Marilyn Monroe

Juni 1926 z Los Angeles, Kalifornie; † 5. August 1962 z Los Angeles; uf d Wält choo as Norma Jeane Mortenson, chirchlig registrierte Daufnaame: Norma Jeane Baker) isch en amerikanischi Filmschauschbiilere, Sängere, Fotomodell und Filmbroduzäntin gsi. Si wird zu de archetüpische Sexsümbol und Filmikone vom 20. Joorhundert zelt. D Monroe isch 1954 nüün Möned lang mit em Baseballstar Joe DiMaggio verhürootet gsi und vo 1956 bis 1961 mit em bekannte Dramatiker Arthur Miller. Si isch an ere Überdoosis vo Schloofmiddel gstorbe, aber dr Grund isch nid klaar.

1945 het d Monroe as Fotimodäll afo schaffe, im Joor druf het si vo dr 20th Century Fox en Äijoorverdraag überchoo und het Schauschbiilunderricht bi dr Natasha Lytess und Michael Tschechow gnoo. Si het chliineri Nääberolle in Film überchoo. Noch ere bedütende Nääberolle im Film Love Happy vo de Marx Brothers het si in meerere Film gschbiilt und as naivi Sexbombe Ufseä erregt. 1953 het si e Rolle in Niagara, eme Film Noir ghaa, in Gentlemen Prefer Blondes, wo si s Lied Diamonds are a Girl's Best Friend gsunge het, und in dr Filmkomödie How to Marry a Millionaire mit dr Lauren Bacall und dr Betty Grable. 1954 isch dr Western River of No Return in d Kino choo, wo si mit em Robert Mitchum under dr Reschii vom Otto Preminger gmacht het, denn There's No Business Like Show Business über e Irving Berlin, won e Riiseerfolg in de Veräinigte Staate worden isch. Mit sonige Film isch d Monroe in de Joor 1953 bis 1954 zum grösste finanzielle Erfolg vo dr 20th Century Fox worde. Es het aber immer wider Händel mit dr 20th Century Fox gee, wil d Monroe aaspruchsvolleri Rolle het welle und immer wider Dräibüecher abgleent het. 1955 het si denn d Hauptrolle im Film The Seven Year Itch under dr Reschii vom Billy Wilder gschbiilt und noch no mee Striit mit dr 20th Century Fox isch iire Verdraag ufglööst worde.

1956 isch d Monroe uf Nöi York züüglet und het am Actors Studio Kürs gnoo und s Method Acting studiert. Dr Schauschbiilleerer Lee Strasberg isch zu ihrem Mentor worde, si Frau Paula het dr Monroe bi de Dräiarbäite bi iire neggste Film ghulfe. Im Joor 1956 het d Monroe iire Naame gsetzlig vo Norma Jeane Mortenson zu Marilyn Monroe gänderet.

Si het vil Anerkennig [berchoo für iiri Rolle vo dr Saloonsängere Cherie im Joshua Logan sim Film Bus Stop. Z Ängland het si mit em Laurence Olivier in dr Romanze Der Prinz und die Tänzerin gschbiilt, wo aber in de Veräinigte Staate nit seer erfolgriich gsi isch. 1959 het ndr Billy Wilder mit dr Monroe, em Tony Curtis und em Jack Lemmon d Filmkomödie Manche mögen’s heiß gmacht, wo si din I Wanna Be Loved by You gsunge het. Dr Film isch e Kasseschlaager worde und isch hüte e Klassiker.

In dere Zit häi sich d Folge vo dr Monroe iirem Medikamäntmissbruuch afo zäige. Si het sich vilmol nid chönne konzentriere, het iiri Teggst vergässe und isch immer wider z spoot zum Filme choo, männggisch um Stunde. Das het nit nume d Dräiarbäite schwiirig gmacht, sondern het au d Brodukzionschoste in d Hööchi driibe.

