Јодро

Јодро-кара јиилектерлӱ јулукту агаш. Јодро орустап черёмуха.

Географиязы

Јурт Алтай Республиканыҥ чике ле ортозында, Јодроныҥ суузы Чуйдыҥ суузына киргенинде турат. Айландыра Чуйдыҥ, Теректиниҥ, Јал-Мӧҥкӱниҥ сындары, Сымылтыныҥ, Кадринниҥ, Ӱч-Эҥмектиҥ тайгалары курчайт. Јери эмеш тапчы, тӧн јерде турат, айландыра кырлар сӱреен кају, јолдор кату. Меес келтейи как ташту болзо, арка јаны койу туйук агашту. Талайдыҥ кемјӱзинеҥ 892 метрге бийик.

Климады

Климады орто-континентал. Кейдиҥ ортојылдык температуразы −4,2 °С, изӱ кӱндердиҥ температуразыныҥ ӱстӱги бажы +36 °С, эҥ ле соок температураныҥ алтыгы учы −54 °С, јердиҥ ортојылдык температуразы 0 °С, јыл ичинде калганчы соок кӱн ле баштапкы соок кӱн 02.06/30.08, јыл ичинде соок јок кӱндердиҥ тоозы 87, јут-чыктыҥ кеми бир јылга 345 мм, салкынныҥ ортојылдык тӱргени 1 м/с, тыҥ салкынду кӱндердиҥ тоозы 13,1 (15 м/с тӱрген салкынду).

Ан-куштары

Тайгалары аҥдык јер, айу, бӧрӱ, тӱлкӱ, киш, тийиҥ, сарас, јоон мойын, јеекен, тооргы, койон ло јӱзӱн-јӱӱр оок аҥдар-куштар јӱрет. Куштардаҥ мында чай, кӱртӱк, ӱкӱ, мечиртке, јелечи, ылаачын, саныскан, тарал, каргаа, кускун, мӱркӱт, карчага, тейлеген, торлоо, бӧднӧ, аҥыр, турна, кӱӱк ле о.ӧ. бар.Јалаҥ актарда јерјиилек, аралда, аркада тийиҥкат, бороҥот, уйкӧс, тайабаш таркаган. Кӧп ӧзӱмдер чек јоголорго јеткен учун ″Алтай Республиканыҥ Кызыл бичигине″ кирген. Ол тоодо кызыл тазыл (орустап копеечник чайный), марал (орустап маральник), алтын тазыл (орустап родиола розовая) ла оноҥ до ӧскӧ кӧп чечектер ле ӧлӧҥдӧр. Сууларда балыктаҥ чортон, чараган, бел, ускуч, јылмай, тоозы кезем астаган да болзо, је бар.

Ӧзӱмдери

Айландыра ӧскӧн агаштардыҥ кӧп нургуны тыт, мӧш агаш. Суујакалай чиби, тал, каргана, кайыҥ агаштар ӧзӧт, бийиктей тытла кожо мӧш ӧзӧт. Тайга -тажы јиилектӱ, бороҥот, уйкӧс, тийиҥкат, кызылгат, тайабаш, калба, кӧжнӧ дӧ кӧп ӧзӧт. Чыкту ла кӧлӧткӧлӧй јерде ӧлӧҥ бийик болуп ӧзӧт, комургай, кулузын, кылбыш, башка-башка чечектер: буланат, балузын, быркырууш, саргай, кандык, кӱӱктаман, кӱнкајы ла о.ӧ. «Алтай Республиканыҥ Кызыл бичигине» кирген ӧзӱмдер кӧп, олордыҥ тоозында: арчын, алтын тазыл, марал чечек, кызыл тазыл ла о.ӧ..

Јери ле јолдоры

Јуртта 5 ором: Јииттердиҥ, Тоҥмок суу, Тӧс, Чуйдыҥ. Јурт Чуйдыҥ трагы деп федерал кӧӧлик јолдо турат. Јолдыҥ темдеги Р-256. Чике-Таманныҥ боочызына јетире 73 км.

Јурт 1860 јылдарда тӧзӧлгӧн.

Јуртта 2002 јылдыҥ тооалыжы аайынча 317 кижи болгон, олордыҥ 98 % алтайлар ла оноҥ до ӧскӧ укту улус болгон.

Окылу тил: орус, алтай

Кажы ла биле таҥынаҥ ээлемдӱ. Јылкы, соок тумчукту ла оок мал азыраары. Туризм.

Тӱӱкилик

Археологиялык

• Мӧҥкӱсалгыш (1224—1228);
• «Калбак-Таш» — јебрен тӱрк бичиктер (1229—1230). Јурттаҥ 13 км. Чуйдыҥ трагыныҥ 721-чи км;
• Ташта јурамалдар (945,1067,1068);
• Петроглифтерлӱ комплекс (995,1205,1208);
• Јебрен курган (1012).

Скобканыҥ ичинде кереестиҥ аҥылу темдек-тоозы кӧргӱзилген «Кереестердиҥ текши тоозы» деп бичикте.

Ар-бӱткендик

• Мӧҥкӱлерлӱ јалаҥ (740). Ашкайакту деп јерде. Чуйдыҥ сол јарады. Јурттаҥ 17-17,8 км;
• Узун Ашкайакту. Мӧҥкӱлерлӱ јалаҥ (1160). Јурттаҥ 15-16,5 км;
• Аҥду таш (1204);
• Ӱстӱги От-Тӱшкен. Мӧҥкӱлерлӱ јалаҥ (1228);

Скобканыҥ ичинде кереестиҥ аҥылу темдек-тоозы кӧргӱзилген «Кереестердиҥ текши тоозы» деп бичикте.

• Садалова, Тамара Михайловна (17.03.1960) — билимчи, филология билимдердиҥ докторы. Алтайский государственный университеттиҥ историко-филологический факультедин божоткон (1983, Барнаул). А. М. Горькийдиҥ адыла адалган телекейлик литератураныҥ институдыныҥ аспирантуразын божоткон (1992, Москва).

•  
  «Калбак-Таш» деп комплекс. Јодро јурттыҥ јанында
•  
  Алтарь Калбак-Таш
•  
  "Айлаткыштыҥ кереби".Ташта јурамал
•  
  "Куды јок јаан кижи". Ташта јурамал
•  
  "Аҥдар". Ташта јурамал
•  
  Калбак-Таш. Јебрен абра