Моррисон, Тони

То́ни Мо́ррисон (английлап Toni Morrison; чыгарда ады — Хло́я Арде́лия Уо́ффорд, английлап Chloe Ardelia Wofford; 1931 јылдыҥ кочкор айыныҥ 18-чи кӱнинде, Лорейн, Огайо — 2019 јылдыҥ куран айыныҥ 5-чи кӱнинде) — американ бичиичи.

Нобельдиҥ литературала сыйыныҥ лауреады (1993) «бийик амадуларлу поэзиязы американ јӱрӱмниҥ кезик јанын кӱйбуреткен» (орустап «которая в своих полных мечты и поэзии романах оживила важный аспект американской реальности»). Президенттиҥ Јайымныҥ медалин алган.

Тони Моррисон
Моррисон, Тони
Энедеҥ чыгарда ады английлап Chloe Ardelia Wofford
Чыккан ӧйи кочкор айдыҥ 18 кӱни 1931(0002-18-1931)[…]
Чыккан јери
Божогон ӧйи куран айдыҥ 5 кӱни 2019(0008-05-2019)[…] (88 јаш)
Божогон јери
Ороон
Иш-тоштыҥ бӱдӱми бичиичи, романист, либреттист, преподаватель университета, ӱлгерчи, детский писатель, чтец аудиокниг, редактор
Эш-нӧкӧри Harold Morrison[d]
Кайралдары ла премиялары
командор ордена Искусств и литературы кавалер ордена Почётного легиона Президентская медаль Свободы
Нобелевская премия по литературе

Норман Мейлердиҥ сыйы[d] (2009)

США-ныҥ Национал гуманитар медали

Вандербильдте Николастыҥ университединиҥ канцлериниҥ медали[d] (2013)

Джозефина Майлзтыҥ оклендте ПЕН-клубтыҥ сыйы[d] (2013)

Джанет Хайдингер Кафканыҥ сыйы[d] (1977)

Американ бичиктиҥ сыйы[d] (1988)

книжная премия Анисфилд-Вулф[d] (1988)

Художественный бичик јанынаҥ Пулитцеровский сый[d] (1988)

Хелмеричский сый[d] (1988)

премия «Общее благо» за выдающиеся заслуги[d] (1989)

Джефферсоновская лекция[d] (1996)

NAACP Image Award деп художественный литературада эҥ артык бичимел учун сый[d] (2004)

Конгресстиҥ библиотеказыныҥ тирӱ легендазы[d] (кандык ай 2000)

Зал славы женщин Огайо[d] (1982)

Лэнгтон Хьюзтыҥ медали[d] (1981)

Нью-Джерсиде мактыҥ залы[d]

Сорбонна университеттиҥ кӱндӱлӱ докторы[d]

Оксфорд университеттиҥ кӱндӱлӱ докторы[d]

Женевский университеттиҥ кӱндӱлӱ докторы[d]

премия Библиотеки Конгресса за американскую художественную литературу[d] (2011)

литературная премия Карла Сэндберга[d] (2010)

National Book Critics Circle Award for Fiction[d]

Премия Ивана Сандрофа за заслуги[d]

Audie Award for Narration by the Author[d]

Coretta Scott King Award[d]

почётная степень Спелманского колледжа[d] (1978)

Кол салганы Моррисон, Тони
Сайт tonimorrisonsociety.org (англ.)

Биографиязы

Чын ады — Хлоя Арделия Уоффорд (английлап Chloe Ardelia Wofford), Лорейнде, Огайодо чыккан. Ишмекчи улустыҥ билезинде, тӧрт баланыҥ ортозында ӧскӧн, экинчи бала болгон. Јаштаҥ ала бичиктер кычырарга сӱӱген, эҥ ле јараткан бичиичилери Джейн Остин ле Лев Толстой болгон. Адазы сварщик болуп иштеген, бош ӧйдӧ Африканыҥ кара албатызыныҥ јӱрӱми, учуралдар керегинде куучындайтан, ол куучындар кийнинде кызыныҥ бичимелдерине кирген.

