Euro: Geldeenheid van die meeste lande in die pese Unie

Die mees gebruikte geldeenhede volgens waarde
Geldeenheidverspreiding van globale
buitelandse valutamarkte volgens omset.

Rang	Geldeenheid	Simbool ISO 4217	% daaglikse aandeel (Des. 2015)
1	Amerikaanse dollar	USD ($)	87,0%
2	Euro	EUR (€)	33,4%
3	Japannese jen	JPY (¥)	23,0%
4	Pond sterling	GBP (£)	11,8%
5	Switserse frank	CHF (CHF)	8,6%
6	Kanadese dollar	CAD ($)	5,2%
7	Australiese dollar	AUD ($)	4,6%
8	Meksikaanse peso	MXN ($)	2,5%
9	Chinese juan	CNY (¥)	2,2%
10	Nieu-Seelandse dollar	NZD ($)	2,0%
11	Sweedse kroon	SEK (kr)	1,8%
12	Russiese roebel	RUB (₽)	1,6%
13	Hongkong-dollar	HKD ($)	1,4%
14	Noorse kroon	NOK (kr)	1,4%
15	Singapoer-dollar	SGD ($)	1,4%
16	Turkse lira	TRY (₺)	1,3%
17	Suid-Koreaanse won	KRW (₩)	1,2%
18	Suid-Afrikaanse rand	ZAR (R)	1,1%
19	Brasiliaanse real	BRL ($)	1,1%
20	Indiese roepee	INR (₹)	1,0%
Ander			6,3%
Totaal			200%

Die euro word deur die Europese Sentrale Bank in Frankfurt am Main beheer en is die wettige betaalmiddel in 20 van die 27 lande van die Europese Unie (EU). Die euro is daarbenewens die wettige geldeenheid van ses lande (Andorra, Kosovo, Monaco, Montenegro, San Marino en die Vatikaanstad) wat nie lidlande van die Europese Unie is nie. Andorra, Monaco, San Marino en die Vatikaanstad slaan hul eie euromunte wat (teoreties) dwarsdeur die euro-area langs die munte van ander lande sirkuleer. 'n Verdere vyf lande en twee monetêre gebiede het hulle munteenheid met 'n vaste wisselkoers aan die euro gekoppel. In Zimbabwe is die euro een van verskeie buitelandse geldeenhede wat onder meer vir internasionale transaksies in gebruik is.

Alle bestaande lidlande van die Europese Unie (EU), wat aan sekere monetêre voorwaardes voldoen, mag by die eurostelsel aansluit. Nuwe lidlande van die EU is verplig om die euro in te voer, sodra hulle aan die voorwaardes voldoen. In Slowenië het die euro op 1 Januarie 2007 die Sloweense tolar vervang, op 1 Januarie 2008 is die euro ingevoer in Malta en Siprus, op 1 Januarie 2009 in Slowakye, op 1 Januarie 2011 in Estland, op 1 Januarie 2014 in Letland, op 1 Januarie 2015 in Litaue en op 1 Januarie 2023 in Kroasië.

Die euro is in die jaar 1999 as bankgeld en op 1 Januarie 2002 as "stoflike" betaalmiddel ingevoer. 'n Euro word verdeel in 100 sente (voorgestel deur die letter c). Daar is net een stel banknote ter waarde van 5, 10, 20, 50, 100, 200 en 500 euro beskikbaar, terwyl die muntstukke (1c, 2c, 5c, 10c, 20c, 50c, 1 € en 2 €) naas 'n identiese voorkant 'n nasionale agterkant het. Vanaf 2013 is 'n tweede reeks banknote ingevoer, die sogenaamde "Europa"-reeks, maar gelyktydig is die geleidelike uitfasering van die 500 €-banknoot aangekondig.