1960 het d Monroe näben em Yves Montand im George Cukor sim Machen wir’s in Liebe gschbiilt, wo aber käi Erfolg worden isch. Iire letscht Film, wo fertig dräit worde isch, isch im John Huston si Misfits – Nicht gesellschaftsfähig vo 1961, wo si mit em Clark Gable gschbiilt het. Mit däm Film jet si ändlig im Charakterfach chönne schbiile, was si scho immer het welle. Dr Film isch ganz im Zäiche vo dr Kritik am amerikanische Freihäitsdraum vo de Cowboys gsi. In de Veräinigte Staate isch er e Misserfolg worde und mä het en as öiropäische Film bezäichnet. D Rolle vo dr Roslyn, wo sich noch mee Respäkt, Menschligkäit und eme Sinn in iirem Lääbe seent, isch dr Monroe vom Arthur Miller, em Dräibuechautor, uf e Liib gschriibe worde. D Monroe sälber het allerdings dämkt, ass d Rolle z fest an iiri Person aagleent sig.

 

Iire letscht Film, d Komödie Something’s Got to Give isch nid fertig worde. D Monroe isch vil chrank gsi. Iire letscht öffentlig Ufdritt het d Monroe bi dr Geburtsdaagsfiir vom amerikanische Bresidänt John F. Kennedy im Madison Square Garden gha, wo si „Happy Birthday, Mr. President“ gsunge het. Wäge däm Ufdritt häi d Fox-Studios d Monroe, wo denn chrank gschriibe gsi isch, entloo.

D Marilyn Monroe isch in dr Nacht vom 4. uf e 5. August 1962 im Alter vo 36 in iirem Bett in dr 12305 Fifth Helena Drive, Brentwood, Los Angeles gstorbe. D Doodesursach isch en Überdose vom Barbiturat Nembutal zämme mit em Schloofmiddel Chloralhydrat gsi. Im Doodesschiin stoot as es „woorschiinlig Suizid“ gsi sig, aber d verschwöörigstheoretiker häi sich e Hufe Theorie usdämkt, drunder ass dr John F. Kennedy si vo dr CIA häig lo umbringe.

• Michael Conway und Mark Ricci: Marilyn Monroe und ihre Filme. Goldmann, München 1980, ISBN 3-442-10208-1
• Norman Mailer: Marilyn Monroe. Eine Biographie. Droemer-Knaur, München und Zürich 1993, ISBN 3-426-75025-2
• Ruth-Esther Geiger: Marilyn Monroe. Rowohlt, Reinbek bei Hamburg 1995, ISBN 3-499-50507-X
• Barbara Leaming: Marilyn Monroe. Die Biographie jenseits des Mythos. Herbig, München 1999, ISBN 3-7766-2103-6
• Adam Victor: Marilyn Monroe Enzyklopädie. Könemann, Köln 2000, ISBN 3-8290-4821-1
• Bert Stern: Marilyn Monroe – The Last Sitting, Schirmer und Mosel Verlag, München 2002, ISBN 3-88814-196-6
• André de Dienes: Marilyn. Taschen, Köln 2002, ISBN 3-8228-1467-9
• Matthew Smith: Warum musste Marilyn Monroe sterben?. Krüger, Frankfurt am Main 2003
• Andreas Jacke: Marilyn Monroe und die Psychoanalyse. Psychosozial Verlag, Gießen 2005, ISBN 978-3-89806-398-2, ISBN 3-89806-398-4
• Luciano Mecacci: Der Fall Marilyn Monroe und andere Desaster der Psychoanalyse. Btb, München 2005, ISBN 3-442-73110-0
• Michel Schneider: Marilyns letzte Sitzung. btb, München 2007, ISBN 978-3-442-75192-1
• Anne Verlhac (Hrsg.): Marilyn Monroe. Bilder eines Lebens Henschel Verlag, Leipzig 2007, ISBN 978-3-89487-582-4
• Stanley Buchthal, Bernard Comment: Tapfer lieben – Ihre persönlichen Aufzeichnungen, Gedichte und Briefe. Aus dem Englischen von Uda Strätling. S. Fischer Verlag, Frankfurt 2010, ISBN 978-3-10-043702-0
• Truman Capote: Marilyn Monroe & Co. S.7-44., Kein & Aber Verlag, Zürich 2009, ISBN 978-3-0369-5548-3

  Commons: Marilyn Monroe – Sammlig vo Multimediadateie

• Marilyn Monroe in de Internet Movie Database (änglisch)
• Marilyn Monroe Information Center uf marilynmonroe.de
• Marilyn Monroe Fotostrecke Der Spiegel
• Marilyn Monroe FBI Record, fbi.gov, abgrüeft am 12. April 2011