Sapfo

Sy het gelewe van tussen 630 en 612 v.C. tot omstreeks 570 v.C., maar baie min is vir seker bekend oor haar lewe. Die meeste van haar gedigte, wat in die antieke tyd in ’n groot mate bewonder is en baie bekend was, het verlore gegaan. Haar ontsaglike gewildheid is egter duidelik danksy fragmente wat behoue gebly het.

Sapfo
’n Borsbeeld met die inskripsie Sapfo van Eressos. Romeinse kopie van die oorspronklike Griekse werk uit die 5de eeu v.C.
Gebore	ca. 650/610 v.C.
Sterf	580 v.C.
Nasionaliteit	Antieke Griekeland
Beroep	Digter
Kinders	Cleis (dogter)

Die enigste hedendaagse bron oor haar lewe is haar eie werk, maar geleerdes is skepties daaroor of dit biografies van aard was. Latere biografiese inligting is ook onbetroubaar.

In Sapfo se leeftyd was daar ’n periode van politieke woelinge op Lesbos en die opgang van Pittakos. Volgens die Pariese Kroniek is Sapfo iewers tussen 604 en 594 v.C. na Sisilië verban. Haar werk bevat min inligting oor politieke toestande. Die uitsondering is Fragment 98, waarin verbanning genoem word en waaruit afgelei kan word dat Sapfo sonder haar gewone geriewe moes klaarkom. Hoewel dit nêrens genoem word nie, word aangeneem sy het later uit haar bannelingskap teruggekeer en die grootste deel van haar lewe op Lesbos gewoon.

 

Sapfo se gedigte het gefokus op passie en liefde vir verskeie mense van albei geslagte. Die woord "lesbies" vir vroulike homoseksualiteit is afgelei van Lesbos, die eiland waar sy gewoon het, en ’n ouer sinoniem, "sapfies", is van haar naam afgelei. Nie een van die woorde is agter gebruik voor die 19de eeu nie.

Die vertellers in baie van haar gedigte praat oor liefde vir verskeie vroue wat soms beantwoord is en soms nie. Beskrywings van fisieke kontak tussen vroue is egter seldsaam en debatteerbaar. Of dié gedigte bedoel was om biografies te wees is onseker, hoewel elemente van haar lewe wel in ander werke voorkom. Haar homo-erotika moet in verband gesien word met die 7de eeu v.C. Die gedigte van haar tydgenoot Alkaios en later Pindar het ook sulke romantiese verbintenisse bevat tussen lede van ’n spesifieke sirkel.

Alkaios beskryf haar as "violetharig en rein met ’n heuningglimlag" (fr. 384). Die 3de-eeuse filosoof Maximus van Tirus skryf Sapfo was "klein en donker" en dat haar verhoudings met haar vriendinne soortgelyk was aan dié van Sokrates:

Wat anders kan ’n mens die liefde van die Lesbiese vroue noem as die Sokrates-kuns van die liefde? Want dit lyk of hulle liefde beoefen het op hul eie manier, sy die liefde van vroue, hy dié van seuns.

Die Biblioteek van Alexandrië het Sapfo se gedigte in nege boeke saamgevat. Dié deel wat behoue gebly het, is klein, maar weerspieël die omvang en belangrikheid van haar werk. Daar is net een volledige gedig, Fragment 1, Lofsang aan Afrodite. Ander belangrike fragmente sluit in drie feitlik volledige gedigte, Fragmente 16, 31 en 58. Laasgenoemde gaan oor die ouderdom en is die laaste een wat ontdek is.

Fragmente 16 en 44 is liriese vertellings van Homeros se epiese gedigte: dit is bekend dat Sapfo sy gedigte geken het. Albei fragmente verwys na Homeros se Ilias, terwyl Sapfo sy gedigte ook uitbrei met haar eie vertellings.

Die politieke atmosfeer van Lesbos in Sapfo se tyd het baie ooreengestem met dié van Homeros se Troje, aangesien die stede van Lesbos voortdurend bedreig is vanaf Lydia. Waar Homeros gefokus het op die uitbeelding van skoonheid deur die glorie van militarisme, het Sapfo gefokus op die uitbeelding van skoonheid deur liefde. Albei het ten doel gehad om gebeure ter wille van die nageslag te vier en herdenk.

•   Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wiki

• Barnard, Mary (vert.), Sappho: A New Translation, University of California Press; Junie 1986 ISBN 0-520-22312-8
• Campbell, D. A. (ed.) (1982). Greek Lyric 1: Sappho and Alcaeus (Loeb Classical Library No. 142). Harvard University Press, Cambridge, Mass. ISBN 0-674-99157-5. ; Volledige Griekse teks en verwysings deur antieke skrywers na Sapfo.
• Carson, Anne (vert.), If Not, Winter: Fragments of Sappho, Knopf (2002) ISBN 0-375-41067-8; ook Virago Press, VK, ISBN 1-84408-081-1 (’n tweetalige uitgawe; N.Y. Times-resensie)
• DuBois, Page, Sappho Is Burning, University of Chicago Press (1995) ISBN 0-226-16755-0
• Lidov, Joel, "Sappho, Herodotus and the Hetaira", in Classical Philology, Julie 2002, pp. 203–237.

• Vertalings van haar werk deur digters soos Ben Jonson, Lord Byron en T.S. Eliot)
• The Divine Sappho (Griekse teks met verskeie vertalings)
• aoidoi.org (Griekse teks met kommentaar deur William Annis)
• Wiki Afrikaans  Wiki Commons het meer media in die kategorie Sapfo.