চৈয়দ আব্দুল মালিক

চৈয়দ আব্দুল মালিক
জন্ম	১৫ জানুৱাৰী, ১৯১৯ নাহৰণি, গোলাঘাট
মৃত্যু	২০ ডিচেম্বৰ, ২০০০
পেচা	গল্পকাৰ, ঔপন্যাসিক, কবি, নাট্যকাৰ, জীৱনী লেখক, প্ৰৱন্ধকাৰ, ভ্ৰমণ কাহিনী ৰচোঁতা তথা অধ্যাপক
ভাষা	অসমীয়া
ৰাষ্ট্ৰীয়তা	ভাৰতীয়
নাগৰিকত্ব	ভাৰতীয়
শিক্ষা	ইংৰাজী সাহিত্যৰ স্নাতক অসমীয়া সাহিত্যৰ স্নাতকোত্তৰ
মাতৃশিক্ষায়তন	কটন বিশ্ববিদ্যালয় গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়
সময়	শেষ আৱাহনৰ যুগৰ পৰা প্ৰকাশৰ যুগলৈ
উল্লেখনীয় কৰ্মৰাজি	ধন্য নৰ তনু ভাল অঘৰী আত্মাৰ কাহিনী
উল্লেখযোগ্য বঁটা	ছোভিয়েট দেশ নেহৰু বঁটা(১৯৬৫) সাহিত্য অকাডেমি বঁটা(১৯৭২) অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতি (১৯৭৭), পদ্মশ্ৰী বঁটা (১৯৮৪) পদ্মভূষণ(১৯৯২) অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটা(১৯৯৪) শংকৰদেৱ বঁটা(১৯৯৫)
দাম্পত্যসংগী	চৈয়দা হাচনা মালিক
সন্তান	চৈয়দা নিচাত চিৰিণ জিনেইদা(প্ৰথম কন্যা) ফৰ্জিনা জাহানা মচিহা(দ্বিতীয়া কন্যা) চৈয়দা মঞ্জুমা ৰাহত ইকবাল(তৃতীয়া কন্যা) চৈয়দা হাব্বা আফনান গুলচাৰা (চতুৰ্থা কন্যা) চৈয়দা মান্না কমৰ নুৰানী(পঞ্চমা আৰু কনিষ্ঠা কন্যা) চৈয়দ কামিল হায়াত এহতেছাম (পুত্ৰ)

গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ লোক সংস্কৃতি বিভাগৰ গৱেষণা আঁচনিৰ অধীনত গৱেষণা কৰি ১৯৫৮ চনত মালিকে প্ৰকাশ কৰা তেখেতৰ গৱেষণা ভিত্তিক গ্ৰন্থ ‘অসমীয়া জিকিৰ আৰু জাৰী’ অসমীয়া সাহিত্যলৈ এক অমূল্য অৱদান।তেওঁৰ আন এখন গ্ৰন্থ হ’ল চুফী আৰু চুফীবাদ।

মালিকে শংকৰদেৱৰ জীৱনৰ আধাৰত ‘ধন্য নৰ তনু ভাল’ (১৯৮৭) শীৰ্ষক, ৪৩৮ পৃষ্ঠাৰ বৃহৎ কলেৱৰৰ এখন উপন্যাস ৰচনা কৰিছিল। অসমীয়া উপন্যাস সাহিত্যত ‘ধন্য নৰ তনু ভাল’ শংকৰদেৱৰ জীৱন ভিত্তিক প্ৰথমখন উপন্যাস। তেওঁ মাধৱদেৱৰ বৰ্ণাঢ্য কৰ্ম আৰু জীৱনক লৈও ‘প্ৰেম অমৃতৰ নদী’ নামে এখন উপন্যাস ৰচনা কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও মালিকে ৰচনা কৰা অঘৰী আত্মাৰ কাহিনী, সূৰুজমুখীৰ স্বপ্ন, আধাৰশিলা আদি অসমীয়া উপন্যাস সাহিত্যত মাইলৰ খুঁটি।ৰজনীকান্ত বৰদলৈৰ পাছত ‘উপন্যাস সম্ৰাট’ অভিধা চৈয়দ আব্দুল মালিকৰ ক্ষেত্ৰতো প্ৰয়োগ কৰা হয়।

