Trappe Van Vergelyking: Vorme van byvoeglike naamwoorde of bywoorde

Trappe van vergelyking is vorme van byvoeglike naamwoorde of bywoorde.

'n Byvoeglike naamwoord in Afrikaans kan drie vorme aanneem om die sterkte van die naamwoord aan te dui. As voorbeeld kan 'n voorwerp as groot, nog groter (meer as net groot) of as die heel grootste beskryf word. Soortgelyk kan 'n partytjie as lekker, nog lekkerder of as die heel lekkerste beskryf word.

Trappe Van Vergelyking: Voorbeelde, Sien ook, Verwysings
Soet, soeter en soetste – of dalk stout, stouter en stoutste?

Die middelste trap word die vergrotende trap genoem en die laaste trap die oortreffende trap. Die eerste trap is die basiswoord. Die vergrotende (tweede) trap is gewoonlik die basiswoord + die agtervoegsel 'er'. Die oortreffende (derde) trap is gewoonlik die basiswoord + 'ste'.

Voorbeelde

Afrikaans

Een klinker

  • afgemat – afgematter – afgematste
  • dik – dikker – dikste
  • dom – dommer – domste
  • dun – dunner – dunste
  • krom – krommer – kromste
  • knus – knusser – knusste
  • mak – makker – makste
  • slim – slimmer – slimste
  • snel – sneller – snelste
  • stil – stiller – stilste
  • vet – vetter – vetste
  • vol – voller – volste
  • wit – witter – witste

LW:

  • abrup – abrupter – abrupste (uit Nederlands: abrupt)
  • abstrak – abstrakter – abstrakste (uit Nederlands: abstract)
  • stip – stipter – stipste (uit Nederlands: stipt)

Een klinker + g

Waarskynlik kan by "g" gekyk word na watter adjektief oorgeskakel word: daardie man is berug, dus is hy 'n berugte man. By berugte kan nou slegs 'n "r" toegevoeg word. Maar hierdie meneer is berugter as daardie man.
So ook kan 'n vrou besadig wees; dus, 'n besadigde vrou. Hierby kan ook "r" toegevoeg word: Maar hierdie mejuffrou is besadigder as daardie vrou.

  • aaklig – aakliger – aakligste
  • aamborstig – aamborstiger – aamborstigste
  • aandagtig – aandagtiger – aandagtigste
  • aanbevelenswaardig – aanbevelenswaardiger – aanbevelenswaardigste
  • aanhalerig – aanhaleriger – aanhalerigste
  • aanstellerig – aanstelleriger – aanstellerigste
  • aanvallig – aanvalliger – aanvalligste
  • aardig – aardiger – aardigste
  • afgunstig – afgunstiger – afgunstigste
  • afkeurenswaardig – afkeurenswaardiger – afkeurenswaardigste
  • afskeperig – afskeperiger – afskeperigste
  • afsydig – afsydiger – afsydigste
  • afvallig – afvalliger – afvalligste
  • agtelosig – agtelosiger – agtelosigste
  • agterdogtig – agterdogtiger – agterdogtigste
  • amegtig – amegtiger – amegtigste
  • angstig – angstiger – angstigste
  • angsvallig – angsvalliger – angsvalligste
  • arglistig – arglistiger – arglistigste
  • arig – ariger – arigste
  • armoedig – armoediger – armoedigste
  • armsalig – armsaliger – armsaligste
  • berug – berugter – berugste (uit Nederlands, stellende trap: berucht)
  • besadig – besadigder – besadigste (uit Nederlands, stellende trap: bezadigd)
  • dig – digter – digste (uit Nederlands, stellende trap: dicht)
  • eg – egter – egste (uit Nederlands, stellende trap: echt)
  • gelukkig – gelukkiger – gelukkigste
  • lig – ligter – ligste (uit Nederlands, stellende trap: licht)
  • matig – matiger – matigste
  • nodig – nodiger – nodigste
  • sag – sagter – sagste (uit Nederlands, stellende trap: zacht)
  • salig – saliger – saligste
  • sleg – slegter – slegste (uit Nederlands, stellende trap: slecht)
  • stug – stugger- stugste (uit Nederlands, stellende trap: stug)

Meer as een klinker (aa, ee, oo, uu)

