Адам Даму Индексі

Адам даму индексі (АДИ) адамдардың дамуы бойынша мемлекеттерді салыстыратын индекс.

Ол бойынша мемлекеттің даму дамымағандығы өлшенеді. Көбінесе АДИ индексіне қарап мемлекеттерді дамыған, дамушы және дамымаған болып бөледі.

Адам Даму Индексі
Әлемдегі Адам Даму Индексін көрсететін карта(2008 жылға сәйкес)
     0.950 және жоғары      0.900–0.949      0.850–0.899      0.800–0.849      0.750–0.799      0.700–0.749      0.650–0.699      0.600–0.649      0.550–0.599      0.500–0.549      0.450–0.499      0.400–0.449      0.350–0.399      0.350-ден төмен      белгісіз

Қысқаша мәлімет

АДИ адамның өмір ұзақтығын, білімін, әріп тану және адам басына шаққандағы ЖІӨ өлшемдерін біріктіреді. Индекс адамның жалпы даму деңгейін көрсетеді. Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму Бағдарламасы АДИ-дың даму деңгейін адамдардың таңдау қыбілеті, білім алу мүмкіншіліктері, денсаулық сақтауға арналған, табыс табу мен жұмыс жағдайлары сияқты факторларды есепке алатын үрдіс деп атайды.

АДИ үш басты қағидалардан тұрады:

  • Өмір Ұзақтығы - Халық денсаулығы мен ұзқтығын өлшейді
  • Білім деңгейі мен білім бері жүйесі
  • Өмір сүру стандарты, адам басына шаққандағы жалпы ішкі өніммен өлшенеді.

Методологиясы

Адам Даму Индексі 
АДИ даму бағыттары 1975 пен 2004 аралығында
     OECD      Орталық және Шығыс Еуропа, және ТМД      Латын Америка және Кариб Бассейні      Шығыс Азия      Араб Елдері      Оңтүстік Азия      Суб-Сахаралық Африка

Жалпы таза математикалық айнымалыны, мысалы үшін Адам Даму Индексі  ті, таңбасы жоқ 0 мен 1-ді индекске айналдыру үшін (түрлі индекстерді қосатындай), келесідей формула қолданылады:

  • Адам Даму Индексі -индексі = Адам Даму Индексі 

сондағы Адам Даму Индексі  және Адам Даму Индексі  Адам Даму Индексі  айнымалысының сәйкесінше ең жоғарғы және ең төменгі көрсеткіштерін көрсетеді.

Адам Даму Индексі сонымен қатар келесі индекстердің аралық шамасын көрсетеді:

  • Өмір Ұзақтығы Индексі = Адам Даму Индексі 
  • Білім Индексі = Адам Даму Индексі 
    • Ересек Білім индексі (ЕБИ) = Адам Даму Индексі 
    • Gross Enrollment Index (GEI) = Адам Даму Индексі 
  • ЖІӨ = Адам Даму Индексі 

2008 статистикалық жаңарту

2008 жылдың 18 желтоқсанында жаңа тізбек шықты. Халық арасында статистикалық жаңарту деп аталып кеткен тізбе осы жолы қосымша түіндірмесіз шыққан. Жаңарған тізбек аларман қабілет тепетендігінің (АҚТ) жаңадан шыққанына байланысты басылды. Осы жаңарған тізбекте Қазақстан бірнеше қадам көтеріліп, АДИ индексіне сәйкес орташа дамыған елдері арасынан жоғары дамыған елдері қатарына қосылды.

  1. Адам Даму Индексі  Исландия 0.968 ()
  2. Адам Даму Индексі  Норвегия 0.968 ()
  3. Адам Даму Индексі  Канада 0.967 ( 1)
  4. Адам Даму Индексі  Аустралия 0.965 ( 1)
  5. Адам Даму Индексі  Ирландия 0.960 ()
  6. Адам Даму Индексі  Нидерланд 0.958 ( 3)
  7. Адам Даму Индексі  Швеция 0.958 ( 1)
  8. Адам Даму Индексі  Жапония 0.956 ()
  9. Адам Даму Индексі  Люксембург 0.956 ( 9)
  10. Адам Даму Индексі  Швейцария 0.955 ( 3)
  11. Адам Даму Индексі  Франция 0.955 ( 1)

  1. Адам Даму Индексі  Финляндия 0.954 ( 1)
  2. Адам Даму Индексі  Дания 0.952 ( 1)
  3. Адам Даму Индексі  Аустрия 0.951 ( 1)
  4. Адам Даму Индексі  АҚШ 0.950 ( 3)
  5. Адам Даму Индексі  Испания 0.949 ( 3)
  6. Адам Даму Индексі  Бельгия 0.948 ( 1)
  7. Адам Даму Индексі  Грекия 0.947 ( 6)
  8. Адам Даму Индексі  Италия 0.945 ( 1)
  9. Адам Даму Индексі  Жаңа Зеландия 0.944 ( 1)
  10. Адам Даму Индексі  Ұлыбритания 0.942 ( 4)
  11. Адам Даму Индексі  Гонконг 0.942 ( 1)

