Poerim

Haman was volgens die Hebreeuse Bybel van plan om al die Jode binne die Achaemenidiese Ryk te vermoor. Die hele Bybelse boek Ester (Hebreeus: מגילת אסתר,‬ Megillat Ester) beskryf dié verhaal en die jaarlikse viering van dié fees word in Ester 9,20–23 bepaal. Dit word op 14 Adar in die Joodse kalender gevier en val daarmee in die vroeë lente van Israel. In skrikkeljare word dit op 14 Adar II gevier. In stede wat in die tyd van die Tweede Tempel ommuur was, word Poerim een dag later, op 15 Adar – die sogenaamde Sjoesjan Poerim – gevier; hedendaags is dit net in Jerusalem en 'n paar ander stede die geval.

Nes Chanoeka is Poerim een van die kleiner (na-Bybelse) Joodse feeste en bedags is dit 'n gewone werkdag.

Poerim is 'n fees wat die redding van die Joodse volk uit dreigende gevaar in die Persiese diaspora herdenk. Volgens die Boek Ester het Haman, die hoogste staatsamptenaar van die Persiese koning, probeer om al die Jode in die Persiese Ryk op een dag te laat vermoor. Maar koningin Ester bring deur vas en gebed verlossing.

In die sinagoge word by hierdie geleentheid 'n godsdiens gehou, wat gewoonlik nie oormatig ernstig benader word nie; die hele proses is op plesier gerig. Gedurende die diens word die Boek Ester uit 'n feesrol voorgelees. Wanneer die naam van Haman val, sal aanwesige kinders deur te jou en te fluit en met ratelaars (Hebreeus: רעשן, ra'asjan; Jiddisj: גראַגער, ghrogher) soveel geraas as moontlik maak. Dit is gebaseer op die Bybelse gebod om die gedagtenis aan Amalek uit te delg (Dwarim/Deuteronomium 25,19), nadat Amalek die volk Israel gehinder het op pad na die beloofde land toe. Sy naam het vervolgens 'n simbool van antisemitisme geword.

Die Boek Ester vertel dat Haman sy pos as hoogste staatsamptenaar van die Persiese koning Ahasveros (Hebreeuse naam van Xerxes I) selfsugtig benut het. Die koninklike dienaars moes voor hom kniel. Ester se neef en pleegvader Mordegai het as 'n Jood egter geweier om dit voor 'n mens te doen. Uit wraak het Haman die moord op alle Jode beveel. Die presiese dag, 13 Adar, is deur lot bepaal – vandaar die naam Poerim (= lote). Ester, die koningin, het egter by die koning vir die redding van die Jode, wat toegelaat is om hulleself te verdedig, gepleit. Haman is saam met omtrent 75 000 inwoners van die Persiese Ryk vermoor.

Daar is dalk 'n verband met die Zoroastriese fees frawardīgān, waarvan onder ander Herodotos as magophonia – die „moord op Mager“ – vertel (3,68–79) en waarop die Zoroastriese Persiërs die heerskappy van die Magers Gaumata en die daaropvolgende opkoms van Darius I herdenk het.

Poerim is volgens die Joodse kalender op 14 Adar, die werklike viering begin egter altyd met sonsondergang op die vooraand (omdat 'n dag met sononder begin). Aangesien maande in die Joodse kalender altyd na die maan bereken word, wissel die datum van hierdie dag volgens die Gregoriaanse kalender. Net in antieke ommuurde stede soos Jerusalem en Jerigo word Poerim op 15 Adar (Sjoesjan Poerim) gevier.

• Lys van Joodse feeste en herdenkings

• (en) Elliott Horowitz (2006). Reckless Rites. Purim and the Legacy of Jewish Violence. Princeton University Press. ISBN 0-691-12491-4.

• (en) "Purim". Jewish Encyclopedia. Besoek op 9 April 2020.
• (en) "Purim". Encyclopædia Britannica. Besoek op 9 April 2020.