অমৃতসৰৰ স্বৰ্ণমন্দিৰ

১৫৭৭ চনত চতুৰ্থ শিখ গুৰু ৰাম দাসে অমৃতসৰ নগৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল বুলি জনা যায়৷ মোগল সম্ৰাট আকবৰে ৰাম দাসক এটা পুখুৰীসহ এডোখৰ মাটি দান কৰিছিল৷ ৰাম দাসে এই পুখুৰীকে 'অমৃতসৰ' (অৰ্থাৎ অমৃতৰ সৰোবৰ) নাম দি তাক এটা প্ৰকাণ্ড সৰোবৰলৈ ৰূপান্তৰিত কৰে৷ এই সৰোবৰৰ নাম অনুসৰিয়েই নগৰখনৰ নামো অমৃতসৰ হয়৷ এই সৰোবৰৰ মাজতে ৰাম দাসৰ পুত্ৰ পঞ্চম শিখ গুৰু অৰ্জুনদেৱে ১৬০১ চনত হিন্দু আৰু মুছলমান স্থাপত্যৰ সমন্বয়ত এটা মন্দিৰ নিৰ্মান কৰে, নাম যাৰ হৰিমন্দিৰ৷ এই মন্দিৰৰ আধাৰশিলা স্থাপন কৰিছিল লাহোৰৰ পৰা অহা মুছলমান সন্ত হজৰত মিঞা মিৰে৷ ১৬০৪ চনত অৰ্জুনদেৱে সংকলিত কৰা শিখসকলৰ ধৰ্মগ্ৰন্থ হাতে লিখা গ্ৰন্থ চাহিব হৰিমন্দিৰত স্থাপন কৰা হয়৷ এনেদৰে ক্ৰমান্বয়ে অমৃতসৰ আৰু হৰিমন্দিৰ শিখসকলৰ পবিত্ৰ তীৰ্থৰূপে গঢ়ি উঠে৷ ১৭৬১ চনত আফগান আক্ৰমনকাৰী আহম্মদ শ্বাহ দুৰানি ৰ আক্ৰমণত এই মন্দিৰটো ধ্বংসপ্ৰাপ্ত হয়৷ ১৭৬৪ চনত মন্দিৰটো পুনৰ নিৰ্মাণ হয়৷ ১৮৩০ চনত মহাৰাজ ৰণজিৎ সিঙেমাৰ্বলেৰে মন্দিৰটো তিনিমহলীয়াকৈ পুনৰ নিৰ্মাণ কৰাৰ লগতে ইয়াৰ তামৰ গম্বুজ আৰু চালখন ৪০০ কিল'গ্ৰাম সোনৰ পাটেৰে মেৰিয়াই দিয়ে৷ তেতিয়াৰে পৰা এই মন্দিৰটো স্বৰ্ণমন্দিৰ হিচাপে জনাজাত হয়৷ দৰবাৰ চাহিব নামেৰেও মন্দিৰটো প্ৰসিদ্ধ৷

অমৃতসৰসৰোবৰটোৰপৰা মন্দিৰলৈ ৬০ মিটাৰ (১৯৬ ফুট ) দীঘল মাৰ্বলেৰে বন্ধোৱা পথ এটা আছে৷ ইয়াৰ প্ৰবেশ পথত খোদিত কৰা হৈছে গুৰুমুখী ভাষাত লিখা গ্ৰন্থ চাহিবৰ উদ্ধৃতি৷ মন্দিৰৰ কাচখচিত বেৰবোৰ হিন্দু আৰু মুছলমান স্থাপত্যশৈলীৰ সোণ আৰু ৰং-বিৰঙৰ ফুলেৰে অলংকৃত৷ স্বৰ্ণ মন্দিৰৰ চাৰিওফালে চাৰিখন দুৱাৰ৷ ইয়াৰ অৰ্থ, এই মন্দিৰ সকলো জাতি আৰু সম্প্ৰদায়ৰ বাবে মুকলি৷ মন্দিৰটোৰ সমীপতে থকা এখন বাগিচাত আছে ৫০ মিটাৰ ওখ আঠকোণ বিশিষ্ট মন্দিৰ অটল চাহিব গুৰুদ্বাৰ৷ ১৯৮৪ চনৰ ৬ জানুৱাৰিত শিখ উগ্ৰপন্থীৰ সন্ধানত ভাৰতীয় সেনাই চলোৱা "অপাৰেশ্যন ব্লু ষ্টাৰ" অভিযানত মন্দিৰটোৰ যথেষ্ট ক্ষতি হয়৷