Viëtnamoorlog

Oorlogshandelinge het op 1 November 1955 begin en op 15 Mei 1975 met 'n skietstilstand geëindig.

Viëtnam-oorlog
Deel van die Indo-China-oorloë en die Koue Oorlog
Die Viëtnam-oorlog
Datum 1 November 1955 – 30 April 1975 Ligging Viëtnam, Kambodja en Laos Resultaat Noord-Viëtnamese oorwinning Onttrekking van Amerikaans-geleide magte van Indo-China Kommunistiese regerings neem bewind oor in Suid-Viëtnam, Laos en Kambodja Suid-Viëtnam is geannekseer deur Noord-Viëtnam Gebieds- veranderinge Hereniging van Noord- en Suid-Viëtnam in die Sosialistiese Republiek Viëtnam.
Strydende partye
Suid-Viëtnam  Verenigde State  Suid-Korea  Thailand  Australië  Nieu-Seeland  Kambodja  Laos  Filippyne Ondersteun deur:  Republiek van China  Kanada  Wes-Duitsland  Verenigde Koninkryk  Iran  Spanje  Maleisië	Noord-Viëtnam Viëtkong Khmer Rouge Pathet Lao  Volksrepubliek China  Noord-Korea Ondersteun deur:  Sowjetunie  Kuba  Tsjeggo-Slowakye  Bulgarye  Oos-Duitsland  Roemenië  Pole  Hongarye  Swede
Aanvoerders
Ngô Đình Diệm (†) Nguyễn Văn Thiệu Nguyễn Cao Kỳ Dương Văn Minh Cao Văn Viên Ngô Quang Trưởng John F. Kennedy Lyndon B. Johnson Richard Nixon Robert McNamara William Westmoreland Creighton Abrams Frederick C. Weyand Park Chung-hee Thanom Kittikachorn Robert Menzies Harold Holt John McEwen John Gorton William McMahon Ferdinand Marcos Keith Holyoake Jack Marshall Norman Kirk	Hồ Chí Minh Lê Duẩn Võ Nguyên Giáp Văn Tiến Dũng Lê Trọng Tấn Phạm Văn Đồng Hoàng Văn Thái Trần Văn Trà Nguyễn Văn Linh Nguyễn Hữu Thọ
Sterkte
≈1 830 000 (1968)  Suid-Viëtnam: 850 000 (1968) 1 500 000 (1974–75)  Verenigde State: 536 100 (1968)  Suid-Korea: 50 003  Thailand: 11 586  Australië: 7 672  Filippyne: 2 061  Nieu-Seeland: 552	≈461 000  Noord-Viëtnam: 287 465 (Januarie 1968) Viëtkong: 108 000–114 000 (geskat in 1964)  China: 170 000 (1965–69)  Noord-Korea: 200
Ongevalle en verliese
Suid-Viëtnam 195 000–430 000 burgerlikes dood 220 357–313 000 militêre dood 1 170 000 gewond  Verenigde State 58 315 dood; 303 644 gewond  Suid-Korea 5 099 dood; 10 962 gewond; 4 vermis  Australië 500 dood; 3,129 gewond  Thailand 351 dood; 1 358 gewond  Nieu-Seeland 37 dood; 187 gewond  Filippyne 9 dood; 64 gewond Totaal dood: 479 668–807 311 Totaal gewond: ≈1 490 000+	Noord-Viëtnam en Viëtkong 65 000 burgerlikes dood 444 000–1 100 000 militêre dood of vermis 600 000+ gewond  China ≈1 100 dood en 4 200 gewond  Noord-Korea 14 dood Totaal dood: 510 114–1 166 114 Totaal gewond: ≈604 200
Viëtnamese burgerlikes dood: 627 000–2 000 000 Kambodjaanse burgeroorlog dood: 200 000–300 000 Laosiaanse burgeroorlog dood: 20 000–200 000 Totaal burgerlikes dood: 847 000–2 500 000 Totaal dood: 1 484 000–3 886 026

Dié oorlog het gevolg op die Eerste Indo-China-Oorlog (1946–1954) en is geveg tussen Noord-Viëtnam – gerugsteun deur die Sowjetunie, die Volksrepubliek China en ander kommunistiese bondgenote – en die regering van Suid-Viëtnam – gerugsteun deur die Verenigde State, die Filippyne en ander anti-kommunistiese bondgenote. Die Viëtkong (ook bekend as die Nasionale Bevrydingsfront, of kortweg NLF), 'n Suid-Viëtnamese kommunistiese gemeenskaplike front, wat deur die Noorde ondersteun was, het 'n guerilla-oorlog teen die anti-kommuniste in die streek gevoer. Die Volksleër van Viëtnam, ook bekend as die Noord-Viëtnamese Leër (NVA) het 'n meer konvensionele oorlog gevoer waar groot eenhede op die slagveld ingestoot is.