Behalwe vir die ekonomiese motiverings vir die instelling van die euro, was die skepping daarvan ook deels geregverdig as 'n manier om 'n nader gevoel van gesamentlike identiteit tussen Europese burgers te bevorder. Verklarings oor hierdie doelwit is byvoorbeeld gemaak deur Wim Duisenberg, Europese Goewerneur van die Sentrale Bank, in 1998, Laurent Fabius, Franse Minister van Finansies, in 2000, en Romano Prodi, President van die Europese Kommissie, in 2002. Maar, 15 jaar na die instelling van die euro, het 'n studie geen bewyse gevind dat dit 'n positiewe invloed op 'n gedeelde gevoel van Europese identiteit gehad het nie (en geen bewys dat dit ook 'n negatiewe uitwerking gehad het nie).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Die amptelike wisselkoers van die euro ten opsigte van die ou nasionale munteenhede is soos volg vasgestel:

Voorafgaande nasionale geldeenhede van die Eurosone

Geldeenheid	Kode (ISO 4217)	Wisselkoers	Gevestig op	Opgelewer
Belgiese frank	BEF	700140339900000000040,3399	31 Desember 1998	1 Januarie 1999
Duitse mark	DEM	70001955830000000001,95583	31 Desember 1998	1 Januarie 1999
Estniese kroon	EEK	700115646600000000015,6466	13 Julie 2010	1 Januarie 2011
Finse markka	FIM	70005945730000000005,94573	31 Desember 1998	1 Januarie 1999
Franse frank	FRF	70006559570000000006,55957	31 Desember 1998	1 Januarie 1999
Griekse dragme	GRD	7002340750000000000340,75	19 Junie 2000	1 Januarie 2001
Ierse pond	IEP	69997875640000000000,787564	31 Desember 1998	1 Januarie 1999
Italiaanse lira	ITL	70001936000000000001,936,27	31 Desember 1998	1 Januarie 1999
Kroatiese kuna	HRK	70007534500000000007,5345	10 Julie 2010	1 Januarie 2023
Letse lats	LVL	69997028040000000000,702804	9 Julie 2013	1 Januarie 2014
Litause litas	LTL	70003452800000000003,4528	23 Julie 2014	1 Januarie 2015
Luxemburgse frank	LUF	700140339900000000040,3399	31 Desember 1998	1 Januarie 1999
Maltese lira	MTL	69994293000000000000,4293	10 Julie 2007	1 Januarie 2008
Monegaskiese frank	MCF	70006559570000000006,55957	31 Desember 1998	1 Januarie 1999
Nederlandse gulden	NLG	70002203710000000002,20371	31 Desember 1998	1 Januarie 1999
Oostenrykse schilling	ATS	700113760300000000013,7603	31 Desember 1998	1 Januarie 1999
Portugese escudo	PTE	7002200482000000000200,482	31 Desember 1998	1 Januarie 1999
San Marinese lira	SML	70001936000000000001,936,27	31 Desember 1998	1 Januarie 1999
Sipriese pond	CYP	69995852740000000000,585274	10 Julie 2007	1 Januarie 2008
Slowaakse koruna	SKK	700130126000000000030,126	8 Julie 2008	1 Januarie 2009
Sloweense tolar	SIT	7002239640000000000239,64	11 Julie 2006	1 Januarie 2007
Spaanse peseta	ESP	7002166386000000000166,386	31 Desember 1998	1 Januarie 1999
Vatikaanse lira	VAL	70001936000000000001,936,27	31 Desember 1998	1 Januarie 1999

Enige land van die Eurosone mag spesiale muntstukke vrystel, wat in alle lande van die Eurosone geldig is.

Aanvanklike suksesse

Die invoering van die euro in 1999 het sonder probleme verloop en Griekeland (2000), Slowenië (2006), Malta (2007) Siprus (2007), en Slowakye (2008) het tot die eurosone toegetree. Sommige ekonome en politici soos die vroeëre Duitse Minister van Buitelandse Sake, Joschka Fischer (Groen Party), wys daarop dat die euro as geldeenheid eerder om politieke as om ekonomiese redes ingevoer is – met die hoofdoelwit van ekonomiese en politieke integrasie van die deelnemende EU-lidstate. Enkele jare lank was die euro 'n stabiele geldeenheid vir ekonomieë met uiteenlopende strukture, sosiale en arbeidswetgewing en belastingtariewe. Dat nasionale reserwebanke die moontlikheid ontneem is om hul geldeenheid te re- of devalueer of staatsskuld deur 'n hoër inflasiekoers fakties te verminder, was aanvanklik geen probleem vir lidlande nie. Ander lande soos die Baltiese State het hulle munt aan die euro gekoppel en baie ekonomiese groei ervaar.

Die eurokrisis

Eers later, ná die Beursineenstorting van 2008 het duidelik geword watter gevare 'n gemeenskaplike geldeenheid kan inhou sodra nie alle lidlande dieselfde ekonomiese en finansiële beleid volg nie.