  • aangenaam – aangenamer – aangenaamste
  • abnormaal – abnormaler – abnormaalste
  • absoluut – absoluter – absoluutste
  • adekwaat – adekwater – adekwaatste
  • agteloos – agteloser – agteloosste
  • akkuraat – akkurater – akkuraatste
  • aktueel – aktueler – aktueelste
  • akuut – akuter – akuutste
  • algemeen – algemener – algemeenste
  • amikaal – amikaler – amikaalste
  • arbeidsaam – arbeidsamer – arbeidsaamste
  • asemloos – asemloser – asemloosste
  • asosiaal – asosialer – asosiaalste
  • bleek – bleker – bleekste
  • geel – geler – geelste
  • groot – groter – grootste
  • hopeloos – hopeloser – hopeloosste
  • kaal – kaler – kaalste
  • laat – later – laatste
  • loom – lomer – loomste
  • skoon – skoner – skoonste

LW:

  • liggeraak – liggeraakter – liggeraakste (vergelyk Nederlands, stellende trap: lichtgeraakt)

Dubbele klinkers + g

Hier word die "g" by die vergrotende trap weggelaat, vergeleke met die Nederlands. Moeg is een van die uitsonderings.

  • droog – droër – droogste (vergelyk die Nederlands, vergrotende trap: droger)
  • hoog – hoër – hoogste (vergelyk die Nederlands, vergrotende trap: hoger)
  • laag – laer – laagste (vergelyk die Nederlands, vergrotende trap: lager)
  • leeg – leër – leegste (vergelyk die Nederlands, vergrotende trap: leger)
  • moeg – moeër – moegste (in Standaardnederlands is moe die stellende trap, en moeër reeds die vergrotende trap. Moeg is egter wel te vinde in gewestelike Nederlands, net soos muug, meug, moede, moei en moej)
  • ruig – ruier – ruigste (vergelyk die Nederlands, vergrotende trap: ruiger)
  • traag – traer – traagste (vergelyk die Nederlands, vergrotende trap: trager)
  • vaag – vaer – vaagste (vergelyk die Nederlands, vergrotende trap: vager)
  • vroeg – vroeër – vroegste (vergelyk die Nederlands, vergrotende trap: vroeger)

Dubbele klinkers of konsonante

  • vuil – vuiler – vuilste
  • koel – koeler – koelste

Dubbele klinkers + d

Hier word die "d" by die vergrotende trap weggelaat, vergeleke met die Nederlands. Wreed is een van die uitsonderings.

  • breed – breër – breedste (vergelyk die Nederlands, vergrotende trap: breder)
  • koud – kouer – koudste (vergelyk die Nederlands, vergrotende trap: kouder)
  • oud -ouer – oudste (vergelyk die Nederlands, vergrotende trap: ouder)

LW: Sekere woorde behou die "d" (sien ook Uitsonderings onder)

  • benoud – benouder – benoudste
  • wreed – wreder – wreedste

Woorde wat op -nd of -nt eindig

    (-nd)
  • aangrypend – aangrypender – aangrypendste
  • aanmatigend – aanmatigender – aanmatigendste
  • aanvallend – aanvallender – aanvallendste
  • afmattend – afmattender – afmattendste
  • afskrikwekkend – afskrikwekkender – afskrikwekkendste
  • afskuwekkend – afskuwekkender – afskuwekkendste
  • afwisselend – afwisselender – afwisselendste
  • angswekkend – angswekkender – angswekkendste
  • argwanend – argwanender – argwanendste
  • bekend – bekender – bekendste
    (-nt)
  • amusant – amusanter – amusantste
  • arrogant – arroganter – arrogantste
  • astrant – astranter – astrantste
  • attent – attenter – attentste

Woorde wat op 'n '-e' (as adjektiewe of verlede/voltooide deelwoorde) eindig

In Engels kry byvoeglike naamwoorde (adjektiewe) met meer as twee lettergrepe meer (more) by die vergrotende trap en mees (most) by die oortreffende trap, bv. more interesting.
In Afrikaans werk dit anders: dit het niks met die aantal lettergrepe te make nie. In die reël kry byvoeglike naamwoorde wat op -e en verlede deelwoorde wat as byvoeglike naamwoorde gebruik word, meer by die vergrotende trap en mees by die oortreffende trap.
Daar moet gewaak word teen die foutiewe gebruik van dubbele vergrotende en oortreffende trappe, soos *meer interessanter en *mees interessantste. Vroeër is dit ook as 'n Anglisisme beskou om mees interessante in plaas van interessantste te gebruik.

