O hidrocheno (d'o latín Hydrogenium) ye un elemento quimico con simbolo H y numero atomico 1.
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Hidrocheno | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||
Información cheneral | |||||||||||||||||||||||||
Nombre, simbolo, numero | Hidrocheno, H, 1 | ||||||||||||||||||||||||
Serie quimica | No metal | ||||||||||||||||||||||||
Grupo, periodo, bloque | 1, 1, s | ||||||||||||||||||||||||
Color | Gas incoloro | ||||||||||||||||||||||||
Peso atomico | 1.00794(7) g·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
Configuración electronica | 1s1 | ||||||||||||||||||||||||
Electrons por capa | 1 | ||||||||||||||||||||||||
Propiedaz fisicas | |||||||||||||||||||||||||
Fase | Gas | ||||||||||||||||||||||||
Densidat | (0 °C, 101.325 kPa) 0.08988 g/L | ||||||||||||||||||||||||
Punto de fusión | 14.01 K (−259.14 °C, −434.45 °F) | ||||||||||||||||||||||||
Punto d'ebullición | 20.28 K (−252.87 °C, −423.17 °F) | ||||||||||||||||||||||||
Punto triple | 13.8033 K (-259°C), 7.042 kPa | ||||||||||||||||||||||||
Punto critico | 32.97 K, 1.293 MPa | ||||||||||||||||||||||||
Entalpía de fusión | (H2) 0.117 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
Entalpía de vaporización | (H2) 0.904 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
Calor especifica | (25 °C) (H2) 28.836 J·mol−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Propiedaz atomicas | |||||||||||||||||||||||||
Estructura cristalina | hexagonal | ||||||||||||||||||||||||
Estatos d'oxidación | 1, −1 (Oxido anfotero) | ||||||||||||||||||||||||
Electronegatividat | 2.20 (escala de Pauling) | ||||||||||||||||||||||||
Enerchías d'ionización | 1ª: 1312.0 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
Radio atomico | 25 pm | ||||||||||||||||||||||||
Radio atomico (calc.) | 53 pm | ||||||||||||||||||||||||
Radio covalent | 37 pm | ||||||||||||||||||||||||
Radio de van der Waals | 120 pm | ||||||||||||||||||||||||
Atra información | |||||||||||||||||||||||||
Conductividat termal | (300 K) 180.5 m W·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||
Velocidat d'o sonito | (gas, 27 °C) 1310 m/s | ||||||||||||||||||||||||
Numero CAS | 1333-74-0 | ||||||||||||||||||||||||
Isotopos mas estables | |||||||||||||||||||||||||
|
Forma un gas diatomico (H2) inodoro, incoloro y altament inflamable. Ye o elemento mas lichero y o mas abundant en l'universo (un 75%), ya que se troba en cantidaz masivas en as estrelas.
Puet reaccionar con a mayoría d'elementos, fa parti de l'augua y d'a mayoría de compuestos organicos. Industrialment, s'usa en a producción d'amoniaco, como gas lichero en aerostatica y recientment en celulas de combustible d'hidrocheno.
O hidrocheno elemental ye poco abundant en a Tierra, encara que en o suyo ciclo principal, as estrelas se composan d'hidrocheno en estato de plasma. En o laboratorio, o hidrocheno ye preparato fendo reaccionar metals como o sen con acidos. A fabricación industrial se basa a sobén en a descomposición d'o gas natural u d'hidrocarburos como o Metano CH4. Tamién se puet obtener por a electrolisis de l'augua; ye un metodo simple, pero ineficient. Os cientificos, son mirando nuevas maneras de producir-ne. Una d'ellas, sería o emplego d'una alga verda. Atros posibles metodos incluyen a conversión de derivatos d'a biomasa como a glucosa u o sorbitol, reacción que se puet realizar a baixa temperatura gracias a l'uso d'un nuevo catalizador. A suyas principals aplicacions industrials son o refinato de combustibles fósils (por eixemplo, o hidrocracking) y a producción d'amoníaco (emplegato principalment pa fertilizants).
O hidrocheno tiene una masa de 1,00794(7)u, se fa liquido a 14 K y bulle a 17 K. En a suya forma molecular, H+H- H2, ye un no metal, gas a temperatura ambient, natural y esencial pa a vida. A suya densidat ye de 0.08988 g/L.
O hidrocheno tiene 3 isotopos estables, toz con valencia +1 / -1. O isotopo d'o hidrocheno mas comun en a naturaleza, conoixito como protio (parola poco emplegata) tien nomás un protón y dengún neutron ya que como ye una carga positiva (+) o protón porta un electrón (-). En os compuestos ionicos o hidrocheno puet adquirir carga electrica positiva convertindo-se en un catión (un solo protón) u una negativa, convertindo-se en un anión (un electrón). O hidrocheno puet formar compuestos con a mayoria d'os elementos y ye present en l'augua y en a mayoría d'os compuestos organicos, estando un d'os elementos que forman compuestos organicos. Fa una función important en a quimica. O hidrocheno forma hidruros (toz os compuestos que no tienen oxicheno terminan en -uro), os hidruros pueden estar metalicos, covalents u aluros hidricos. Amás forma as bases, (metal) + (OH)x y os acidos Hn(no Metal)x O a en a que muitas reaccions conlevan l'intercambio de protons entre moleculas solubles, ye l'unico atomo neutro pa o que a ecuación de Schrödinger puet estar resuelta analiticament. O estudio d'a enerchía y d'o enlace de l'atomo d'hidrocheno ha estato fundamental ta o desembolique d'a mecanica cuantica.
Hidrocheno viene d'o latín "hydrogenium", y iste d'o griego antigo ὕδωρ (hydor): "augua" y γένος-ου(genos): "chenerador", ye decir "chenerador d'augua".
A parola hidrocheno puet referir-se tanto a o elemento atomico (descrito en iste articlo), como a la molecula diatomica (H2) que se troba en trazas en l'atmosfera d'a Tierra. Os quimicos tienden a referir-se a ista molecula como dihidrocheno, molécula d'hidrocheno u hidrocheno diatomico, ta distinguir-la d'o elemento.
Bels procesos industrials, requieren de grans cantidaz d'hidrocheno, como o proceso de Haber ta a producción d'amoniaco, a hidrochenación de grasas y aceites, y ta a producción de metanol. O hidrocheno ye emplegato tamién en a hidrosealquilización, a hidrodesulfuración y o hidrocracking.
Atros usos son:
L'hidrocheno ye un gas extremadament inflamable. Reacciona violentament con o fluor y o cloro, mas que mas con o primero, con o que a reacción ye tan rapeda y imprevisible que no se puet controlar. L'augua pesata ye toxica ta a mayoría d'as especies, encara que a dosi mortal ye muit gran.
This article uses material from the Wikipedia Aragonés article Hidrocheno, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). O texto ye disponible baixo a Creative Commons Attribution/Share-Alike License; puede que sigan d'aplicación atros termins. Se veiga as Condicions d'uso ta más detalles. Wikipedia ye una marca rechistrada d'a Wiki Du học, una organización sin animo de lucro. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Aragonés (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.