Oorbevissing is 'n vorm van oorbenutting waar visvoorrade verminder word tot onder aanvaarbare vlakke.
Oorontginning kan voorkom in waterbronne van enige grootte, soos damme, riviere, mere en oseane, en kan lei tot uitputting van hulpbronne, vermindering in biologiese groei en lae biomassa vlakke. Volgehoue oorontginning kan daartoe lei dat vis bevolkings nie meer in staat is om selfonderhoudend te wees nie.
Die vermoë van 'n vissery om van oorbevissing te herstel hang daarvan af of die ekosisteem se toestande geskik is vir die herstel. Dramatiese veranderinge in spesiesamestelling kan lei tot 'n ekosisteemverskuiwing.
Oorbevissing vind plaas wanneer meer vis gevang word as wat deur die populasie vervang kan word deur middel van natuurlike voortplanting. Die resultate het nie net 'n invloed op die balans van die lewe in die oseane nie, maar ook op die sosiale en ekonomiese welstand van die kusgemeenskappe wat afhanklik is van die vis vir hul voortbestaan.
Oorontginning het 'n beduidende invloed gehad op baie visserye regoor die wêreld. Soveel as 85% van die wêreld se visserye mag oorbenut of uitgeput wees – of is besig om te herstel van uitbuiting. Na afloop van die Tweede Wêreldoorlog het industriële vissery vinnig uitgebrei met 'n vinnige toename in wêreldwye visvangste. Daar is baie visserye wat óf in duie gestort het of verswak het tot 'n punt waar verhoogde vangste nie meer moontlik is nie.
Daar bestaan voorbeelde van oorbevissing in gebiede soos die Noordsee, die Grand Banks van Newfoundland en die Oos-Chinese See. In hierdie gebiede het oorbevissing nie net rampspoedige gevolge gehad op visvoorrade nie, maar ook op die vissersgemeenskappe wat afhanklik is van die oes. Soos ander ekstraktiewe bedrywe, bv. bosbou en jag, is visserye vatbaar vir ekonomiese interaksie tussen die eienaarskap of rentmeesterskap en volhoubaarheid, andersins bekend as die tragedie van gemene goedere (tragedy of the commons).
Verskeie lande bestuur hul visserye op doeltreffende wyse. Ysland en Nieu-Seeland is voorbeelde hiervan. Die Verenigde State van Amerika het talle van sy visserye herstel vanuit hoogs uitgeputte toestande.
Volgens'n 2008 VN-verslag, ly die wêreld se vissersvloot jaarliks 'n verlies van US$50 miljard as gevolg van uitgeputte voorrade en swak visserybestuur. Die verslag word gesamentlik deur die Wêreldbank en die VN se Voedsel en – Landbou Organisasie (FAO) vrygestel. Die biomassa van die globale visvoorraad het so laag gedaal dat dit nie meer moontlik is om die hoeveelheid vis te vang wat gevang sou kon word nie. Daar is 'n verhoogde voorkoms van skistosomiase (bilharzia) in Afrika – dit word gekoppel aan die kwynende getalle van die vis- spesies wat die slakke vreet wat hierdie siekte-veroorsakende parasiete dra. Massiewe groei van jellievis bevolkings bedreig vis voorraad, want hulle kompeteer met vis vir voedsel, eet vis eiers en vergiftig of swerm vis, en kan oorleef in omgewings wat arm is aan suurstof waar vis nie kan leef nie; hulle saai massiewe verwoesting in kommersiële visserye.
Daar is drie erkende vorme van biologiese oorontginning: groei oorbevissing, rekruut oorbevissing en ekosisteem oorbevissing.
Groei oorontginning gebeur wanneer die vis ge-oes word teen 'n gemiddelde grootte wat kleiner is as die grootte wat die maksimumopbrengs per rekruut sou lewer. 'n Rekruut is 'n individu wat tot volwassenheid groei, of voldoen aan die riglyne t.o.v. grootte of ouderdom.
Rekruut-oorbevissing vind plaas wanneer die volwassenes van die bevolking so verminder het dat daar nie genoeg volwassenes is om 'n nageslag te produseer nie.
Met dalings in die oorvloed van die groot roofvisspesies, bring die oorvloed van klein snuffelvreters 'n verskuiwing in die balans van die ekosisteem ten gunste van die kleiner visspesies.
In 2010 is die Harvest Control Rule (HCR) voorgestel om as model te dien om aanvaarbare vlakke van visvangs te voorspel. Met hierdie protokol het bestuur direkte beheer oor die oeswaardes en strategieë met betrekking tot die voorspelling van voorraadstatus en langtermyn maksimumvolhoubare opbrengste.
Voorkomende en versagtende maatreëls kan geselekteerde visserye red en die ineenstorting van ander voorkom.
Ten einde die probleme van oorbevissing aan te spreek, is 'n voorkomende benadering en die Harvest Control Rule ingespan in die groot visserye van die wêreld.
Die Verenigde Nasie se Konvensie oor die Wet van die See-verdrag hanteer aspekte van oorbevissing in atikels 61, 62 en 65.