  1. Адам Даму Индексі  Германия 0.940 ( 1)
  2. Адам Даму Индексі  Израиль 0.930 ( 1)
  3. Адам Даму Индексі  Корея Республикасы 0.928 ( 1)
  4. Адам Даму Индексі  Словения 0.923 ( 1)
  5. Адам Даму Индексі  Бахрейн 0.919 ( 3)
  6. Адам Даму Индексі  Сингапур 0.918 ( 3)
  7. Адам Даму Индексі  Кувейт 0.912 ( 4)
  8. Адам Даму Индексі  Кипр 0.912 ( 2)
  9. Адам Даму Индексі  БАӘ 0.903 ( 8)
  10. Адам Даму Индексі  Бахрейн 0.902 ( 9)
  11. Адам Даму Индексі  Португалия 0.900 ( 4)

Тізбекке кірмеген елдер

Келесі елдер 2008 жылғы тізбекке кірмейқалған. Себебі, олардың үкіметтері керекті ақпаратты жинай алмаған немесе онымен бөліскісі келмеген.

Африка

Еуропа

Океания

2007/2008 баяндама

2007/2008 жж баяндама Бразилияның Брасилия қаласында ең алғаш жарияланды. Оның басты тақырыбы "Климат өзгерісіне қарсы күрес: бөлінген әлемдегі адам ынтымақтастығы." болды.

A HDI of 0.8 or more is considered to represent "high development". This includes all developed countries, such as those in Солтүстік Америка, Western Europe, Океания, and Eastern Asia, as well as some developing countries in Eastern Europe, Орталық және Оңтүстік Америка, Southeast Asia, the Caribbean, and the oil-rich Arabian Peninsula. Seven countries were promoted to this category this year, leaving the "medium development" group: Albania, Беларусь, Бразилия, Ливия, Солтүстік Македония, Ресей and Сауд арабиясы.

On the following table, green arrows () represent an increase in ranking over the previous study, while red arrows () represent a decrease in ranking. They are followed by the number of spaces they moved. Blue dashes () represent a nation that did not move in the rankings since the previous study.

  1. Адам Даму Индексі  Исландия 0.968 ( 1)
  2. Адам Даму Индексі  Норвегия 0.968 ( 1)
  3. Адам Даму Индексі  Аустралия 0.962 ()
  4. Адам Даму Индексі  Канада 0.961 ( 2)
  5. Адам Даму Индексі  Ирландия 0.959 ( 1)
  6. Адам Даму Индексі  Швеция 0.956 ( 1)
  7. Адам Даму Индексі  Швейцария 0.955 ( 2)
  8. Адам Даму Индексі  Жапония 0.953 ( 1)
  9. Адам Даму Индексі  Нидерланд 0.953 ( 1)
  10. Адам Даму Индексі  Франция 0.952 ( 6)

  1. Адам Даму Индексі  Финляндия 0.952 ()
  2. Адам Даму Индексі  АҚШ 0.951 ( 4)
  3. Адам Даму Индексі  Испания 0.949 ( 6)
  4. Адам Даму Индексі  Дания 0.949 ( 1)
  5. Адам Даму Индексі  Аустрия 0.948 ( 1)
  6. Адам Даму Индексі  Бельгия 0.946 ( 4)
  7. Адам Даму Индексі  Ұлыбритания 0.946 ( 1)
  8. Адам Даму Индексі  Люксембург 0.944 ( 6)
  9. Адам Даму Индексі  Жаңа Зеландия 0.943 ( 1)
  10. Адам Даму Индексі  Италия 0.941 ( 3)

  1. Адам Даму Индексі  Гонконг 0.937 ( 1)
  2. Адам Даму Индексі  Германия 0.935 ( 1)
  3. Адам Даму Индексі  Израиль 0.932 ()
  4. Адам Даму Индексі  Грекия 0.926 ()
  5. Адам Даму Индексі  Сингапур 0.922 ()
  6. Адам Даму Индексі  Корея Республикасы 0.921 ()
  7. Адам Даму Индексі  Словения 0.917 ()
  8. Адам Даму Индексі  Кипр 0.903 ( 1)
  9. Адам Даму Индексі  Португалия 0.897 ( 1)
  10. Адам Даму Индексі  Бахрейн 0.894 ( 4)

2009 баяндама

2009 жылғы баяндаама 2009 жылдың қазан айында шығып, адам миграциясы сұрақтарымен айналысатын болады.

Соңғы бірінші болған 10 ел

Төмендегі тізім түрлі жылдары тізбектегі бірінші болған елдерді көрсетеді. Канада сегіз рет тізбекте ең жоғарғы орын алса, Норвегия алты рет, Жапония үш рет және Исландия екі рет бірінші болып аталынды.