By sommige woorde, soos welkom, in welkome brief, word 'n -e toegevoeg. Vergelyk ook:

  • belangrik(e) – meer belangrik(e) – mees belangrik(e)
  • afgeleë – meer afgeleë – (die) mees(te) afgeleë
  • belese – meer belese – mees belese
  • beskadig – meer beskadig – mees beskadig
  • beskeie – meer beskeie – mees beskeie
  • besope – meer besope – mees besope
  • bewoë – meer bewoë – mees bewoë
  • ekomonies – meer ekonomies – mees ekonomies
  • ervare – meer ervare – mees ervare
  • gedwee / gedweë – meer gedwee / meer gedweë – mees gedwee / mees gedweë
  • geëerd – meer geëerd – mees geëerd
  • geslaag – meer geslaag – mees geslaag
  • geslepe – meer geslepe – mees geslepe
  • geveins – meer geveins – mees geveins
  • opgewonde – meer opgewonde – mees opgewonde
  • opgeruim – meer opgeruim – mees opgeruimd(e)
  • opwindend – meer opwindend – mees opwindend(e)
  • romanties – meer romanties – mees romanties
  • verlate – meer verlate – (die) mees(te) verlate
  • verafgeleë – meer verafgeleë – mees verafgeleë
  • verleë – meer verleë – mees verleë
  • tevrede – meer tevrede – mees tevrede
  • tragies – meer tragies – mees tragies(e)
  • welkom – meer welkom – mees welkom

LW: Soms kry van die woorde ook die uitgange -(n)er en -(n)ste:

  • afgeleë – afgeleëner – afgeleënste -- (Nederlands: afgelegen)
  • afgetrokke – afgetrokkener – afgetrokkenste
  • beskeie – beskeidener – beskeidenste
  • bewoë – bewoëner – bewoënste
  • gedwee / gedweë – gedweër / gedweëner – gedweeste / gedweënste
  • geslepe – geslepener – geslepenste
  • ervare – ervarener – ervarenste
  • tevrede – tevredener – tevredenste
  • verlate – verlatener – verlatenste
  • verleë – verleëner – verleënste

LW: Soms kry van die woorde ook die uitgange -(d)er en -(d)ste:

  • opgeruim – opgeruimder – opgeruimdste -- (Nederlands: opgeruimd)

Woorde wat op 'n '-lik' of '-rik' of '-ryk' eindig

  • aandagtiglik – aandagtigliker – aandagtiglikste
  • aanbiddelik – aanbiddeliker – aanbiddelikste
  • aandoenlik – aandoenliker – aandoenlikste
  • aanhanklik – aanhankliker – aanhanklikste
  • aanloklik – aanlokliker – aanloklikste
  • aanmerklik – aanmerkliker – aanmerklikste
  • aanneemlik – aanneemliker – aanneemlikste
  • aansienlik – aansienliker – aansienlikste
  • aanskoulik – aanskouliker – aanskoulikste
  • aansteeklik – aansteekliker – aansteeklikste
  • aanstootlik – aanstootliker – aanstootlikste
  • aantreklik – aantrekliker – aantreklikste
  • afgryslik – afgrysliker – afgryslikste
  • afhanklik – afhankliker – afhanklikste
  • afsigtelik – afsigteliker – afsigtelikste
  • afskuwelik – afskuweliker – afskuwelikste
  • afstootlik – afstootliker – afstootlikste
  • agterlik – agterliker – agterlikste
  • avontuurlik – avontuurliker – avontuurlikste
  • belangrik – belangriker – belangrikste
  • kleurryk – kleurryker – kleurrykste
  • lelik – leliker – lelikste
  • maklik – makliker – maklikste
  • onafhanklik – onafhankliker – onafhanklikste
  • ryk – ryker – rykste
  • wonderlik – wonderliker – wonderlikste

