Trans-Neptunus-Voorwerp

Die eerste voorwerp anderkant Neptunus wat ontdek is, was Pluto. Die tweede, (15760) QB₁, is eers in 1992 ontdek (buiten Pluto se maan, Charon, in 1978). Tans is daar meer as 1 200 trans-Neptunus-voorwerpe op die lys van die Minor Planet Center in die VSA. In November 2009 is 200 van hulle se wentelbane met groot genoeg sekerheid vasgestel dat hulle permanente name gekry het.

Die grootste bekende trans-Neptunus-voorwerpe is Eris en Pluto, gevolg deur Makemake en Haumea. Die Kuiper-gordel, verstrooide skyf en Oort-wolk is drie konvensionele groepe voorwerpe in hierdie deel van die ruimte, hoewel bronne verskil en sommige voorwerpe soos Sedna nie maklik in enige van dié groepe val nie.

Die wentelbaan van ’n planeet word effens beïnvloed deur die swaartekraginvloede van die ander planete. Verskille wat in die vroeë 1900's gevind is tussen die verwagte en werklike wentelbaan van Uranus en Neptunus het daarop gedui dat daar ander planete moet wees wat verder as Neptunus lê. Dit het gelei tot die ontdekking van Pluto in 1930. Pluto was egter te klein om dié verskille te verduidelik, en nadat Neptunus se wentelbaan in heroënskou geneem is, is gevind die vorige waarneming was vals.

Pluto was die maklikste TNV om te vind omdat dit die hoogste sigbare magnitude van al dié voorwerpe het.

Daarna is steeds gesoek na ander voorwerpe in die sonnestelsel anderkant Neptunus, maar niks is gevind nie. Die soektog is toe gestaak, want daar is geglo Pluto is die verste groot voorwerp in die sonnestelsel. Eers met die ontdekking van die tweede TNV, (15760) 1992 QB₁, in 1992 is daar weer na ander voorwerpe in dié streek gesoek. ’n Breë strook van die lug om die sonnebaan is gefotografeer en digitaal deursoek vir stadig bewegende voorwerpe. Honderde TNV's is gevind met ’n deursnee van 50 tot 2 500 km.

Eris, die grootste bekende NTV, is in 2005 ontdek en het ’n hernude debat onder wetenskaplikes ontketen oor die klassifikasie van hierdie voorwerpe en of voorwerpe soos Pluto as planete beskou kan word. Pluto en Eris is eindelik as dwergplanete geklassifiseer.

 

Kleurindekse is eenvoudige metings van die verskil in die skynbare magnitude van ’n voorwerp soos gesien deur blou (B), sigbare (V), dit is groen-geel, en rooi (R) filters. Die diagram regs illustreer bekende kleure van die meeste voorwerpe (in effens aangepaste kleure). As verwysings word twee mane, Triton en Foibe, die sentour Pholus en die planeet Mars gebruik (name in geel; groottes nie volgens skaal nie). ’n Verband tussen die kleure en die wentelbaaneienskappe is al bestudeer om teorieë van ’n verskillende oorsprong van die verskillende dinamiese klasse te bevestig:

• Klassieke Kuipergordelvoorwerpe (cubewano's) lyk of hulle uit twee verskillende kleurpopulasies bestaan: die sogenaamde koue populasie (baanhelling <5°), wat net rooi kleure vertoon, en die sogenaamde warm populasie (groter baanhelling) wat die hele omvang kleure van blou tot baie rooi vertoon. ’n Onlangse ontleding bevestig hierdie verskil in kleur tussen kleinhellingvoorwerpe (Kern genoem) en groothellingvoorwerpe (Halo genoem). Rooi kleure van die Kernvoorwerpe en hulle onversteurde wentelbane dui aan hierdie voorwerpe kan ’n oorblyfsel van die oorspronklike populasie van die gordel wees.
• Verstooideskyfvoorwerpe toon kleurooreenkomste met warm klassieke voorwerpe en dui op ’n gemeenskaplike oorsprong.

Terwyl die relatief dowwer voorwerpe, sowel as die populasie as ’n geheel, rooierig is (V-I = 0,3-0,6), is die groter voorwerpe dikwels kleurneutraal (infrarooi indeks V-I < 0,2). Hierdie onderskeid dui daarop dat die oppervlak van die groter liggame met yse bedek is wat die rooier, donkerder streke daaronder verberg.

• Nine planets, Universiteit van Arizona
• David Jewitt's Kuiper-gordel

• Wiki Afrikaans  Wiki Commons het meer media in die kategorie Trans-Neptunus-voorwerp.
•   Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wiki