Die klitoris is ’n vroulike seksorgaan wat by soogdiere, volstruise en ’n beperkte aantal ander diere voorkom.
By mense is die sigbare deel – die "glans" – aan die bokant tussen die labia majora (groot skaamlippe), bo die opening van die urinebuis. Anders as die penis, die manlike ekwivalent, bevat dit gewoonlik nie die opening van die urinebuis nie en word dus nie vir urinering gebruik nie. Die klitoris het ook nie ’n voortplantingsfunksie nie. ’n Paar diere, soos die gevlekte hiëna, het ’n besonder groot klitoris en hulle urineer, paar en bring kleintjies in die wêreld deur die klitoris. Sommige ander diere, soos die lemur en slingeraap, het ook ’n groot klitoris.
Die klitoris is by mense die vrou se sensitiefste erogene (seksueel sensitiewe) sone en gewoonlik die hoofbron van seksuele plesier. Dit ontwikkel uit ’n uitgroeisel in die embrio wat die genitale tuberkel genoem word. Dit lyk aanvanklik dieselfde by albei geslagte en ontwikkel in óf ’n penis óf ’n klitoris tydens die ontwikkeling van die voortplantingstelsel, na gelang van die blootstelling daarvan aan androgene (wat hoofsaaklik manlike hormone is). Die klitoris is ’n komplekse struktuur, en die grootte en sensitiwiteit daarvan wissel. Die glans (kop) van die menslike klitoris het rofweg dieselfde grootte en vorm as ’n ertjie en het na raming sowat 8 000 senuwee-eindpunte.
Seksologiese, mediese en sielkundige debatte het al op die klitoris gefokus, en dit was al die onderwerp van baie ontledings en studies. Sulke besprekings wissel van anatomiese akkuraatheid, genderongelykheid, vroulike genitale verminking en orgasmiese faktore en die fisiologiese verduideliking daarvan vir die G-kol. Hoewel die enigste doel van die menslike klitoris vir seksuele plesier is, is al gedebatteer of dit onontwikkel of ’n aanpassing is en of dit ’n voortplantingsfunksie het. Sosiale persepsies van die klitoris sluit in die betekenis van sy rol in vroulike seksuele plesier, skattings van sy grootte en diepte, en wisselende sienings oor genitale modifikasie soos die vergroting daarvan, maak van gaatjies daarin of die chirurgiese verwydering daarvan. Genitale modifikasie kan om estetiese, mediese of kulturele redes wees.
Kennis van die klitoris word aansienlik beïnvloed deur kulturele persepsies van die orgaan. Studies dui aan kennis oor die bestaan en anatomie daarvan is min in vergelyking met ander seksorgane, en dat groter opvoeding daaroor kan help om sosiale stigmas te verminder wat oor die vroulike liggaam en vroulike seksuele plesier bestaan – soos dat die klitoris en vulva oor die algemeen nie mooi lyk nie, dat vroulike masturbasie taboe is of dat van mans verwag word om vroue se orgasmes te beheer.
Verwysings
Bronne
Blechner, Mark J. (2017). "The Clitoris: Anatomical and Psychological Issues". Studies in Gender and Sexuality. 18 (3): 190–200. doi:10.1080/15240657.2017.1349509.
Kilchevsky, Amichai; Vardi, Yoram; Lowenstein, Lior; Gruenwald, Ilan (Januarie 2012). "Is the Female G-Spot Truly a Distinct Anatomic Entity?". The Journal of Sexual Medicine. 9 (3): 719–26. doi:10.1111/j.1743-6109.2011.02623.x. PMID22240236.
O'Connell, Helen E.; Sanjeevan, Kalavampara V.; Hutson, John M. (Oktober 2005). "Anatomy of the clitoris". The Journal of Urology. 174 (4): 1189–95. doi:10.1097/01.ju.0000173639.38898.cd. PMID16145367.
Ogletree, Shirley Matile; Ginsburg, Harvey J. (2000). "Kept Under the Hood: Neglect of the Clitoris in Common Vernacular". Sex Roles. 43 (11–12): 917–26. doi:10.1023/A:1011093123517.
Moore, Lisa Jean; Clarke, Adele E. (April 1995). "Clitoral Conventions and Transgressions: Graphic Representations in Anatomy Texts, c1900-1991". Feminist Studies. 21 (2): 255–301. doi:10.2307/3178262. JSTOR3178262.
Wade, Lisa D.; Kremer, Emily C.; Brown, Jessica (2005). "The Incidental Orgasm: The Presence of Clitoral Knowledge and the Absence of Orgasm for Women". Women & Health. 42 (1): 117–38. doi:10.1300/J013v42n01_07. PMID16418125.
Waskul, Dennis D.; Vannini, Phillip; Wiesen, Desiree (2007). "Women and Their Clitoris: Personal Discovery, Signification, and Use". Symbolic Interaction. 30 (2): 151–74. doi:10.1525/si.2007.30.2.151. hdl:10170/157.
This article uses material from the Wikipedia Afrikaans article Klitoris, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Inhoud is onderhewig aan CC BY-SA 4.0, tensy anders vermeld. Images, videos and audio are available under their respective licenses. ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Afrikaans (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.