Polinesiese Mitologie

Polinesiërs praat tale van die taalgroep Maleis-Polinesiese tale, die belangrikste groep van die Austronesiese tale. Proto-Polinesies is vermoedelik omstreeks 1000 v.C. in die Tonga-Samoa-gebied gepraat.

 

Voor die 15de eeu het Polinesiese volke na die ooste versprei: na die Cookeilande en van daar na ander eilande soos Tahiti en die Marquesaseilande. Hul afstammelinge het later eilande soos Paaseiland, Hawaii en Nieu-Seeland ontdek. Die woordeskat van dié tale is naby genoeg dat die verskillende volke mekaar kan verstaan. Veral hul mitologieë toon ’n gemeenskaplike oorsprong.

Volgens verskeie oorlewerings het die Polinesiërs van die mitiese Hawaiki na die eilande van die Stille Oseaan migreer in oop kano's, soortgelyk aan die tradisionele vlerkproue wat steeds in Polinesië aangetref word. Die Maori van Nieu-Seeland spoor hul voorouers terug na groepe mense wat na berig word in 40 kano's (waka) van Hawaiki af getrek het. Volgens tradisie keer die siele van afgestorwenes terug na Hawaiki. In Nieu-Seeland vind sulke terugreise plaas vanaf die verre noorde van Noordeiland — wat miskien ’n aanduiding is van die rigting waarin Hawaiki lê.

In sommige eilandgroepe is Tangaroa een van die belangrike gode – van die see en van visvangs. ’n Gewilde mite is van ’n huwelik tussen Lug en Aarde; die Nieu-Seelandse weergawe, Rangi en Papa, is ’n verbintenis wat die geboorte van die wêreld en alles daarin tot gevolg gehad het. Daar is stories oor eilande wat met ’n magiese vishoek uit die see getrek of van die hemel af gegooi word. Daar is verhale van reise, migrasies, verleidings en gevegte. Stories oor ’n bedrieër, Maui, is algemeen bekend asook dié oor die beeldskone godin/voorouer Hina of Sina.

Benewens hierdie gedeelde temas het elke eiland sy eie verhale van halfgode en helde. Dit word dikwels verbind met geografiese of ekologiese voorwerpe, wat beskryf word as die versteende oorblyfsels van die bonatuurlike wesens.

• Beckwith, Martha, Hawaiian Mythology, Yale University Press, 1940, herdruk in 1970, University of Hawaii Press
• Buck, Sir Peter / Te Rangi Hiroa, Samoan Material Culture. Bishop Museum bulletin.
• Craig, D. Robert, Dictionary of Polynesian Mythology, 1989, Greenwood Press.
• Kirch, Patrick, 'On the Road of the Winds' 2000, University of California Press.
• Malo, David, Hawaiian Antiquities, 1898. Herdruk as Bernice P. Bishop Museum Special Publication 2, 2de uitg., 1951

• Wiki Afrikaans  Wiki Commons het meer media in die kategorie Polinesiese mitologie.
•   Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wiki