Namate die oorlog gevorder het, het die Viëtkong se rol al hoe minder geword soos die NVA al meer by gevegte betrokke geraak het. Die Amerikaners en Suid-Viëtnamese het grotendeels op lugbeheer staatgemaak met oorweldigende slaankrag vir soek- en spooroperasies. Hiervoor is grondmagte, artillerie en lugaanvalle gebruik. Gedurende die oorlog het die VSA ook grootskaalse strategiese bomaanvalle teen Noord-Viëtnam geloods.

Die Amerikaanse regering het sy betrokkenheid by die konflik as 'n manier gesien om die kommunistiese oorname van Suid-Viëtnam te verhoed. Aan die ander kant wou Noord-Viëtnam en die Viëtkong, Viëtnam verenig onder 'n kommunistiese bewind. Hulle het die konflik as 'n koloniale oorlog teen, aanvanklik teen die magte van Frankryk, en toe teen die VSA en uiteindelik teen Suid-Viëtnam, beskou.

Aan die begin van 1950 het Amerikaanse militêre raadgewers in, wat toe nog as Frans-Indo-China bekend gestaam het, aangekom. Die VSA se betrokkenheid het in die vroeë 1960's toegeneem, met die aantal troepe wat in 1961 verdriedubbel het, en in 1962 nog driekeer meer geword het. Dit is in 1964 verder uitgebrei na die Golf van Tonkin-voorval, waartydens 'n Amerikaanse oorlogskip in 'n skermutseling met 'n aanvalsvaartuig van Noord-Viëtnam betrokke was. Hierna kry die Amerikaanse president magtiging om die Amerikaanse militêre teenwoordigheid te vergroot. Gevegseenhede is van die begin van 1965 ontplooi. Die operasies het oor internasionale landsgrense gestrek en grensgebiede soos Laos en Kambodja het swaar onder Amerikaanse lugbombardering deugeloop. In 1968 het die oorlog sy hoogtepunt bereik toe die kommuniste hul Tết Offensief geloods het. Die offensief het nie in sy doel geslaag om die Suid-Viëtnamese regering tot 'n val te bring nie, maar was die keerpunt in die oorlog aangesien dit 'n groot segment van die Amerikaanse bevolking laat besef het die Amerikaanse regering se aansprake dat die oorlog gewen word net 'n droom is.

'n Stelselmatige onttrekking van Amerikaanse troepe is begin as deel van die "Viëtnamisasie" van die land wat daarop gemik was om Amerika se betrokkenheid in die oorlog te beëindig, en die oorlog teen die kommuniste aan die Suid-Viëtnamese oor te laat. Ondanks die Paryse Vredesverdrag, wat deur alle partye in Januarie onderteken is, het die gevegte voortgeduur. In Amerika en die Westerse wêreld het 'n reuse anti-Viëtnambeweging gestalte gekry as deel van 'n groter kontra-kultuur wat in die 1960's posgevat het.

Die Amerikaners se regstreekse betrokkenheid by die oorlog het op 15 Augusts 1973 geëindig. Die oorname van Saigon deur die Noord-Viëtnamese magte het die einde van die oorlog beteken, en Noord- en Suid-Viëtnam is die volgende jaar verenig. Dit was 'n bloedige oorlog met baie sterfgevalle. Na raming is tussen 800 000 en 3,1 miljoen soldate en burgerlikes dood. Sowat 200 000 tot 300 000 Kambodjane en 'n geraamde 20 000 tot 200 000 burgers van Laos het ook gesterf. Die dodetal onder Amerikaanse soldate is 58 220, met 'n verdere 1 626 wat as vermis aangemeld is.

Die konflik was 'n voorbeeld van die sogenaamde domino-effek, wat deur Amerika gevrees is en as rede vir sy deelname aan die oorlog gegee is. Indien die een land voor kommunistiese oorname swig, is die volgende land kwesbaar.

