হাতী দাঁত শিল্প (ইংৰাজী: Ivory Industries of Assam) পুৰণি অসমৰ কুটীৰ শিল্প সমূহৰ ভিতৰত অন্যতম আছিল৷ সেই সময়ত অসমৰ হাবিত প্ৰচুৰ পৰিমাণে হাতী পোৱা গৈছিল আৰু হাতীৰ দাঁত আৰু হাঁড়েৰে এই শিল্প গঢ়ি উঠিল৷ আহোম যুগৰ অৰ্থনীতিতো ই বিশেষ ভূমিকা পালন কৰিছিল৷ আহোম যুগত বৈদেশিক বাণিজ্যত হাতী দাঁত প্ৰচুৰ পৰিমাণে ৰপ্তানি কৰা হৈছিল৷ অসম বৃটিছৰ অধীনলৈ যোৱাৰ পিছৰছোৱা সময়ত এই শিল্পৰ প্ৰাচুৰ্য কমি যাবলৈ ধৰে৷ নামনি অসমৰ বৰপেটা অঞ্চল হাতী দাঁতৰ শিল্পৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ অসমৰ এই শিল্প বৰ্তমান অৱশ্যে লুপ্তপ্ৰায় অৱস্থা পাইছেহি যদিও কেৱল বৰপেটা সত্ৰতেই হাতী দাঁতৰ শিল্প জনা লোক এতিয়াও আছে৷ হাতী দাঁত শিল্পৰ লগত জড়িত লোকসকলক “বক্তাৰ খনিকৰ’’ নামে জনা হৈছিল৷ এই লোকসকলক আহোম ৰজাসকলে যথেষ্ট মাটি-বাৰী আৰু শ্ৰমিক যোগান ধৰি জীৱিকা সুনিশ্চিত কৰাৰ লগতে শিল্পটোৰ বাবে কেঁচামালৰো যোগান ধৰিছিল৷
প্ৰাচীন কালৰে পৰা অসমৰ ৰজা-মহাৰজাসকলৰ মাজত উপহাৰ সামগ্ৰীত হাতী দাঁতৰ বিবিধ সামগ্ৰীৰ প্ৰচলন আছিল৷ প্ৰাগজ্যোতিষপুৰৰ ৰজা ভগদত্তই যুধিষ্ঠিৰলৈ আন বস্তুৰ লগতে হাতী দাঁতৰ নাল লগোৱা তৰোৱাল উপহাৰ দিছিল বুলি মহাভাৰতত উল্লেখ আছে৷ কুমাৰ ভাস্কৰ বৰ্মাই ৰজা হৰ্ষবৰ্ধনক হাতী দাঁতেৰে নিৰ্মিত বিভিন্ন বস্তু উপহাৰ হিচাপে দিছিল৷ আহোম যুগতো ৰজাসকলে আন ৰাজ্যৰ লগত সন্ধি কৰিলে অন্যান্য বস্তুৰ লগতে হাতী দাঁতৰ বিভিন্ন বস্তু উপঢৌকন হিচাপে পঠিয়াইছিল৷ চুতীয়া ৰজা নীতিপালে ১৫২৩ চনত সন্ধিৰ প্ৰস্তাৱ দিওঁতে আহোম সেনাপতিলৈ দুখন হাতী দাঁতৰ পাটী উপহাৰ দিছিল৷ ৰুদ্ৰসিংহয়ো দিল্লীৰ সম্ৰাটলৈ কটকী পঠিয়াওঁতে হাতী দাঁতৰ পাটী, বিচনী, ডবা খেলৰ গুটি আদি উপহাৰ দিয়াৰ কথা জনা যায়৷ জয়ধ্বজ সিংহই ঔৰংজেৱলৈ, কমলেশ্বৰ সিংহই ভোটদেশৰ ৰজালৈ মিত্ৰতাৰ চিনস্বৰূপে হাতী দাঁতৰ পৰা তৈয়াৰী বিভিন্ন সামগ্ৰী দিছিল৷
হাতী দাঁতৰ পৰা থলুৱা পদ্ধতিৰে পাটী, পীৰা, তৰোৱালৰ নাল, কটাৰীৰ ডাব, লাঠি, টেমা, ফণি, সঁফুৰা, আসন, শৰাই, দেৱ-দেৱীৰ মূৰ্তি আদিৰ লগতে আন আন অলংকৰো তৈয়াৰ কৰা হৈছিল৷
হাতী দাঁত যথেষ্ট টান আৰু নিমজ৷ সেয়ে ইয়াক কটি বিভিন্ন আকাৰ দিবলৈ সহজ৷ হাতী দাঁতৰ বেঁকা ৰূপ থলুৱা পদ্ধতিৰে পোন কৰা হৈছিল৷ বিশেষ অনুপাতত মাটি আৰু গোবৰ মিহলাই তাৰে দাঁতৰ ওপৰত লেপন দি জুইত সেকি দাঁতৰ ভাঁজ পোন কৰা হৈছিল৷
This article uses material from the Wikipedia অসমীয়া article অসমৰ হাতী দাঁত শিল্প, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). আন একো উল্লেখ নাথাকিলে এই বিষয়বস্তু CC BY-SA 4.0 ৰ আওতাত উপলব্ধ। Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki অসমীয়া (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.