Periodiko A Lamisaan Dagiti Elemento: Listaan dagiti am-ammo nga atomo
Ti periodiko a lamisaan dagiti elemento ket listaan dagiti ammo nga atomo.
Iti lamisaan (pakaammo) dagiti elemento ket maurnosda a maikabil babaen dagiti Atomiko a numero a mangrugi iti kababaan a numero. Ti atomiko a numero ti maysa nga elemento ket kapadana ti bilang dagiti elektron wenno dagiti proton iti dayta a maitudtudo nga atomo.
Iti lamisaan ti periodiko dagiti elemento ket naur-urnosda kadagiti punto ken grupo.
Ti maysa nga aray dagiti elemento iti labes ti lamisaan ket makunkuna a maus a punto. Ti tunggal maysa a punto ket addaan dagiti numero:manipud iti 1 aginggana ti 7. Ti umuna a punto ket addaan laeng iti 2 nga elemento dagitoy ket ti hidróheno ken helio. Ti maika-2 a punto ken maika-3 a punto ket addaan dagitoy a dua kadagiti 8 nga elemento. Dagiti dadduma ken sumaganad a punto ket atatiddog da.
Ti maysa a tukol dagiti elemento a pababa ti lamisaan ket makunkuna a grupo. Adaan dagiti 18 a grupo iti pagalagadan a periodiko a lamisaan. Ti tunggal maysa a grupo ket addaan iti maysa a numero manipud iti 1 aginggana ti 18. Dagiti elemento iti maysa a grupo ket addaanda kadagiti elektron nga agpapada a naurnos, a daytoy ket mangited kaniada ti agpapada a kimiko a tagikua. Kas pagarigan, ti grupo nga 18 ket naamamuan a kas ti natakneng nga alingasaw gapu ta dagitoy ket alingasaw da amin ken saanda a mabalin a mairaman kadagiti sabsabali nga atomo.
Ti periodiko a lamisaan ken mabalin nga usaren dagiti kimiko tapno mapaliiwanda dagiti pagtulada, ken dagiti mainaig a nagbaetan dagiti elemento. Kas pagarigan, dagiti elemento iti baba ken ti adayo a kanigid iti lamisaan ket kaaduan kadagitoy ket metaliko, ken dagiti elemento iti ngato a kanawan ket isuda ti kabassitan a metaliko.
Adda tallo a sistema dagiti grupo a numero; ti maysa ket agus-usar ti Arabiko a numero ken dagiti sabali a dua ket agus-usarda Romano a numero. Ti Romano a numero a nagnagan ket isu dagitoy ti immuna nga inus-usar ken dagitoy to tinawtawid a nagnagan; ti Arabiko a nagnagan ket isu dagitoy ti kabarbaro a nagnagan a nga ususaren ken inampon ti Internasional a Kappon iti Puro ken Naidangep a Kimika (Ingles: International Union of Pure and Applied Chemistry ((IUPAC)). Ti IUPAC a nagnagan ket kinabuksilan a panagsukat ti dan a Romano a numero a sistema gapu ta dagitoy ket agus-usar da ti agpapada a nagnagan nga agipalpalawag ti sabsabali a banbanag a dagitoy ket kadawyanda a makaallilaw.
Ti periodoko a lamisaan ket pinarnuay ken inurnos babaen ti Ruso a kimiko a ni Dmitri Mendeleev idi 1869.
Dagiti linaon
| Grupo # | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Puntos | ||||||||||||||||||
| 1 | 1 H | 2 He | ||||||||||||||||
| 2 | 3 Li | 4 Be | 5 B | 6 C | 7 N | 8 O | 9 F | 10 Ne | ||||||||||
| 3 | 11 Na | 12 Mg | 13 Al | 14 Si | 15 P | 16 S | 17 Cl | 18 Ar | ||||||||||
| 4 | 19 K | 20 Ca | 21 Sc | 22 Ti | 23 V | 24 Cr | 25 Mn | 26 Fe | 27 Co | 28 Ni | 29 Cu | 30 Zn | 31 Ga | 32 Ge | 33 As | 34 Se | 35 Br | 36 Kr |
| 5 | 37 Rb | 38 Sr | 39 Y | 40 Zr | 41 Nb | 42 Mo | 43 Tc | 44 Ru | 45 Rh | 46 Pd | 47 Ag | 48 Cd | 49 In | 50 Sn | 51 Sb | 52 Te | 53 I | 54 Xe |
| 6 | 55 Cs | 56 Ba | * | 72 Hf | 73 Ta | 74 W | 75 Re | 76 Os | 77 Ir | 78 Pt | 79 Au | 80 Hg | 81 Tl | 82 Pb | 83 Bi | 84 Po | 85 At | 86 Rn |
| 7 | 87 Fr | 88 Ra | ** | 104 Rf | 105 Db | 106 Sg | 107 Bh | 108 Hs | 109 Mt | 110 Ds | 111 Rg | 112 Cn | 113 Uut | 114 Uuq | 115 Uup | 116 Uuh | 117 Uus | 118 Uuo |
| * Dagiti lantanido | 57 La | 58 Ce | 59 Pr | 60 Nd | 61 Pm | 62 Sm | 63 Eu | 64 Gd | 65 Tb | 66 Dy | 67 Ho | 68 Er | 69 Tm | 70 Yb | 71 Lu | |||
| ** Dagiti aktinido | 89 Ac | 90 Th | 91 Pa | 92 U | 93 Np | 94 Pu | 95 Am | 96 Cm | 97 Bk | 98 Cf | 99 Es | 100 Fm | 101 Md | 102 No | 103 Lr | |||
Daytoy a kadawyan a panakaurnos ti periodiko a lamisaan ket ilasinna dagiti Dagiti lantanido (lanthanoids) ken Dagiti aktinido (actinoids) (ti f-a lapped) manipud kadagiti sabsabali nga alemento. Ti nalawa a periodiko a lamisaan ket iramanna ti f-a lapped. Ti naigay-at a periodiko a lamisaan ket agnayon ti maika-8 ken maika-9 a puntos, agiraman ti f-a lapped ken aginayon ti teoriko a g-a lapped.
Dagiti elemento a kategoria iti periodiko a lamisaan
| |||||||||||||||||||||||
|
| ||||||||||||||||||||||
This article uses material from the Wikipedia Ilokano article Periodiko a lamisaan dagiti elemento, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Ti linaon ket magun-od babaen ti CC BY-SA 4.0 malaksid no adda sabali a naibaga. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ilokano (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.