Teologie Metanoia

In die Engelse King James-bybelvertaling word die verbale kognaat metanoeo/μετανοέω vertaal as repent (d.i. bekeer).

 

Metanoia beteken oorspronklik nagedagte, van meta wat "na" of "oorkant" beteken, en nous wat "verstand" of "gemoed" beteken. In Klassieke Grieks het metanoia beteken om jou mening van iets of iemand te verander. Metanoia is ook verpersoonlik as 'n sombere godin, versluierd en verdrietig, wat Kairos, die god van Geleentheid, vergesel het om spyt en berou in te boesem by die "verspeelde oomblik". Hierdie konvensionele uitbeelding is regdeur die Renaissance voorgehou. "Die elemente van berou, spyt, terugskouing, en transformasie is altyd in meerdere of mindere mate teenwoordig in die begrip van metanoia, ..."

Philo Judaeus van Alexandria (c. 25 v.C. – c. 50 n.C.) het metanoia versinnebeeld as “in die hemel, 'n pragtige en besonder goeie dogter van die Allerhoogste.” Daar “pleit sy om die uur by God Allerhoogste” namens mense.

Moderne Engelse vertalings van die Griekse Nuwe Testament tref nie onderskeid tussen die woorde metanoia en metamelomai nie. Albei, en veral die eerste term, word as "repentance" (d.i. berou of boetvaardigheid) vertaal. Metanoia kan na Markus se eerste hoofstuk teruggevoer word, waar Jesus aankondig dat die koninkryk van God voorhande is, en vra vir boetvaardigheid.

In Matteus 27:3 word die Griekse werkwoord metamelomai gebruik om te stel dat Judas "spyt" of "berou gekry" het toe hy sien dat Jesus ter dood veroordeel is. Terwyl metamelomai 'n "pynlike droefheid" of "berouvolle spyt" te kenne gee, kan dit aan inkering of boetvaardigheid (Engels: repent or repentance) gelyk gestel word." Bybelgeleerde A. T. Robertson merk op dat Judas slegs leedwese en spyt getoon het en dat "blote leedwese niks baat tensy dit tot ommekeer van 'n lewe [metanoia] aanleiding gee nie."

Die selfstandige naamwoord metanoia/μετάνοια, word met "repentance," d.i. boetvaardigheid, en die kognate werkwoord metanoeō/μετανοέω met "repent," d.i. inkeer of bekering, vertaal by 22 instansies in die King James-weergawe van die Nuwe Testament.

Abid Rogers Bhatti skryf in sy boek A Textbook of Soteriology oor die betekenis van metanoia/μετάνοια. In die Oerdoe-talige bybel word “boetvaardigheid” vertaal met “toba.” Toba beteken spyt, verdriet en leedwese oor sondedade wat aanleiding gee tot 'n ommekeer in denke en lewe. Abid, soos Tertullianus, verkies om die metanoia/μετάνοια van Markus 1:4 met “bekering” eerder as “boetedoening” te vertaal.

Die term "...is konsistent aangewend in die literatuur van daardie tyd om 'n fundamentele verandering in denkwyse weer te gee wat lei tot 'n fundamentele aanpassing in gedrag en/of lewenswyse". In 2006 het 'n ekumeniese groep geleerdes 'n studie oor bybelse en kerklike boetvaardigheid gepubliseer. Na 'n "deeglike nagaan van Hellenistese Joodse geskrifte," het hulle bevind dat vir Jode in die tyd van Jesus, "boetvaardigheid" (Engels: repentance) 'n "fundamentele verandering in denk- en lewenswyse" beteken het. In die Nuwe Testament word hierdie aanpassing voorgehou as 'n noodsaaklike bestanddeel vir voldoening aan die Godsplan vir saligheid en gemeensaamheid vir almal.

Die Handelinge van Petrus bring metanoia in verband met die kruis waaraan Petrus gekruisig sou wees. Terwyl Petrus gekruisig sou word, sou hy die dele van die kruis verduidelik het waaraan hy gehang het, insluitend “die spyker wat die dwarsbalk vashou aan die regoppaal in die middel.” Hierdie spyker is “die bekering [epistrophē] en boetvaardigheid [metanoia] van 'n mens.”

Volgens David N. Wilkin, het die Latynse vaders (vgl. Hieronimus) metanoia as paenitentia vertaal, wat dan "boetedoening" of "boetvaardige dade" sou behels. Tertullianus het teen die ongepaste vertaling van die Griekse metanoeo na Latynse paenitentiam agite beswaar gemaak, deur te argumenteer dat "in Grieks, metanoia nie 'n beleidenis van sondes, maar wel 'n verandering in denkwyse behels." "Konversie," (uit die Latyn conversiōn-em, ommekeer) waar dit 'n "verandering in karakter" behels, word as 'n nouer benadering van metanoia beskou as boetvaardigheid (Engels: repentance) alleen.

 

Die Merriam-Webster Dictionary translitereer die Griekse μετάνοια as metanoia om 'n Engelse leenwoord te vorm met 'n definisie wat met dié in Grieks ooreenkom, naamlik 'n "transformatiewe besinning (Engels: transformative change of heart); veral: 'n geestelike besinning," wat aangevul word met 'n uitleg van metanoia se Griekse herkoms: "van metanoiein, 'n ommekeer in denke, berouvolheid, van meta- + noein te dink, van nous verstand." Sinonieme vir "bekering" sou dan weer "besinning" (Engels: change of heart) en "metanoia" insluit.

In weerwil van die Katolieke Kerk se interpretasie van metanoia as bestaande uit berou, skuldbekentenis en boetedoening, het Martin Luther aangevoer dat dit wel volgens die klassieke "ommekeer in denke" (Engels: change of mind) gesien moet word. Johann von Staupitz was van mening dat "...metanoia, alhoewel onder dwang, nie slegs van post en mentem, maar ook van trans en mentem afgelei kan word, sodat metanoia 'n ommekeer in denke en die hart (Engels: change of mind and heart) behels, want nie slegs 'n ommekeer van die hart sou betrokke wees nie, maar ook die manier waarop verandering plaasvind, d.w.s. deur Godsgenade." Metanoia was vir Luther 'n begrip van fundamentele belang, wat by sy 95 stellings vir die eerste keer beslag gekry het.

Johannes Calvyn het die meervoudige herkoms van boetvaardigheid (Engels: repentance) uitgelig: uit Hebreeus waar dit bekering of ommekeer beteken, en die Griekse metanoia, waarby 'n ommekeer in denke en voornemens bedoel word. Vir Calvyn was die betekenis van die woord op albei afleidings toepaslik omdat boetvaardigheid sou behels (a) "oorgawe van eiebelang," (b) wending tot God, (c) "afstanddoening van die oue," en (d) aanvaarding van 'n "nuwe denkgees."