 

 

In Januarie 1950 het die Volksrepubliek China en die Sowjetunie die Viët Minh se bewind in Noord-Viëtnam met sy hoofstad in Hanoi as die wettige regering van Viëtnam erken. Die volgende maand erken die VSA en die Verenigde Koninkryk die Frans-gesteunde Suid-Viëtnam in Saigon as die amptelike Viëtnamese regering. Die uitbreek van die Korea-oorlog in Junie 1950 het die beleidmakers in Washington, D.C. oortuig dat die oorlog in Indo-China 'n voorbeeld is van kommunistiese uitbreiding wat deur die Sowjetunie georkestreer word.

Militêre raadgewers van die Volksrepubliek China het die Viët Minh in Julie 1950 in hul stryd teen die Franse begin steun. Chinese wapens, deskundige raad en arbeiders het die Viët Minh van 'n guerillamag tot 'n volskaalse weermag help opbou. In September 1950 het die VSA 'n spesiale bystands- en raadgewersgroep saamgestel om die Franse versoek om hulpverlening, strategiese raad en die opleiding van Viëtnamese soldate, te oorweeg. Teen 1954 het die VSA reeds 300 000 kleingewere voorsien en sowat $1-miljard in steun tot die Franse militêre poging bygedra. Die VSA het toe reeds 80% van die totale kostes van die oorlog befonds.

President John F. Kennedy se raadgewers het voorgestel hy stuur Amerikaanse troepe onder die dekking van vloedrampwerkers na Suid-Viëtnam, dit is aanvanklik geweier, maar hy het tog die militêre hulp verder vermeerder. In April 1962 het een van sy raadgewers gewaarsku dat die VSA eenvoudig net die Franse as 'n koloniale mag in die gebied gaan vervang, en "soos die Franse gaan bloei".

Omverwerping en sluipmoord op Ngô Đình Diệm

 

Die hopelose Suid-Viëtnamese leër was 'n bron van kommer vir die Amerikaanse generaals. Tydens die slag van Ap Bac het 'n klein groepie van die Viëtkong 'n baie groter en beter toegeruste gevegsmag aangeval en gewen. Vir die Amerikaners het dit gelyk of van die Suid-Viëtnamese offisiere inderdaad huiwerig is om in gevegte betrokke te raak.

Die Amerikaanse intelligensiediens Central Intelligence Agency het kontak gemaak met die generaals wat Diệm in 'n staatsgreep wou omver werp, en het dit duidelik gestel dat die VSA dit nie sal teenstaan, die generaals sal straf, of hulp aan Suid-Viëtnam onttrek nie. President Diệm is saam met sy broer op 2 November 1963 tereggestel. Kennedy was uiters geskok want hy het nie verwag dat Diệm doodgemaak sou word nie.

Hanoi het die chaos in Suid-Viëtnam tot sy voordeel uitgebuit en sy steun aan die guerillas verder uitgebrei. Suid-Viëtnam was vasgevang in 'n tydperk van ernstige politieke woelinge, soos die een militêre bewind na die ander oorgeneem het.

 

 

In die tyd toe Lyndon B. Johnson as president oorgeneem het, na Kennedy se dood, was hy nie juis betrokke by die beleid oor die oorlog nie.

Die bordjies is egter vervang toe hy president word en hy het op 24 November 1963 verklaar: "Die stryd teen kommunisme moet kragdadig en met vasberadenheid voortgesit word."

Na verskeie aanvalle op Amerikaanse lugmagbasisse, en die feit dat die Suid-Viëtnamese magte blykbaar nie in staat was om beskerming te bied nie, is daar op 8 Maart 1965 3 500 Amerikaanse mariniers ingevlieg. Dit was die begin van die grondoorlog in Viëtnam.

Die mariniers se opdragte was aanvanklik om verdedigend op te tree, maar teen Maart 1965 is die eerste 3 500 vergroot na 'n aanvalsmag van 200 000 troepe op die grond.

Gedurende die nag van 30-31 Januarie 1968, Tết Nguyên Đán (die maan nuwejaar) loods bataljonsterkte elemente van die Nasionale Front vir die Bevryding van Viëtnam of "Viëtkong" (NLF) en Divisie eenhede van Noord-Viëtnam se People's Army of Vietnam (PAVN), aanvalle teen Suid-Viëtnam se Army of the Republic of Vietnam (ARVN), die Verenigde State militêre eenhede en ander ARVN-geallieerde magte. Die operasies word genoem die Tết Offensief. Tydens die Tet-offensief is meer as 100 stede aangeval deur meer as 85 000 troepe, insluitende aanvalle op belangrike militêre installasies, hoofkwartiere en regeringsgeboue en kantore, insluitend die Amerikaanse ambassade in Saigon. Die offensief het aangehou tot in 1969.