Woorde wat op 'n 'r' eindig

  • aantoonbaar – aantoonbaarder – aantoonbaarste
  • aanvaarbaar – aanvaarbaarder – aanvaarbaarste
  • aanvegbaar – aanvegbaarder – aanvegbaarste
  • aanwendbaar – aanwendbaarder – aanwendbaarste
  • afwendbaar – afwendbaarder – afwendbaarste
  • agterstevoor – agterstevoorder – agterstevoorste
  • arbitrêr – arbitrêrder – arbitrêrste
  • baar – baarder – baarste
  • bitter – bitterder – bitterste
  • dapper – dapperder – dapperste
  • donker – donkerder – donkerste
  • dor – dorder – dorste
  • duur – duurder – duurste
  • goor – goorder – goorste
  • helder – helderder – helderste
  • honger – hongerder – hongerste
  • lekker – lekkerder – lekkerste
  • maer – maerder – maerste
  • naar – naarder – naarste
  • raar – raarder – raarste
  • seer – seerder – seerste
  • skor – skorder – skorste
  • suur – suurder – suurste
  • swaar – swaarder – swaarste
  • teer – teerder – teerste
  • ver – verder – verste

Woorde wat op 'n 'r' + '(x)' eindig

Hierdie patroon volg gewoonlik die reël : -er, -ste.

  • absurd – absurder – absurdste
  • arm – armer – armste
  • hard – harder – hardste
  • skerp – skerper – skerpste
  • sterk – sterker – sterkste
  • swart – swarter – swartste
  • warm – warmer – warmste

LW: let ook op vars, in die volgende afdeling, wat ook 'n -ste bykry, as varsste.

Woorde wat op 'n 's' eindig

  • agterbaks – agterbakser – agterbaksste
  • alledaags – alledaagser – alledaagsste
  • ambisieus – ambisieuser – ambisieusste
  • anders – anderster – andersste
  • argeloos – argeloser – argeloosste
  • argloos – argloser – argloosste
  • artisties – artistieser – artistiesste
  • atleties – atletieser – atletiesste
  • bedees – bedeesder – bedeesste
  • blas – blasser – blasste
  • boos – boser – boosste
  • dwaas – dwaser – dwaasste
  • ekonomies – ekonomieser – ekonomiesste
  • fiks – fikser – fiksste
  • fluks – flukser – fluksste
  • fris – frisser – frisste
  • gerus – geruster – gerusste
  • geveins – geveinsder – geveinsste
  • hees – heser – heesste
  • hulpeloos – hulpeloser – hulpeloosste
  • juis – juister – juisste
  • komies – komieser – komiesste
  • los – losser – losste
  • nors – norser – norsste
  • rats – ratser – ratsste
  • romanties – romantieser – romantiesste
  • skaars – skaarser – skaarsste
  • snaaks – snaakser – snaaksste
  • stuurs – stuurser – stuursste
  • tragies – tragieser – tragiesste
  • trots – trotser – trotsste
  • vars – varser – varsste
  • vas – vaster – vasste
  • vies – vieser – viesste
  • voos, voser, voosste
  • woes – woester – woesste

Woorde wat op 'n 'y' eindig

  • bly – blyer – blyste

Een klinker + 'f'

  • dof – dowwer – dofste
  • grof – growwer – grofste
  • laf – lawwer – lafste
  • muf – muwwer – mufste
  • rof – rowwer – rofste
  • saf – sawwer – safste
  • suf – suwwer – sufste

LW, ook:

  • saf – safter – safste (uit ouer Hollands, stellende trap: zaft, Nederlands zacht)
  • styf – stywer – styfste (uit Nederlands stellende trap stijf, sien dubbelklinkers onder).

Een klinker + 'ng'

  • bang – banger – bangste
  • jong – jonger – jongste
  • lang – langer – langste

Een klinker + 'nk'

  • jonk – jonger – jongste
  • lank – langer – langste

Dubbele klinker + 'f'

  • aggressief – aggressiewer – aggressiefste
  • aktief – aktiewer – aktiefste
  • braaf – brawer – braafste
  • doof – dower – doofste
  • gaaf – gawer – gaafste
  • lief – liewer – liefste
  • positief – positiewer – positiefste
  • skeef – skewer – skeefste

LW: party woorde se herkoms uit Nederlands beïnvloed die vergrotende trap:

