Analytical Engine

Si stammt vom britische Mathematikbrofässer Charles Babbage (1791–1871) und isch e wichdige Schritt in dr Gschicht vom Kompiuter.

Dr Babbage het 1822 si mechanischi Differänzmaschine afo baue, wo speziell für d Löösig vo polynomiale Funkzioone konzipiert gsi isch. Won er gmerkt het, ass mä e vil allgemäineri Maschine chönnt mache, het er en Analytical Engine entworfe deren iiri Beschriibig 1837 veröffentligt. Er isch nie mit em Baue fertig worde, aber hüte wäiss mä, ass die Analytical Engine funktioniert hätti. Vergliichbari Kompiuter für allgemäini Aawändige si erst e Joorhundert spööter baut worde.

Die Analytical Engine hätt vo ere Dampfmaschine sötte aadriibe wärde und weer mee as 30 Meter lang und 10 Meter bräit gsi. D Iigoob (Befääl und Daate) weer über Lochcharte gmacht worde, wie mä s zu sällere Zit gmacht het, zum mechanischi Wäbstüel z stüüre. Für d Usgoob si e Drucker, e Kurveplotter und e Glogge (as Signal an dr Bediener) blaant gsi. D Maschine hätt au no chönne Zaale in Lochcharte stanze. Si het dezimali Gläitkommaarithmetik brucht und e Spiicher für 1000 Wörter mit je 50 Dezimalstelle isch vorgsee gsi, was öbbe 20,7 kB entspricht. D Rächnigsäihäit, wo «Mühli» ghäisse het, hätt die vier Grundrächenarte chönne usfüere.

D Brogrammiersprooch, wo vorgsee isch, isch äänlig wie d Assemblersprooche strukturiert gsi, wo hüte verwändet wärde. Schläife und bedingti Verzwiigige weere mööglig gsi, so dass s erste universell programmierbare, (turingmächtige) Süsteem entstande weer. Drei verschiideni Arte vo Lochcharte si vorgsee gsi: Äini für arithmetischi Operazioone, äini für numerischi Konstante und äini für Laad- und Spiicheroperazioone, zum Zaale us em Spiicher in d Rächenäihäit und wider zrugg z dransferiere. Woorschinlig weere drei separati Lochchartelääser für die drei Chartenarte zum Iisatz choo.

D Ada Lovelace het en Algorithmus für zum Bernoulli-Zaale uszrächne, gschriibe und gältet dorum as die „ersti Brogrammierere“.

D Maschine isch nie baut worde. Noch em Dood vom Babbage het 1878 e Komitee vo dr British Association for the Advancement of Science empfoole, die Analytical Engine ufzgee und mä het sä vergässe.

1941 isch mit dr Zuse Z3 vom Konrad Zuse dr ersti universell brogrammierbari Kompiuter daatsächlig baut worde und es isch no bis öbbe 1960 gange, ass Kompiuter eso genau häi chönne rächne, wie dr Babbage das für si Analytical Engine vorgsee het mit 50 Dezimalstelle, wo öbbe 166 Bit bzw. 20 Byte lang si.

  Commons: Analytical Engine – Sammlig vo Multimediadateie

• The Analytical Engine: The First Computer
• Sketch of The Analytical Engine Invented by Charles Babbage. By L. F. Menabrea of Turin, Officer of the Military Engineers. With notes upon the Memoir by the Translator Ada Augusta, Countess of Lovelace