Die finansiële krisis in Griekeland, wat sy toetreding tot die Eurosone slegs met gemanipuleerde statistieke kon bewerkstellig aangesien dit nie werklik aan die vereiste kriteria voldoen het nie, het die Eurosone in 2009 in 'n eerste ernstige krisis gedompel. Met sy lidmaatskap was 'n drastiese interne devaluasie – die grootskaalse verlaging van lone, salarisse en pensioene met 'n gepaardgaande besuinigingsprogram – die enigste oplossing en die voorwaarde vir finansiële steun deur ander lidstate deur middel van lenings. Die ander land van die sgn. PIIGS Portugal, Ierland, Italië, Griekeland en Spanje wat ook groot staatskulde gehad het het ook probleme gekry. Spekulasie teen hulle obligasies het hulle rentes doen styg, maar in 2012 het Mario Draghi die Europese Sentrale Bank tot lender of last resort verklaar. Hij begin om meer euros te druk en daarmee die obligasies op te koop. Dit het die krisis besweer. In Griekeland wat nooit die euro losgelaat het nie, het dit langer geduur en die IMF het lenings moet verstrek. Die besuinigings het die land in 'n diep krisis gestort maar die land is in 2023 terug op sy bene.

Die eurokrisis het die euro se geloofwaardigheid baie geskaad. Lande soos Tsjechië het van hulle planne om tot die eurosone toe te tree afgesien, maar nie die drie Baltiese state nie wat teenstelling tot die PIIGS kleine staatskulde het. Estland tree toe tot die eurosone in 2011 wanneer die kritiek op die euro die luidste isen Letland en Litoue volg later (in 2014 en 2015). Helle het hoegenaamd geen probleme nie en gee minder gled uit om hulle rentes op die staatskuld te betaal.

Ná die krisis

In die jare ná die krisis het die ECB 'n baie belangriker rol gaan speel in die ekonomie van Europa en die wêreld. In 2023 word 50% van die invoer en uitvoer in die wêreld in Ameriaanse dollars betaal, met die Euro op die tweede plek met 42%. Om die ekonomiese probleme wat deur die coronavirus veroorsaak is te help oplos het die EU selfs besluit om self skulde te gaan maak. Hulle het besluit 'n herstel en stimuleerfonds van €2.264,3 miljard te skep om die ekonomieë weer op gang te bring. Dit sou sonder die euro se herstelde geloofwaardigheid nie moontlik gewees het nie. Op 1 Januarie 2023 het ook Kroasië besluit om tot die eurosone toe te tree. Bulgarye het planne om hulle te volg,

• Schengen-ooreenkoms, nog 'n Europese instelling ten doeleinde van 'n Europese identiteit
• Vlag van Europa, nog 'n simbool van die Europese Unie
• IBAN, Internasionale bankrekeningnommer wat ontwikkel is om internasionale bankdienste binne die Europese Unie te fasiliteer.

• (en) Bartram, Söhnke M.; Taylor, Stephen J.; Wang, Yaw-Huei (Mei 2007). "The Euro and European Financial Market Dependence". Journal of Banking and Finance. 51 (5): 1461–1481. SSRN 924333.
• (en) Bartram, Söhnke M.; Karolyi, G. Andrew (Oktober 2006). "The Impact of the Introduction of the Euro on Foreign Exchange Rate Risk Exposures". Journal of Empirical Finance. 13 (4–5): 519–549. doi:10.1016/j.jempfin.2006.01.002. SSRN 299641.
• (en) Baldwin, Richard; Wyplosz, Charles (2004). The Economics of European Integration. New York: McGraw Hill. ISBN 0-07-710394-7.
• (en) Buti, Marco; Deroose, Servaas; Gaspar, Vitor; Nogueira Martins, João (2010). The Euro. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-92-79-09842-0.
• (en) Simonazzi, A.; Vianello, F. (2001). "Financial Liberalization, the European Single Currency and the Problem of Unemployment". In Franzini, R.; Pizzuti, R.F. (reds.). Globalization, Institutions and Social Cohesion. Springer. ISBN 3-540-67741-0.

• (en) Amptelike webwerf van die Eurosone Geargiveer 6 Februarie 2016 op Wayback Machine
• (en) Europese Sentrale Bank
• (en) Die euro – Europa
• (en) Europese Sentrale Bank – eurowisselkoerse