  • bedroef – bedroefder – bedroefste (uit Nederlands, stellende trap: bedroefd)
  • (on)beskaaf – (on)beskaafder – (on)beskaafste (uit Nederlands, stellende trap: (on)beschaafd)
  • beleef – beleefder – beleefste (uit Nederlands, stellende trap: beleefd)
  • styf – stywer – styfste (uit Nederlands, stellende trap stijf)

Uitsonderings

  • afgeleë – meer afgeleë – afgeleënste
  • bek-af – meer bek-af – bek-afste
  • baie – meer – meeste
  • bietjie – minder – minste
  • dikwels – meermaal (-male) – meeste
  • dood – dood – dood
  • goed/goeie – beter – beste
  • graag – liewer – graagste
  • graag – liewer(s) – liefste, liewerste
  • ideaal – meer ideaal – ideaalste
  • kwaai – kwaaier – kwaaiste
  • kwaad – kwater – kwaadste
  • min – minder – minste
  • na/naby – nader – naaste
  • nuut/nuwe – nuwer – nuutste
  • pootuit – meer pootuit – pootuitste
  • ru / rue / ruwe – ruer/ruwer – ruuste
  • selde – minder – minste
  • sku / skue / skuwe – skuer / skuwer – skuuste
  • slu / slue / sluwe – sluer / sluwer – sluuste
  • veel – meer – meeste
  • veraf – verder (af) – verste (af)
  • vrek – vrek – vrek
  • vroeg – eerder – eerste (argaïese gebruik)
  • wel – beter – beste
  • weinig – minder – minste
  • wreed – wreder – wreedste

Gebruik van 'aller-'

Soms word die oortreffende trap nog verder versterk deur aller- as voorvoegsel te gebruik:

  • goed – beter – beste – allerbeste
  • groot – groter – grootste – allergrootste
  • vroeg – vroeër – vroegste – allervroegste

Latyn

-ius, -issime

  • late (wyd) – latius (wyer) – latissime (wydste)
  • fortiter (sterk) – fortius (sterker) – fortissime (sterkste)
  • audacter (dapper/vermetel) – audacius (dapperder/vermeteler) – audacissime (dapperste/vermetelste)

Uitsonderings

  • bene (goed) – melius (beter) – optime (beste)
  • male (sleg) – peius (slegter) – pessime (slegste)
  • magnopere (groot) – magis (groter) – maxime (grootste)
  • parum (min) – minus (minder) – minime (minste)
  • multum (baie) – plus (meer) – plurimum (meeste)

Sien ook

Verwysings

Tags:

Trappe Van Vergelyking VoorbeeldeTrappe Van Vergelyking Sien ookTrappe Van Vergelyking VerwysingsTrappe Van VergelykingAfrikaansByvoeglike naamwoordBywoord

🔥 Trending searches on Wiki Afrikaans:

Rudi ClaaseNarkoseGeslagLabia (geslagsdele)Elzette MaarschalkVarkSimfonie no. 3 in E-mol, op. 55, Eroica (Beethoven)WikipediaGloukoomAbstraksie (rekenaarwetenskap)Bipolêre gemoedsteuringGeskiedenis van die BoererepubliekeJeuksiekteMieliedriehoekJaco du PlessisVeelpartyhandvesDawidApostoliese GeloofsbelydenisJackie ChanBakterieWortelVoorhuidNieu-SeelandWerkwoordHartaanvalBeroerteBTWGeelslangDiskriminasieTegnologieKrokodilRekeningkundeGeotermiese energieCyril RamaphosaOntwerpKabeljouSaoedi-ArabiëKonkaEkostelselSokkerJada FireApostelHemoglobienJacques BessengerJanita ClaassenLiewe HeksieWiskundige terminologieMadison IvyMetafoorNG gemeente Drie RiviereMuishondEkonomieGoogleOu Apostoliese KerkJohannes KerkorrelKinkhoesWildehondPieter PieterseLettergreepArabiesKing's African RiflesSuikersiekteAnrikaWena NaudéFabelWebblaaierKykNETKrieketHoofkarakterLys van chemiese elemente volgens atoomgetalNarsismeTsongaDanie du ToitJohannes BrahmsLys van Suid-Afrikaanse musikanteGewone tarentaalByvoeglike naamwoordLys van woestyne🡆 More