго [ɾ̥ r̥ ɻ̝̊ x ħ h] руго [ɾ] гьаракьалъул бегьулелщинал аллофонал гьаб позициялда, ва гьединго рагьукъал гилдизари. 2 Гьеб сарпалъул моделалъул кьучӀ тӀамураб буго классикияб моделалда, жал Гьоркьохъел ГӀасрабазулалде гӀагарараб, Каталониялда, Валенсиялда ва Балеар чӀинкӀиллъабазде хӀалтӀизабулел батӀалиги бугел гьанжесел сарпиял моделал гурел. 3Болонйезалда сарпиял гьабелазе къваригӀуна кьабизабиялъукб гьечӀел цӀарелиял цӀарубакӀал, жал гьабелаздехун рекӀинарулел. ТӀубарал формаби хӀалтӀизарун рукӀине бегьула тӀаде гьадинги 'нуж кванала' букӀине бегьула a magnè яги vuèter a magnè, амма гӀицӀаб *magnè буго грамматикияб-гуреб. Интеррогативаз (суалияз) тӀалаб гьабула энклитикал, жидеца проклитикиял формаби гӀуцӀичӀого тезе бегьулел: magnèv? 'нуж кваналищ?/нужеца кваналищ?'. |
ГӀаммаб:
Фонология:
Лексикон:
Паранс:
Португал:
Испан:
Итал:
Рето-Романиял:
Халип:Romance languages
This article uses material from the Wikipedia Авар article Романиял мацӀал, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Контент рагьараб буго CC BY-SA 4.0 лицензиялда гъоркь, цогидаб бихьизабун гьечӀони. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Авар (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.