Die Tết Offensief het tot 'n operasionele nederlaag vir die Noord-Viëtnam en NLF gely. Die Tết Offensief word egter ook algemeen beskou as 'n keerpunt in die Viëtnamoorlog waartydens die NLF en PAVN 'n enorme sielkundige en propagandaoorwinning behaal. Populêre steun vir die oorlog in die VSA het gou hierna gekwyn en het bygedra tot die onttrekking van Amerikaanse soldate. Die Amerikaanse publiek het veel meer kritiek uitgespreek teen die oorlogbeleid van President Lyndon B. Johnson na die Tết Offensief. Die entiteit wat mees direk deur die aanvalle beïnvloed is, was die regering van die Republiek van Viëtnam van Nguyễn Văn Thiệu wie se militêre en politieke afhanklikheid van die VSA gedemonstreer is aan die bevolking. Die Tết Offensief word algemeen beskou as 'n voorbeeld van die waarde van propaganda en die massamedia se invloed in die najaag van militêre doelwitte.

Nixon-doktriene / Viëtnamisasie

Die Amerikaanse President Richard Nixon het in 1969 begin om die troepe te onttrek. Sy plan was om die Suid-Viëtnamese gevegsmagte op te bou sodat dit die beskerming van die land kan oorneem. Dit was Nixon se Viëtnamisasie-plan.

Die meeste Amerikaanse troepe is in die finale jare van Viëtnamisasie uit die land gevlieg. Op 5 Maart 1971 land die Vyfde Spesiale Magte-groep by hul ou basis by Fort Bragg. Dit was die eerste Amerikaanse eenheid wat destyds in Viëtnam ontplooi is.

Die val van Saigon

Chaos, paniek en opstande was aan die orde van die dag soos histeriese Suid-Viëtnamese amptenare en burgerlikes desperaat probeer vlug het uit Saigon. Krygswet is afgekondig. Amerikaanse helikopters het koorsagtig en desperaat Suid-Viëtnamese, Amerikaners, en buitelanders uit verskillende dele van die stad, en uit die Amerikaanse ambassade se kompleks na veiligheid probeer verskuif. Operation Frequent Wing is tot op die laaste nippertjie uitgestel omdat die ambassadeur, Graham Martin, nie geglo het Saigon gaan val nie, en dat 'n ooreenkoms gesluit sou kon word.

Op 30 April 1975 beweeg die Noord-Viëtnamese weermag die stad in en smoor enige weerstand vinnig in die kiem. 'n Tenk bars deur die paleis en om 11:30 hys die Viëtkong sy vlag.

• 6 Julie 1964 Slag van Nam Dong
• Junie 1965 Slag van Dong Xoai
• Augustus 1965 Operation Starlite
• November 1965 Slag van Ia-Drang-Tal
• Januarie 1966 Operation Crimp
• Januarie tot Maart 1966 Operation Masher
• Mei 1966 Operation Nine Days in May
• Mei 1966 Slag van A Shau
• Mei 1966 Operation Hastings
• September 1966 Operation Attleboro
• Januarie 1967 Operation Cedar Falls
• Februarie tot Mei 1967
• April tot Mei 1967
• November 1967 Slag van Dak To
• Januarie 1968 Slag van Khe Sanh
• Januarie tot Maart 1968 Slag van Hue
• Maart 1968 Eerste Slag van Saigon
• Mei 1968 Slag van Kham Duc
• Desember 1968 tot 31 Mei 1969 Operation Speedy Express
• Januarie tot Maart 1969 Operation Dewey Canyon
• Mei 1969 Slag van Hamburger Hill
• November 1969 tot Maart 1972 Operation Commando Hunt
• April tot Julie 1972 Kambodscha-Operation
• September 1970 Operation Tailwind
• November 1970 Operation Kingpin
• Februarie tot Maart 1971 Operation Lam Son 719
• Maart tot Mei 1972 Slag van Quảng Trị
• April tot Julie 1972 Slag van An Loc
• April 1975 Slag van Xuan Loc

