Тэлефон

τῆλε, «далёка», і φωνή, «гук») — сродак камунікацыі які перадае і атрымлівае гук, галоўным чынам — чалавечае маўленне. У развітым свеце з’яўляецца адной з самых звычайных бытавых прылад, з’яўляецца адным з найгалоўнейшых сродкаў камунікацыі для бізнесу, прамысловасці і дзяржаўнага кіравання. Слова «тэлефон» запазычанае мноствам моў свету і шырока пазнавальнае праз свае падабенства ва ўсіх мовах.

Асноўны прынцып дзеяння тэлефону заключаецца ў пераўтварэнні гукавой хвалі ў электрычныя сігналы і наадварот — сігналы ў гук. Гэтыя сігналы распаўсюджваюцца праз тэлефонныя сеткі, часта канвертуюцца ў электронныя і/ці аптычныя сігналы — гэтым чынам амаль кожны тэлефон у свеце можа скантактавацца з кожным іншым. У кодавай табліцы Юнікод ёсць графічныя сімвалы для падкрэслення інфармацыі, датычнай тэлефонаў: ℡(U+2121), ☎(U+260E), ☏(U+260F) і ✆(U+2706).

 

 

Неэлектрычныя правобразы тэлефону

Агулам, тэлефонам можна назваць усё, што перадае гук на вялікія адлегласці. Першыя правобразы тэлефонаў былі механічнымі прыладамі, якія ў адрозненні ад сучасных тэлефонаў перадавалі механічныя хвалі (якімі з’яўляецца і гук), у той час як цяпер тэлефоны маніпулююць электрамагнітнымі сігналамі.

Згодна з лістом да Peking Gazette, у 968 годзе ў Кітаі выкарыстоўваўся аналаг тэлефону, які перадаваў гук праз трубы. Вядомы доўгі час і вяровачны тэлефон, у якім дзве дыяфрагмы былі звязаныя вяроўкай, праз якую ваганні адной дыяфрагмы перадаваліся да другой.

Электрычныя прылады

Тэлефон стаў лагічным працягам стварэння і ўдасканалення электрычнага тэлеграфу. Гэтак, каталонскі навуковец Францэск Сальва і Кампіліё стварыў у 1804 годзе электрахімічны тэлеграф. Электрамагнітны тэлеграф быў быў створаны Паўлам Шылінгам у 1832 годзе. Іншы аналагічны тэлеграф у 1833 годзе распрацавалі Карл Фрыдрых Гаус і Вільгельм Вебер.

Першы камерцыйны тэлеграф быў выраблены Вільямам Кукам і выкарыстоўваўся на чыгунцы Great Western Railway у Вялікабрытаніі. Тэлеграфная лінія працягнулася на 13 кіламетраў ад лонданскай станцыі Педынгтан да Вэст-Дрэйтан (цяпер захад Лондану). Ён пачаў працу 9 красавіка 1839 года.

Незалежна ад брытанскай распрацоўкі іншы электрычны тэлеграф распрацаваны і запатэнтаваны ў ЗША з 1837 годзе Самуэлям Морзэ. Альфрэд Вэйл, асістэнт, і Морзэ разрабілі адмысловы алфавіт кадзіравання, які атрымаў назву азбука Морзэ. Першая амерыканская тэлеграма адпраўлена Морзэ 6 студзеня 1838 года па 2-мільным кабелі.

На працягу 2-й паловы XIX ст. асноўнай задачай стала зрабіць магчымым адначасовую перадачу некалькіх паведамленняў шляхам мадуляцыі сігналаў. Аднымі з дасягнулых мэты былі Аляксандр Бэл і Томас Эдысан. Іх спробы стварэння акустычнага (гарманічнага) тэлеграфу дзеля больш таннай тэлеграфіі ў выніку прывялі да стварэння тэлефону, размоўнага тэлеграфу.