Баяндамалардағы болған нәрселер

Сондағы жыл баяндама басылған мерзімді белгілейді. Жақшадағы жылдар индекстің қай жылға сәйкес саналғандығын көрсетеді.

2008 қайта қарау

The 2008 Statistical Update calculated HDIs for past years using a consistent methodology and data series. They are not strictly comparable with those in earlier Human Development Reports. The index was calculated using data pertaining to the year shown.

Сынау

The Human Development Index has been criticized on a number of grounds, including failure to include any ecological considerations, focusing exclusively on national performance and ranking, and not paying much attention to development from a global perspective. Two authors claimed that the human development reports "have lost touch with their original vision and the index fails to capture the essence of the world it seeks to portray". The index has also been criticized as "redundant" and a "reinvention of the wheel", measuring aspects of development that have already been exhaustively studied. The index has further been criticized for having an inappropriate treatment of income, lacking year-to-year comparability, and assessing development differently in different groups of countries.

Some authors have proposed alternative indices to address some of the index's shortcomings.

Economist Bryan Caplan has criticized the way scores in each of the three components are bounded between zero and one, so rich countries effectively cannot improve their ranking in certain categories, even though there is a lot of scope for economic growth and longevity left, "This effectively means that a country of immortals with infinite per-capita GDP would get a score of .666 (lower than South Africa and Tajikistan) if its population were illiterate and never went to school." Scandinavian countries consistently come out top on the list, he argues, "because the HDI is basically a measure of how Scandinavian your country is."

The HDI has been criticized as a redundant measure that adds little to the value of the individual measures composing it; as a means to provide legitimacy to arbitrary weightings of a few aspects of social development; as a number producing a relative ranking which is useless for inter-temporal comparisons, and difficult to compare a country's progress or regression because the HDI for a country in a given year depends on the levels of, say, life expectancy or GDP per capita of other countries in that year. However, each year, UN member states are listed and ranked according to the computed HDI. If high, the rank in the list can be easily used as a means of national aggrandizement; alternatively, if low, it can be used to highlight national insufficiencies. Using the HDI as an absolute index of social welfare, some authors have used panel HDI data to measure the impact of economic policies on quality of life.

Түсініктемелер

Қосымша Сілтемелер

Адам Даму Индексі 

Tags:

Адам Даму Индексі Қысқаша мәліметАдам Даму Индексі МетодологиясыАдам Даму Индексі 2008 статистикалық жаңартуАдам Даму Индексі 20072008 баяндамаАдам Даму Индексі 2009 баяндамаАдам Даму Индексі Соңғы бірінші болған 10 елАдам Даму Индексі СынауАдам Даму Индексі ТүсініктемелерАдам Даму Индексі Қосымша СілтемелерАдам Даму Индексі

🔥 Trending searches on Wiki Қазақша:

ЖарықТранспирацияИсламдағы жыныстық өмір әдебіМиграцияЖүйке жүйесіЕтістікСөз тіркесі1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалысЕсімдікАйнымалы токАуаОксидтерМитохондрияАлкандарТоталитаризмӘлеуметтануСүреЕкінші дүниежүзілік соғысТері ауруларыОғыз мемлекетіОразаКүйші (поэма)Болмыс (философия)Қазақстанның ХХ ғасырдың бас кезіндегі ғылыми мекемелері мен ғылыми-зерттеу жұмыстарыҚазақстан соғыстан кейінгі кезеңдеҚыпшақтарТүркістан автономиясыСебеп-салдар салалас құрмалас сөйлемҚырғызстанҚазақстан демографиясыДауысты дыбыстарҚазан төңкерісіӘл-Ихлас сүресіMicrosoft ExcelҚазақстан қалаларыӘбдіжәміл Кәрімұлы НұрпейісовҚазақстанда кеңес өкіметі орнауының ерекшелігі. Азаматтық қарсы тұруЛексикаМұхтар Мұқанұлы МағауинЖерИслам пайғамбарларыКүйікАлаш қозғалысыАльдегидтерҚазақ тіліндегі өсімдік атауларының тізіміЗейінЖүктілікҚытайҚазақтың ұлттық тағамдарыНуклеин қышқылдарыЖер қыртысыБейішСабақтас құрмалас сөйлемГалогендерАзаматтық құқықЕрмұхан Бекмаханұлы БекмахановАуыз бекітуҚоршаған ортаны қорғау туралы заңМал шаруашылығыФилософияБұлтты технологияБиосфераФотосинтездің жарық және қараңғы фазаларыҚазақстан ұлттық парктерінің тізіміЭтносСтолыпин реформасыҚарсылықты салалас құрмалас сөйлемТәжікстанКөкпарАлаш партиясыӨтНамазды бұзатын нәрселерӨзбекстанСөйлем мүшелеріАдамгершілікНефронҚалқанша безДәрумен🡆 More