• (en) Paul Elliott: Vietnam – Conflict & Controversy. 1998, ISBN 1-85409-320-7
• (de) Oriana Fallaci: Wir, Engel und Bestien. Ein Bericht. Econ-Verlag, Düsseldorf/Wien 1970, ISBN 3-430-12603-7; zuletzt Wir, Engel und Bestien. Ein Bericht aus dem Vietnamkrieg. dtv, München 1988, ISBN 3-423-10259-4
• (fr) Gilles Férier: Les trois guerres d'Indochine. Presses Universitaires de Lyon, 1994, ISBN 2-7297-0483-3
• (fr) Philippe Franchini: Les guerres d'Indochine. Pygmalion, Paris 1997, ISBN 2-85704-267-1
• (de) Marc Frey: Geschichte des Vietnamkriegs. Die Tragödie in Asien und das Ende des amerikanischen Traums. Beck, München 1998, ISBN 3-406-42078-8; 7. durchges. Aufl., 2004, ISBN 3-406-45978-1
• (de) Michael Herr: An die Hölle verraten = Dispatches. Rogner und Bernhard, München 1979, ISBN 3-8077-0101-X
• (en) Seymour Hersh: My Lai 4: A Report on the Massacre and its Aftermath. 1970, ISBN 0-394-43737-3
• (de) Peter Jaeggi: Als mein Kind geboren wurde, war ich sehr traurig. Spätfolgen des Chemiewaffen-Einsatzes im Vietnamkrieg. Lenos-Verlag, Basel 2000, ISBN 3-85787-298-5 (Katalog zur gleichnamigen Fotografieausstellung)
• (en) Gabriel Kolko: Anatomy of a War. Vietnam, the United States and the Modern Historical Experience. 2001 ISBN 1-84212-286-X
• (en) Gabriel Kolko: Vietnam: Anatomy of a Peace. 1997, ISBN 0-415-15990-3
• (en) Guenter Lewy: America in Vietnam. Oxford University Press 1978, ISBN 0-19-502732-9
• (de) Robert S. McNamara en Brian VanDeMark: Vietnam. Das Trauma einer Weltmacht. Spiegel-Buchverlag, Hamburg 1995, ISBN 3-455-11139-4
• (en) Lt. Gen. Harold G. Moore & Joseph L. Galloway: We Were Soldiers Once...And Young. 2002, ISBN 0-06-050698-9
• (de) Jonathan Neale: Der amerikanische Krieg. Vietnam 1960–1975. Atlantik-Verlag, Bremen 2004, ISBN 3-926529-17-2
• (de) Tim Page: Ein anderes Vietnam. Bilder des Krieges von der anderen Seite. National Geographic. Hamburg 2002, ISBN 3-934385-65-6 (Buch mit Fotos und Berichten nordvietnamesischer Fotografen, die den Krieg dokumentierten)
• (fr) Jacques Portes: Les Américains et la guerre du Vietnam. Editions Complexe, Paris, 1999, ISBN 2-87027-471-8
• (de) Peter Scholl-Latour: Der Tod im Reisfeld. Dreißig Jahre Krieg in Indochina. Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart 1980, ISBN 3-421-01927-4; zuletzt dtv, München 2000, ISBN 3-423-36173-5
• (de) Neil Sheehan: Die große Lüge. John Paul Vann und Amerika in Vietnam. Europaverlag, Wien/Zürich 1992, ISBN 3-203-51149-5
• (de) Rolf Steininger: Der Vietnamkrieg. Fischer-Taschenbuch-Verlag, Frankfurt 2004, ISBN 3-596-16129-0
• (en) William Appleman Williams: America in Vietnam: A Documentary History. 1989, ISBN 0-385-19752-7
• (de) Bernd Greiner: Krieg ohne Fronten. Die USA in Vietnam. Verlag Hamburger Edition 2007, ISBN 978-3-936096-80-4

• (en) Artikelserie des Toledo Blade über amerikanische Kriegsverbrechen
• (de) Photostrecke über den Einsatz amerikanischer Soldaten
• (en) Vietnam War Bibliography von Edwin E. Moïse
• (de) Dissertation: „Dominotheorie und amerikanische Vietnampolitik 1954–1961“
• (en) Almanach der Air Force Association zur amerikanischen Luftkriegsführung in Vietnam Geargiveer 30 September 2007 op Wayback Machine
• (en) Vietnam War Collection
• (en) Vietnam Histories Geargiveer 4 Januarie 2010 op Wayback Machine, CIA