মালিকৰ এক ৰাজনৈতিক জীৱনো আছিল। তেওঁ স্বাধীনতাৰ আগতে গঠিত হোৱা মুছলীম লীগত, ১৯৪৫-৪৬ চনত যোগদান কৰিছিল। মালিক কমিউনিষ্ট পাৰ্টিৰ সক্ৰিয় সদস্য নাছিল। তথাপি ১৯৫৭ চনৰ সাধাৰণ নিৰ্বাচনত যোৰহাট-গোলাঘাট লোকসভা সমষ্টিৰ পৰা কমিউনিষ্ট পাৰ্টিৰ সমৰ্থনত প্ৰতিদ্বন্দিতা কৰি কংগ্ৰেছ প্ৰাৰ্থীৰ হাতত পৰাজিত হয়। ১৯৭১ চনত তেওঁ কংগ্ৰেছ দলত যোগদান কৰে আৰু ১৯৭২ চনত গৃহ সমষ্টি দেৰগাঁৱৰ পৰা অসম বিধান সভাৰ নিৰ্বাচনত প্ৰতিদ্বন্দিতা কৰি পুনৰ পৰাজিত হয়। ১৯৭৬ চনত কংগ্ৰেছ দলৰ প্ৰাৰ্থী ৰূপে তেওঁ অসমৰ পৰা ৰাজ্যসভালৈ নিৰ্বাচিত হয় আৰু ১৯৮২ চনত তেওঁৰ সাংসদীয় কাৰ্যকালৰ অন্ত পৰে। তেওঁ সংখ্যালঘু উন্নয়ন ব’ৰ্ডৰ সভাপতি আছিল। অসম আন্দোলনৰ সময়ত মালিকক পৰিয়াল সহিতে সমাজৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰা হৈছিল।বিভিন্ন সময়ত বিভিন্ন ৰাজনৈতিক মতাদৰ্শ গ্ৰহণ কৰি তেওঁ বিতৰ্কৰ বলি হৈছিল।

বৈচিত্ৰ্যময় সৃষ্টিশীলতা, মধুৰ ব্যক্তিত্ব, মনোৰম ৰসিক কথকতাৰ বাবে তেওঁ জীৱনকালতে সৰ্বজন প্ৰিয় এক কিংবদন্তি পৰিণত হৈছিল।

অসমীয়া সাহিত্যলৈ মালিকৰ অৱদানৰ বিষয়ে সুঁৱৰি কথাশিল্পী হোমেন বৰগোহাঞিয়ে লিখিছে,

…‘মালিকে যি বিশাল চিত্ৰশালা সৃষ্টি কৰি থৈ গৈছে সেই চিত্ৰশালাত অসমীয়া সমাজে নিজৰ প্ৰতিচ্ছবি দেখিবলৈ পায়…এই কথা ক’লে বোধহয় অত্যুক্তি কৰা নহ’ব যে আধুনিক যুগত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ পিছত মালিকেই হ’ ল দ্বিতীয়জন লেখক যিজনে সমগ্ৰ অসমীয়া জাতিৰ হৃদয় জয় কৰিবলৈ সমৰ্থ হৈছে।’(‘মালিকৰ সুখ-দুখ’)…

সপ্তদশ শতিকাৰ আগভাগত মালিকৰ পূৰ্ব পুৰুষৰ অসমলৈ আগমণ ঘটিছিল। অসমলৈ অহা চাৰিগৰাকী মুছলমান সাধকৰ অন্যতম হজৰত খোন্দকাৰ পীৰ মালিকৰ উপৰি পুৰুষ। মালিকৰ পঞ্চম পুৰুষ চৈয়দ জওহৰ আলিৰপৰা ছয় পুৰুষ উজনি অসমৰ নাহৰণিত বসবাস কৰিছে। নাহৰণি মুছলীম বসতিপূৰ্ণ গাঁও; জিকিৰ আৰু জাৰী চৰ্চাৰ প্ৰাণকেন্দ্ৰ বুলিও নাহৰণিৰ এক সুকীয়া পৰিচয় আছে।

গোলাঘাট জিলা অন্তৰ্গত, এই নাহৰণিতে ১৯১৯ চনৰ ১৫ জানুৱাৰী/ ১৬ জানুৱাৰী তাৰিখে চৈয়দ আব্দুল মালিকৰ জন্ম হয়। পিতৃ ৰহমত আলী আৰু মাতৃ চৈয়দা লুৎফুন্নিছা মালিকৰ শিক্ষাৰম্ভ হয় নাহৰণি নিম্ন বুনিয়াদী বিদ্যালয়ত। তাৰপিছত তেওঁ দেৰগাঁও এম ই স্কুলত শিক্ষা লাভ কৰে। তেওঁ যোৰহাট চৰকাৰী হাইস্কুলৰ পৰা ফাৰ্চী ভাষাত লেটাৰ সহ প্ৰথম বিভাগত প্ৰৱেশিকা, যোৰহাট মহাবিদ্যালয়ৰ পৰা আই এ আৰু কটন মহাবিদ্যালয়ৰ পৰা ১৯৪১ ত ইংৰাজী বিষয়ত সন্মানসহ সুখ্যাতিৰে বি.এ. পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। কেইবা বছৰ চাকৰি কৰাৰ পাছত ১৯৫১ ত গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা অসমীয়া বিভাগত প্ৰাইভেটকৈ এম.এ. পাছ কৰে।