1949 јылда Моррисон Говардский университетке ӱредӱге кирген , «англий тил ле литература» деп специальность аайынча. Ондо ол Тони деп кош атту боло берген, Энтони деп адын кыскартып, бу атты ого 12 јашту болордо, католикалык јаҥга кирерде берген. 1953 јылда Моррисон университетти бакалавр деп степеньдӱ тӱгезип, 1955 јылда Корнеллский университти божодып, магистрдыҥ степенин алган. Вирджиния Вулф ла Уильям Фолкнердиҥ бичимелдеринде «кол салыныш» орустап самоубийство деп теманы шиҥдеп, магистерский ижин бичиген. Ӱредӱниҥ кийнинеҥ ол англий тилдиҥ ӱредӱчизи болуп Техас штаттыҥ Хьюстон калазында Тӱштӱк Техастыҥ университединде иштеген (1955—1957), оноҥ ойто Ховард јаар бурылган.

1958 јылда ол кожо ӱренген уулла, ямай архитектор Гарольд Моррисонло бириккен (Harold Morrison). Тони ле Гарольд эки балалу болгон: Гарольд ло Слэйд. 1964 јылда эш-нӧкӧрлӧр айрылышкан. Оныҥ кийнинде Тони Сиракьюс јаар кӧчкӧн, «Random House» деп фирмада билим шиҥжӱлердиҥ редакторы болуп иштеген . Јылдаҥ ажыра иштейле ол «Random House» деп издательствоныҥ тӧс офисине (Нью-Йоркто) редактор болуп кӧчкӧн. Бого коштой ол бу ла јылдарда Йельский университетте, Колледж Бардата (Bard College) ӱредӱчи болуп иштеген. Редактор болуп иштеп тура, Тони афроамерикан литератураны текши јарлаарына камаанын јетирген, анчада Генри Думастыҥ чӱмдемелдерин (Henry Dumas), Тони Кэйд Бамбараныҥ (Toni Cade Bambara), Анджела Дэвистиҥ и Гэйл Джонстыҥ (Gayl Jones). Американ бичиичилериниҥ II Конгрессинде Моррисон массовой культурага удурлажар деп кычыру эткен, США-да литературада бастыра демократиялык ууламјыларды бириксин деп кычырган, бу ла тура американ јӱрӱмниҥ курч сурактарын кӧдӱрген: «Јалтанбастык кыймыгу учун» (английлап «For the Heroic Movement, (1981), орустап (За героическое движение)).

1983 јылда Тони Моррисон издательстводоҥ јӱре берген. 1984 јылда Альберт Швейцердиҥ университединде кафедрада профессордыҥ адын алган (штат Нью-Йорк,Олбани). 1989 јылдаҥ ала Роберт Ф. Гоенниҥ кафедразында иштеген (Принстонский университет). 2006 јылда амыралтага чыккан. Кеендиктиҥ ле билимниҥ американ академиязыныҥ мадалиле кайралдаткан (2016, Emerson-Thoreau Medal). Фран Лебовицле узак јылдарга најылашкан. Тони Моррисон Нью-Йоркто 2019 јылдыҥ куран айыныҥ 5-чи кӱнинде јада калган.

Јайаандык ижи

Моррисонго бичиичилер ле ӱлгерчилердиҥ официал эмес кружогына (Гарвардтыҥ университединде) турушканы оноҥ ары бойы бичинерине болуш болгон, бу кружокто бичиичилер бой-бойаныҥ бичимелдерин шӱӱшкен болгон. Бир кӱн Тони кружокко бойыныҥ куучынын экелген, кара кызычак кӧстӧрим чап-чаҥкыр болгон болзо чы деп сананып јӱргени керегинде болгон. Кийнинде Моррисон бу куучыннаҥ улам роман бичиген: «Эҥ ле Чаҥкыр кӧстӧр» (1970). 1972 јылда «Сула» деп романы чыккан (английлап Sula), јиит негритян ӱй кижиниҥ тегин эмес салымы керегинде роман. 1973 јылда «Сула» США-ныҥ национал бичик аайынча сыйын алган. 1987 јылда «Сӱӱгени» («Возлюбленная») деп романы 1988 јылда Пулитцеровский сый алган.