Volgens sommige waarnemers kan 'n toepaslike oplossings gevind word in die bevordering van eiendomsreg deur middel van, byvoorbeeld, privatisering en visboerdery. Daniel K. Benjamin gebruik navorsing deur Grafton, Squires en Fox om die idee te ondersteun dat privatisering die probleem van oorbevissing kan oplos:
Nog 'n moontlike oplossing kan kwotas wees, sodat vissers wettiglik net 'n sekere hoeveelheid van die vis mag oes. 'n Meer radikale opsie is om gebiede van die see "geen toegang" areas te maak waar visvang verbode is, totdat die visgetalle herstel het in die area.
Verbruikersgedrag en die vraag na vis moet beheer word – talle inisiatiewe voorsien verbruikers van inligting rakende die bewaringstatus van seekos wat beskikbaar is. Die Guide to Good Fish lys 'n aantal hiervan.
Baie regulatoriese maatreëls is beskikbaar vir die beheer van oorbevissing. Regulatoriese maatreëls om oorbevissing te beheer sluit in visvangkwotas, sakbeperkings, lisensiëring, sluiting van seisoene, beperkings op grootte en die skep van marienereservate en beskermde gebiede.
Individuele oordraagbare kwotas (ITQs) is visseryrasionaliseringsinstrumente wat gedefinieer word deur die Magnuson-Stevens Fishery Conservation and Management Act as permitte wat toegang beperk tot die oes van vis. ITQs word gebruik in Nieu-Seeland, Australië, Ysland, Kanada en die Verenigde State van Amerika.
In 2008 is 'n grootskaalse studie gedoen om visserye wat ITQs gebruik, te vergelyk met visserye wat dit nie gebruik nie. Daar is sterk bewyse dat ITQs kan help om ineenstorting van visserye te voorkom.
China verbied visvang in die Suid-Chinese See vir 'n sekere tydperk elke jaar.
Verskeie wetenskaplikes pleit vir die beëindiging van subsidies wat aan diepseevisserye betaal word. Hierdie vlote vang in internasionale waters buite die 200 seemyl eksklusiewe ekonomiese sones van die kuslande; baie visserye is ongereguleerd en plunder die visvoorraad.
Hierdie subsidies befonds die diepseetreilers vir die groot hoeveelhede brandstof wat nodig is om buite die 200-myl grens te beweeg en die swaar nette te sleep.
Visvangtegnieke kan verander word om sodoende die byvangs en die skade aan marienehabitat te verminder. Verskillende soorte toerusting kan gebruik word om 'n spesifieke spesie of habitat meer effektief te teiken.
Volhoubare seekos is seekos afkomstig van bronne wat geteel word of so gevang word dat die produksie nie die ekosisteem in gevaar stel waar dit ge-oes word nie.
Die Raad vir Seerentmeesterskap (MSC) het 'n omgewingstandaard daargestel vir volhoubare en goedbestuurde visserye. Omgewingsverantwoordelike bestuur van visserye en praktyke word beloon met die gebruik van die blou eko-etiket. Dit stel verbruikers in staat om 'n rol te speel in die omkeer van die agteruitgang van visvoorrade. Fish & Kids is 'n MSC-projek wat skoolkinders onderrig oor die mariene omgewing – insluitend oorbevissing.
Bewusmaking van visseryregulasies kan nakoming daarvan verbeter. Vissers kan ook vrywilliglik betrokke raak by praktyke soos vang-en-vrylaat wanneer daar 'n publieke bewustheid gekweek word rondom die impak wat vissery op die omgewing het.
Die visbedryf bied sterk finansiële aansporing vir maatreëls wat gemik is op die volhoubaarheid van visvoorrade. Ontspanningshengelaars het belang daarby om toegang tot visvoorraad te behou. Dit lei tot uitgebreide stemmingmakery wat regeringsbeleid kan afwater of verhinder wat eintlik ten doel het om oorbevissing te voorkom.
Dit is maklik vir groot vissersbote om die visvoorraad te plunder in areas wat buite lande se eksklusiewe ekonomiese sones geleë is.
In waters waaroor daar territoriale dispute heers, neem lande dikwels aktief deel aan oorbevissing. ' n Noemenswaardige voorbeeld is die kabeljou-oorloë waar Brittanje se Vloot ingespan word om sy treilers te beskerm wat visvang in Ysland se eksklusiewe ekonomiese sone. Meeste visspesies beweeg vrylik deur verskillende lande se jurisdiksies en so word die bewaringspogings van een land dan deur 'n ander uitgebuit.
Terwyl regeringsregulasies geskep is om mense se gedrag te beheer, kan dit ondermyn word deur onwettige visvangaktiwiteite. Na raming verteenwoordig onwettige visvangs ongeveer 14 – 33% van die wêreldvangs (sowat 11 tot 26 miljoen ton) In sommige ontwikkelende lande is groot getalle arm mense afhanklik van visvang. Dit is moeilik om hierdie soort van oorbevissing te reguleer, veral vir swak regerings. Industriële vissery word dikwels doeltreffend beheer, maar kleinskaal- en ontspanningshengelaars verbreek soms regulasies soos saklimiete en seisoensluitings. Onwettige visvang vind plaas op 'n industriële skaal met gefinansierde kommersiële bedrywighede.
This article uses material from the Wikipedia Afrikaans article Oorbevissing, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Inhoud is onderhewig aan CC BY-SA 4.0, tensy anders vermeld. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Afrikaans (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.