১৯৪২ ত আবকাৰী বিভাগৰ চাব ইন্সপেক্টৰ হিচাপে কৰ্ম জীৱন আৰম্ভ কৰা মালিকে দ্বিতীয় মহাসমৰৰ সময়ত সামৰিক বিভাগত যোগ দি প্ৰায় দুবছৰ কাম কৰিছিল। ১৯৪৬ ত যোৰহাট মহাবিদ্যালয়ত পাৰ্ছী ভাষাৰ প্ৰবক্তা হিচাপে দুবছৰ কাম কৰি শ্বিলং-গুৱাহাটী অনাতাঁৰ কেন্দ্ৰত প্ৰ'গেম এচিষ্টেণ্ট হিচাপে যোগ দিয়ে। ডেৰ বছৰ এই কাম কৰাৰ পাছত ঢেকীয়াল হাইস্কুল আৰু কুৰালগুৰি হাইস্কুলত শিক্ষকতা কৰে। তেওঁ ১৯৫০ চনত গোলাঘাট ঢেকীয়াল হাইস্কুলৰ সহকাৰী শিক্ষক আৰু ১৯৫১ চনত কুৰালগুৰি হাইস্কুলৰ প্ৰতিষ্ঠাপক প্ৰধান শিক্ষক ৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। তাত কাম কৰি থকা সময়তে প্ৰাইভেটকৈ গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা অসমীয়া সাহিত্যত দ্বিতীয় শ্ৰেণীৰ প্ৰথম স্থান লৈ স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে আৰু লগে লগে আহি ১৯৫১ৰ পৰা ১৯৭৬ লৈ যোৰহাটৰ জে বি কলেজত অসমীয়া বিভাগৰ প্ৰবক্তা হিচাপে কাম কৰে। পিছত এই বিভাগৰ মুৰব্বী ৰূপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে। ১৯৬৩ৰ পৰা ১৯৬৯ লৈ সাহিত্য অকাডেমি কাউন্সিলৰ সদস্য হিচাপে থকা মালিক ১৯৬৯ত অসম সাহিত্য সভাৰ প্ৰধান সম্পাদক নিৰ্বাচিত হয়। ১৯৭৬ত ৰাজ্যসভাৰ সাংসদ হিচাপে নিৰ্বাচিত মালিকে তাৰ পাছৰ বছৰত অসম সাহিত্য সভাৰ অভয়াপুৰী অধিবেশনৰ সভাপতি হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়। জীৱনৰ কোনো এক নিৰ্দিষ্ট দিশৰ সূত্ৰতে সীমাবদ্ধ নথকা মালিক ভাৰতীয় গণ নাট্য সংঘ আৰু কমিউনিষ্ট আন্দোলনৰ সৈতেও ডেকা বয়সত ওতপ্ৰোতভাৱে জড়িত আছিল।

চৈয়দ আব্দুল মালিকৰ ২০০০ চনৰ ২০ ডিচেম্বৰত, ৮১ বছৰ বয়সত মৃত্যু হয় ৮২ বছৰ সম্পূূূূূৰ্ণ কৰিবলৈ কিছুদিনহে বাকী আছিলে । ২০০০ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহৰ ৪ তাৰিখে উশাহ-নিশাহত হোৱা কষ্টৰ ববে তেওঁক আই চি ইউত ভৰ্তি কৰোৱা হৈছিল। কিন্তু স্বাস্থ্যৰ অধিক অৱনতি ঘটাত তেওঁক ঘৰলৈ ঘূৰাই অনা হয়। ঘৰতে ১৯ ডিচেম্বৰৰ ৰাতি ১২ বাজি ২৫ মিনিটত আব্দুল মালিকে শেষ নিশ্বাস ত্যাগ কৰে।

সহায়ক গ্ৰন্থপূঞ্জী

• "পদ্মনাথ গোহাঞিবৰুৱাৰ পৰা ৰংবং তেৰাঙলৈ", লেখক: ড॰ ত্ৰিদিব গোস্বামী।

বাহ্যিক সংযোগ

• Renowned Litterateur Syed Abdul Malik Remembered Archived 2016-03-04 at the Wayback Machine
• Syed Abdul Malik's Novel Surujmukhir Sopno, a youtube video