Тизим

  • «Кудайым, баламды аргада», (орустап Боже, храни моё дитя, английлап God Help the Child) 2016; ISBN 978-5-699-92111-9)
  • «Тура» (орустап Дом, английлап Home), 2012; ISBN 978-0-099-55594-0)
  • «Буурзак» (орустап (роман) Милосердие, 2008; ISBN 978-0-307-26423-7)
  • «Сӱӱш» (орустап (роман) Любовь, английлап Love) (2003; ISBN 0-375-40944-0)
  • «Рай» орустап роман Рай, английлап Paradise, 1999; ISBN 0-679-43374-0)
  • «Джаз» (орустап «(роман) Джаз, английлап Jazz, 1992; ISBN 1-4000-7621-8)
  • «Сӱӱгени» (орустап (роман)Возлюбленная, (английлап Beloved, 1987; ISBN 1-4000-3341-1, Пулитцеровтыҥ сыйы) — «Тайм» деп журнал тургускан англий тилле бичилген эҥ артык 100 романныҥ тоозына кирген
  • «Чагана наадай» (орустап Смоляное чучелко (английлап Tar Baby, 1981; ISBN 1-4000-3344-6)
  • «Соломонныҥ кожоҥы» (орустап (роман)Песнь Соломона, английлап Song of Solomon) (1977; ISBN 1-4000-3342-X) — алган сыйлары: Литературалык критиктердиҥ национал ассоциациязыныҥ; Кеендик ле литературада американ академияныҥ .
  • «Сула» (орустап (роман)Сула,английлап Sula, 1973; ISBN 1-4000-3343-8)
  • «Эҥ ле чаҥкыр кӧстӧр» (орустап Самые голубые глаза, английлап The Bluest Eye, 1970; ISBN 0-452-28706-5)

Кайралдары

  • Нобельдиҥ литературада сыйы (2007)
  • «Алтын тарелка» деп сый, Колумбия
  • Литературалык критиктердиҥ национал ассоциациязыныҥ сыйы
  • Пулитцеровский сый (1988).

Јуруктардыҥ кӧмзӧзи

Ајарулар

Тайантылар

Tags:

Моррисон, Тони БиографиязыМоррисон, Тони Јайаандык ижиМоррисон, Тони ТизимМоррисон, Тони КайралдарыМоррисон, Тони Јуруктардыҥ кӧмзӧзиМоррисон, Тони АјаруларМоррисон, Тони ТайантыларМоррисон, ТониОрус тил

🔥 Trending searches on Wiki Алтай:

Достоевский, Фёдор МихайловичКуницын, Валерий РомановичМукур-ТархатыКан-ОозыОрус тилКӱчӱрген айдыҥ 18 кӱниКочкор айдыҥ 3 кӱниКичӱ изӱ айдыҥ 4 кӱниКичӱ изӱ айдыҥ 28 кӱниКуран айдыҥ 26 кӱниӰлӱрген айӰстӱги ОносБалтырган (Чуйдыҥ кош суузы)Јаан изӱ айдыҥ 20 кӱниКӱчӱрген айдыҥ 19 кӱниЈаҥар айдыҥ 2 кӱниКочкор айКочкор айдыҥ 5 кӱниЧаган айдыҥ 29 кӱниТайваньПаянтинова, Валентина КазакпаевнаӰлӱрген айдыҥ 10 кӱниЧуй (Кадынныҥ кош суузы)Тулаан айдыҥ 14 кӱниЭсперантоЭстонияЈопонИван Васильевич ШодоевСыгын айдыҥ 1 кӱниУсть-БаваТулаан айдыҥ 30 кӱниТулаан айдыҥ 5 кӱниЈаҥар айдыҥ 1 кӱниГоголь, Николай ВасильевичМоскваАлтай тилТӧлӧсӧв, Кӱӱгей ЧырбыкчиновичЈаҥар айдыҥ 24 кӱниТулаан айдыҥ 16 кӱниӰлӱрген айдыҥ 1 кӱниАрнольд, Фрэнсис🡆 More